- Gösterim: 256154
Phelobotomus bilinen adı ile Tatarcık yada Yakarca Sineği sineklerin Psychodidae ailesindendir.
Biyolojileri sivrisineklere çok benzerler. Boylarının küçük olmaları ve vücut dış kısımlarındaki tüyler ile sivrisineklerden ayrılırlar. Biyolojik yaşam alanları tropikal ve subtropikal bölgelerdir.
Diğer sineklerde olduğu sadece dişileri özellikle geceleri kan ile beslenirler. Bazı flebotomlar bir kez kan emdikten sonra yumurtlayana kadar kan emmezler. Ancak “Flebotomus papatasi” sürekli kan emer. Evlerin ve odaların rüzgar almayan bölgelerini özellikle yeğlerler. Tehlike anında hızlı bir biçimde, sıçrama tarzında yana doğru uçmaları flebotomlar için ayırıcıdır. Dişi flebotom kan emdikten yaklaşık 4-5 gün sonra ortalama olarak 20 kadar yumurta bırakır. Yumurtalarını genellikle nemli ve karanlık yerlere bırakırlar. Yumurtalar, üzerindeki yapışkan kısım sayesinde bırakıldıkları yerlere yapışırlar. Yumurtaların açılması genellikle geceleri ve 5-20 gün içerisinde olur.
F. papatasi için en uygun ortam ısı 26-27 derecedir. 20 derecenin altında larvaların gelişimi durmaktadır. 25 derecede gelişimleri 21-26 gün iken, serin havalarda bu süre 60 güne kadar uzayabilir. Dış koşullara en dayanıklı dönemleri larva evresinin dördüncü dönemidir. Dişi flebotomların yumurtlamaları için nispi nemin %100′ e kadar yükselmesi gerekir.
Dişiler erkeklere göre daha dayanıklıdırlar.
Kurak yerlerde, yaşayabilmek için flebotomlar kemiricilerin yuva deliklerine ya da topraktaki çatlaklara saklanırlar. Düşmanları kertenkeleler ile yumurta ve larvaları yiyen karıncalardır.
Tatarcık sinekleri kan emmeleri ile
- Lokal deri reaksiyonları; ilk ısırık anında yanma ile kaşıntı gelişmekte bu alanda deriden kabarma olmaktadır. Bu 2 saat içerisinde gerilemektedir. Şiddetli lokal reaksiyonlarda gelişebilmektedir. Bül oluşumu, sellülit gelişimi gibi. Bül oluşumunda kol ve bacaklarda yüksek basınç varlığı etkendir.
Isırıklara karşı abartılı reaksiyonlar kronik lenfositik lösemi, AIDS te görülmektedir. Bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
Çok sayıda tatarcık sineği ısırıklarında vücutta çok yaygın papüller, veziküler yada enfeksiyonlu ürtikariyal plaklar oluşmaktadır. Buna “harara-urticaria multiformis endemic” denilmektedir. Isırık yerlerinde lokal belirtiler dışında eklem ağrısı, ateş gibi sistemik belirtilerde gelişmektedir. - Kan emmeleri nedeni ile bazı hastalıkların taşıyıcılığınıda yapmaktadır. Bu hastalıklar;
- Tatarcık Humması
- Leişmanyazis, şark çıbanı