Belki de en ünlü pire, veba vektörü olan oriental sıçan piresi X. cheopis’dir. Bu pire veba hastalığını  yapan “Yersinia pestis” isimli gram negatif kokobasilleri taşımaktadır. Bu mikrop aslında farenin sindirim sisteminde bulunmaktadır ve enfekte farelerin ısırma yada çizmesi ile direkt temasla, pireler aracılığı ile ve enfeksiyon içeren partiküllerin solunum yoluna girmesi ile insanlara bulaşmakta ve hastalık yapmaktadır. Bu pireler konak olarak sıçanları tercih etmekle beraber (Rattus rattus ve Rattus norvegicus) bunların bulunmadığı durumlarda (veya öldükleri zaman) insan ve diğer hayvanlar üzerinden de beslenir. Bu pireler dünyadaki hemen hemen tüm tropik veya ılıman şehirde yaşayan sıçanlar üzerinde bulunabilirler, konaklarıyla birlikte ticaret gemileri yoluyla yayılmışlardır.

Veba, vahşi kemirgenler ve daha spesifik olan pireleri aracılığıyla enzootik odaklarda varlığını sürdürmektedir. Ancak Vietnam, Madagaskar ve Hindistan’daki sıçanlar ve X. cheopis vebanın varlığını sürdürmesi açısından daha önem arz etmektedir. Enzootik veba sporadik olaylarla sonuçlanırken uygun koşullarda sıçanların yüksek üreme yetenekleri, kentsel bölgelerde yüzlerce yahut binlerce olgulu büyük veba  salgınlarına neden olabilir. Vebanın enzootik olduğu ABD’nin batısında yer sincapları veya bunların pireleri (Diamanus montanus) ile temas sonucu insanlara da bulaşma gerçekleşebilir. Evcil kediler ölü kemirgenleri avlayıp daha sonra sahiplerine bulaştırarak sıklıkla aracı rolü oynarlar. Veba ateşli bir hastalıktır ve baş ağrısı, kas ağrısı, üşüme atakları, bitkinlik ve sindirim sistemi belirtileri vermektedir.

Veba bubonik, septisemik ve pnömonik klinik belirtiler vermekte ve ölümcül olabilmektedir. Vebada bubonik plaklar enfeksiyon bölgesine yakın lenf bezlerinin şişmesi ile başlamakta. Koltuk altı, kasık ve boyunda görülmekte bunlarda akıntı gelişmektedir. Bulaşmadan 2-6 gün sonra ortaya çıkmaktadır. Septisemik veba bubonik vebadan sonra başlamaktadır. Bazen bubonik evre olmadan da septsemik evre ile başlayabilmektedir. Septik şok, menejit, ve koma gelişerek ölüm olabilmektedir. Akciğerlere enfeksiyon yerleştiğinde pnömonik veba gelişmektedir. Yüksek ateş, nefes zorluğu ve sıklıkla kanlı öksürük olmaktadır. Bulaşmadan 1-3 günde başlamaktadır.