Fotodinamik Tedavi

Fotodinamik tedavi, dokulara dışarıdan bir ışık duyarlılaştırıcı (fotosensibilizatör) verilmesi, ardından dokuya ışık uygulanarak oksijenin reaktif oksijene dönüştürülmesi ve bu reaktif oksijenin dokuda hasar oluşturması prensibine dayanır.

Damarsal hastalıklardaki temel amaç, damar duvarı dokusunu hedef almaktır. Bu nedenle nevüs flammeus (şarap lekesi), venöz, arteriovenöz ve kapiler malformasyonlar ve anjiyosarkom gibi durumlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

Işık duyarlılaştırıcıların hedef dokuda kullanımı, daha düşük enerjili ışık sistemlerinin bile etkili olmasını sağlar. Bu sayede, derinin üst tabakaları olan epidermis korunur ve tedavi her cilt tipine daha kolay uygulanabilir. Ayrıca, tedavinin her derinlik ve çaptaki damarlara kolay ve etkili bir şekilde uygulanmasını mümkün kılar.

Işık duyarlılaştırıcılar, damar yoluyla, ağızdan veya topikal (cilt yüzeyine) olarak kullanılabilir. Geçmişte en büyük sorun, bu duyarlılaştırıcıların 1-4 hafta gibi uzun bir süre boyunca aktif kalması ve istenmeyen yan etkilere neden olmasıydı. Günümüzde ise etki süresi daha kısa olan duyarlılaştırıcılar tercih edilmektedir.

Damarsal hastalıkların tedavisinde kullanılan başlıca duyarlılaştırıcılar fotokarsinorin, hematoporfirin monometil eter ve hematoporfirin ürünleridir. Işık duyarlılaştırıcılar kullanıldığı için uygulama sonrasında hastanın 4 hafta boyunca güneşten uzak durması istenir.

Kullanılan Işık Sistemleri

• Argon Lazer: 50-100 mW/cm² enerjilerle kullanılır.

• PDL (Pulsed Dye Laser) Sistemleri: Bu tedavilerde, benzoporfirin monoasit halkalı türevleri ışık duyarlılaştırıcısı olarak kullanılır. Bu aktif madde 576 nm dalga boyunda etkindir. Bu tedavilerin ardından hastaların 5 gün boyunca güneşten korunması gerekir.

• Diyot Lazer (Bare Fiber) Sistemleri: Özellikle lenfatik, venöz ve arteriovenöz malformasyonlarda kullanılır. Hastaya uygulamadan 96 saat önce 0.15 mg/kg meta-tetra-hidroksifenil klorin verilir. Genel anestezi altında, bu malformasyonların içine bare fiber ile diyot lazer uygulanır.

• IPL (Yoğun Atımlı Işık) Sistemleri: Kaposi sarkomu ve anjiyosarkom tedavisinde kullanılmıştır. Bu amaçla sarkom dokusuna %2'lik metilen mavisi, %2'lik toluidin mavisi ve %2'lik lidokain enjekte edilir. Ardından, 600-750 nm dalga boyunda IPL, 45 mm spot boyutu ve 100 mW/cm² dozlarda ve toplam 18 J/cm² dozda uygulanır. Uygulama, ilk 4 ay boyunca haftada bir, sonrasında ise 6 ay boyunca 2 haftada bir tekrarlanır.