Bacaklarda çıplak gözle ince çizgiler yada noktalar şeklinde damarların görünür olmasına telenjektazi denilmektedir. Telanjektaziler vücudun herhangi bir yerinde yaş ve cinsiyetten bağımsız olarak ortaya çıkabilir. Açık cilt rengine sahip kişilerde, uzun süreli güneşe maruz kalma ile gelişen kronik aktinik hasara uğramış vücut bölgelerinde belirgin olarak izlenir. Uzun süre rüzgara, soğuğa ya da sıcağa maruz kalmış kişiler telanjektazi için adaydır.
Bacaklarda telenjektaziler nadiren kanama yaparlar ve sıklıkla kozmetik problemlerdir.

Bunların çapları 0.1 – 1 mm arasındadır ve venül, kapiller yada arteriollerden kaynaklanmaktadır. Telenjektazi arteriollerden kaynaklanıyor ise daha küçük, açık kırmızı renkte ve deriden kabarma göstermemektedir. Telenjektazi venüllerden kaynaklanıyor ise mavi, geniş ve deriden kabarıktır. Kapillerden kaynaklanıyor ise başlangıçta kırmızı sonra maviye dönebilmekte ayrıca hdirostatik basınç ve derin venlerden geri an akımı ile bunlar daha belirgin hale gelmektedir.

Telenjektazilde çap ölçümleri önemlidir. Bunun için özel skalalar kullanılabilmekte yada dermatoskopi kullanılabilmektedir.

Daha basit bir yöntem iğne uç çapları ile ölçülendirmedir. Örneğin 30 gouge iğne 0.3 mm ve 25 gouge iğne 0.5 mm çapındadır.

Bcaklarda telenjektaziler genel olarak nedenin bilinmediği durumlarda ortaya çıktıklarında bunlara primer, venöz yetmezlik gibi bilinen bir neden ile ilişkili olanlar ise sekonder telanjektazi şeklinde sınıflandırılabilmektedir.

Telenjektazilerin Şekillerine Göre Sınıflaması

1. Sinüs yada basit çizgisel telenjektaziler
2. Işınsal ve çizgisel dağılım gösteren Arborizing telenjektaziler
3. Örümcek yada yıldız şeklinde olanlar. Bunlar sıklıkla arteriol kaynaklıdır. Burun ve bacaklarda görülmektedir.
4. Noktasal yada hafif deriden kabarık şekilde olan Punctiform telenjektaziler.

Papüller dışındakiler hemen herkezde yüzde ve bacaklarda görülebilmektedir. Papüller telenjektaziler ise sıklıkla Osler–Weber–Rendu hastalığı gibi genetik hastalıklarda görülmektedir.

Telenjektazilerin Oluş Mekanizmasına Göre Sınıflaması

Genetik nedenli telenjektaziler

• Damarsal Benler
  • a. Nevus flammeus
  • b. Nevus araneus
• Doğumsal nöroanjiopatiler
  • a. Ataxia telangiectasia
  • b. Sturge–Weber sendromu
  • c. Maffucci syndrome
  • d. Klippel–Trenaunay–Weber sendromu
• Konjenital poikiloderma (Rothmund–Thomson sendromu)
• Bloom sendromu
• Cockayne sendromu
• Hereditary hemorrhagic telangiectasia (Osler–Weber–Rendu hastalığı)
• Essential progressive telangiectasia
• Generalized essential telangiectasia
  • a. Familial (autosomal dominant)
  • b.Acquired (hormonal or infectious stimulation
• Unilateral nevoid telangiectatic syndrome
• Diffuse neonatal hemangiomatosis
• Hereditary benign telangiectasia

Kollajen Doku Cilt hastalıklarına bağlı sonradan gelişen telenjektaziler

• Lupus erythematosus (özellikle tırnak çevresinde)
• Dermatomyositis
• Progressive systemic sclerosis
• Cryoglobulinemia
• Neonatal Lupus Eritematozus
• CREST sendromu
• Romatoid artrit
• Raynoud hastalığı
• Morfea

Cilt hastalığına bağlı sonradan gelişen telenjeiktaziler

• Rosacea
• Varicose veins
• Basal cell carcinoma
• Merkel cell tumor
• Necrobiosis lipoidica diabeticorum
• Poikiloderma vasculare atrophicans
• Capillaritis (purpura annularis telangiectodes)
• Xeroderma pigmentosum
• Pseudoxanthoma elasticum
• Degos disease
• Superficial epithelium with sebaceous differentiation

Hormonsal nedenli telejektaziler

• Gebelik
• Kortizon kaynaklı
  • Cushing sendromu/hastalığı
  • Kortizon krem, iğne ve ialçlara bağlı olanlar
  • Östrojen fazla doz kullanımı

Fiziksel hasara bağlı gelişen telenjektaziler

• Aktinik dermatozlar(Kronik güneş hasarı)
• Rayodermatitis
• Cerrahi sonrası(Burun estetiği sonrası burunda gelişen telenjektaziler)
• Fiziksel travma
• Eritem Abigne

İlaçlara bağlı olarak gelişen telenjektaziler

• Fotodağılımlı telanjektazilere sebep olan ilaçlar
• Kalsiyum kanal blokörleri (Nifedipin, Felodipin, Amlodipin)
• Sefotaksim
• Oral kontraseptifler
• İzotretinoin
• İnterferonlar
• Lityum
• Tiyotiksen
• Topikal steroidlerin deri yan etkisi
• Metotreksat
• Hidroksiüre

Deri Kanserlerine bağlı gelişen telenjektaziler

• MF
• Poikiloderma vaskulare atrofikans
• BCC (Morfeiform, sikatrisyel, infiltratif BCC)
• Merkel hücreli karsinom(trabeküler karsinom)

Paraneoplastik nedenlere bağlı gelişen telenjektaziler

• Intravasküler lenfoma
• Meme kanseri
• Prostat kanseri
• Akciğer kanseri
  
  

Doğumsal telenjektaziler

Nevus flammeus (Klippel– Trénaunay syndrome (KTS)), nevus araneus, angioma serpiginosum, Bockenheimer’s syndrome, congenital neuroangiopathies ( Maffucci’s sendromu), congenital poikiloderma, essential progressive or generalized telangiectasia, cutis marmorata telangiectatica congenital ve diffuse neonatal hemangiomatosis gibi.

Sonradan gelişen ve deri değişimleri ile birlikte olan telenjektaziler

Örneğin kolajen doku hastalıları ile birlikte olduğunda dokuda anorexia olmakta ve akral alanlarda telenjektaziler gelişmektedir. Cryoglubulinemi akral telenjektazi yapmakta. Periungual telanjektazi lupus erythematosus ve progressive sisyemik skeleroziste olmakta. Güneş deri hasar aktinik keratozis gibi telenjektazi yapabilmektedir. Mastositoiz gibi hasaıklarda histamine yada heparin gibi faktörler telanjektaziye neden olabilmektedir. Örneğin unilateral facial telangiectasia macularis te mast hücre artışı gösterilmiştir.Corona phlebectatica ayakta bilek çevresinde medialde telenjektaziler ile tanımlanmaktadır. GSV yetersizliklerinde % 50 oranında telenjektazi görülebilmektedir. Yarısını yada tamamını, ayak bileklerini tutabilmektedir.

Bacaklarda telenjektaziler ile ilgili yapılan çalışmalarda telenjektazilerin sadece 8.8% inin derin venöz sistemle bağlantılı, 12.6% sının yüzeysel venöz sistemle, 71.2% retiküler venlerle bağlantılı olduğu ve 7.4% ise hiçbir venöz sistemle bağlantısının olmadığı gösterilmiştir. Variköz venler le birlike telenjektazi olduğunda ilk olarak telenjektazi kırmızı renkte olmakta daha sonra maviye dönmekte. Mavi telnejetazilerde oksijen konsantrasyonu 68.7% iken kırmızılarda 75.86% dır.

Bacaklarda telenjektazilerde arterio venöz anastomoz mutlaka düşünülmelidir.

Deri hastalıkları ve telenjektaziler

Keratosis lichenoides chronica hastalığında telenjektazi olabilmektedir. Bunun hastada ayaklarda kaşıntıya bağlı olarak sekonder gelişebileceği düşünülmektedir. Diğer der hastalıklarından necrobiosis lipoidica diabeticorum, capillaritis (purpura annularis telangiectodes; Majocchi’s disease) ve malignant atrophic papulosis (Degos’ disease) telenjektaziler görülebilmektedir. Progressive pigmented purpuric dermatitis (Schamberg’s disease), pigmented purpuric lichenoid dermatitis (Gougerot– Blum capillaritis), lichen aureus, and purpura annularis telangiectodes (Majocchi’s disease) deri lezyonlarında punktaat ekimoz ve telenjektaziler görülebilmektedir.

Hormonsal nedenler ve telenjektazi

Gebeliklerde ve OCS gibi hormonsal ilaç kullanımında telenjektaziler görülebilmektedir. Bunda hormonsal etkinin angiogenezise neden olması, uterusun pelviste venöz yapılara kompresyonu rol oaynamaktadır. Kadınlarda adet dönemlerinde ovulasyon ve menste venöz kan akımı artmaktadır. Österojenin sistemik kullanımı % 30 oranında telenjektazi gelişimini artırmakta yada antiösterojen kullananlarda(tamoxifen citrate (Nolvadex) gibi) telenjektazi gelişimini azaltmaktadır.

Malinite ve kanser olgularında telenjektazi

Metastaz telenjektazi ie birlikte olabilir. Özellikle meme kanserlerinde memede telenjektazilerin gelişimi gözlenebilmektedir. Prostat kanserlerinde göğüste telenjektazi yama alanları gözlenmiştir.

Topikal kortizon tedevileri

Yüksek potent kortizonun uzun süre oklüzyon altında kullanımı kullanım alanında telenjektazilere neden olabilmektedir.

Fiziksel faktörler

Güneş kaynaklı deride aktinik hasar süreci özelikle yüzde ve dekolte alanında telenjektazilere neden olabilmektedir. UVB “vascular endothelial growth factor (VEGF)” üzerinden telejektazide etkilidir.

Travma

Travma epidermal ve damar endotel hasarı yapmakta buda neovaskülarizasyonu tetiklemektedir. Bunda fibrin etkilidir. Aşağıdaki esimde tenis topu çarpması sonrası gelişen telenjektazi görülmektedir.

Cerrahi ve laserasyon sonrası telenjektazi

Yine fibrozis üzerinden gelişmektedir. Cerrahi sırasında venlerin ligasyonu neden olabilir.

Kadınlarda bacaklarda telenjektazi sıklıkla 2 patern çizmektedir. Bu iki form bazen bacakta ön yada arkada birbiri içerisine geçebilmekte hatta 15 cm çaplı lezyonlara dönüşebilmektedir. Bu yapı içerisinde bu telenjektazileri besleyen retiküler venler görülebilmektedir.

1. Uyluğun iç kısmında kırmızı yada mavi birbirine paralel çizgiler tarzındadır.
2. Arborizing yada çember şeklinde ve sıklıkla uyluk dış kısmında görülmektedir.

En sık telenjektazi uyluk iç kısmında görülmektedir. Bunun ayakların üst üste atılmasından kaynaklandığını biliyoruz.

Telenjektazi yaşla artmaktadır. İleri yaşlarda bacaklarda 3.8% – 26% arasında görülmektedir. Ailesel yatkınlık var.

Enfeksiyonlar ve telenjektazi; Generalized Essential Telangiectasia’ da neden bilinmiyor ve kız çocuklarında bacaklarda gözlenmektedir. Sifilitik enfeksiyonlarda, sinüsitlerde(antibiyotik tedavileri ile kaybolmakta) telenjektazi olabilmektedir.

Progressive Ascending Telangiectasia; neden tam bilinmiyor ancak tetrasiklin ve ketoconazole sırası ile sistemik kulanıldığında geçtiği gözlenmiştir. Human Immunodeficiency Virus-HIV enfeksiyonlarında telenjektazi gelişimi gösterilmiştir.

Tedavi

Telanjektazi tedavileri arasında topikal ve sistemik antibiotikler, oral östrojenler, kriyoterapi, dermabrazyon, elektrocerrahi,, skleroterapi ve lazer tedavileri sayılabilir.

Telanjektazilerde çap ≤0.3 mm ise sonuç için birden fazla skleroterapi gerekmektedir. Eğer skleroterapi yüksek konsantrasyon kullanılır ise bu iyi bir sonuç anlamına gelmez yada skleroterapi sonrası pigmentasyon yada trombüs anlamına da gelmemektedir. Unutulmamalıdır ki yüksek konsantrasyonda sklerozanlar yüksek TM riski anlamına gelmektedir.

Telanjektazilerde çap ≥0.4 mm ise cevap daha iyi ve hızlıdır. Ancak hiperpigmentasyon ve trombi daha sık gözlenmektedir

Elektrokoterizasyon ufak çaplı yüz damarlarında daha çok tercih edilmiştir fakat nonspesifik termal etkisinden dolayı deride atrofi hatta skar ve pigment bozuklukları oluşturma potansiyeli oldukça fazladır.

Skleroterapi ise 30 veya 32 numara iğneler ile uygun damarlara sınırlı kalmakta ve komplikasyon riski yüksek olmaktadır.

Cerrahi flebektomi retiküler telanjektaziler için uygulanabilir ancak uygulama tekniği zor bir yöntemdir.

Son yıllarda telanjektazilerin tedavisi için değişik lazer sistemleri geliştirilmiştir. Telanjektaziler ve diğer vasküler lezyonlar için ilk kullanılmaya başlanan Argon lazerler(488-514nm) olup bunu CO2 lazer (10.600nm) ve Nd:YAG lazerler (1064nm) takip etmiştir. İlerleyen dönemde damar içerisinde hemoglobin tarafında emilebilen daha uygun lazerler geliştirilmiştir. Bu amaçla telanjektazilerde Bakır Buharlı Lazer (578nm) ve Bakır bromide lazerler (578 nm) başarılı sonuçları ile kullanılmıştır.

KTP (532nm, Potasyum titanil fosfat), PDL (595nm, atımlı boya lazer) lazerler sadece telanjektaziyi tedavi etmekle kalmayıp aynı zamanda pigmentasyonları ve hatta ince kırışıklıkları da tedavi edebilmektedir.

Lazer uygulaması sırasında derinin korunması için kullanılan deri soğutma sistemlerindeki gelişmeler ve lazer atım süresinin uzatılmasına olanak sağlamış, buda önceki lazerlere göre daha az ağrılı ve daha az komplikasyona (purpura) yol açan yeni lazerler geliştirilmiştir.

Tedavi seçimi telenjektazinin şekline göre seçilmektedir.

Çizgisel Yüz Telenjektazilerinde Tedavi

Toplumda yüzde bu tür telenjektazilerin fazla alkol kullanımı sonucu oluştuğu yönünde bir ön yargı bulunmaktadır. Bu nedenle bu tür telenjektaziler kişilerde sosyal ve kişisel psikololojik stres kaynağı olmaktadır.

Bu tür telenjektazilerde lazer tedavileri özellikle PDL tercih edilmektedir.

Telenjektazilerde Lazer Tedavileri

Telenjektazilerde lazer tedavileri hakkında detaylı bilgi için tıklayın...