6 farklı familyada yaklaşık 4.500 tür bulunmaktadır. Hamam böcekleri, 2.000 metreden daha yüksek yerler ve kutup bölgeleri dışında, dünyanın her yanında daha çok sıcak iklimleri tercih etmektedir. İnsanların olduğu soğuk iklimlere de adapte olmuşlardır. Akşamları aktif olmaktadırlar ve organik besinlerle beslenirler.

Karın-sırt bölümünden yassı, yumuşak vücutlu, uzun antenleri, ısırıcı tip ağız parçaları ve karın çıkıntıları (cerci) olan artropodlardır. Dış kısımdaki kanat çifti kalın ve derimsidir, iç kısımdaki ise zarımsıdır. Hamamböcekleri uçabilirler ancak genellikle ince uzun bacakları ile hızlıca yürümeyi tercih ederler. Tamamlanmamış metamorfoz geçirirler. Ergin olmayan formları minyatür erginler gibi görünür ancak kanatsızdırlar. Yumurtalar sert bir kapsül olan içine yerleştirilir ve karanlık bir köşede saklanır. Gelişimleri yavaştır. Birçok hamamböceği her yıl ancak bir jenerasyona sahiptir. Haftalarca besin olmadan yaşayabilirler ancak su önemlidir. Besinlerin en iyisinden çöpün en iğrencine kadar yerler ve genelikle geceleri beslenirler.

Bir alman hamamböceğinin vücut yüzeyinden yaklaşık 14.000 bakteri (çoğunluğu Staphylococcus spp.) bulunduğu tahmin edilmektedir. Kolera etkeni vibrio ile yüklü dışkının yaklaşık 200 μl’si ile beslenen amerikan hamamböceği dışkısında 30-80 saat sonra canlı vibrio’lar görülmüştür. Normalde toynaklı canlıları hasta eden eden bir yuvarlak kurt (Gongylonema spp.), hamamböcekleri içinde kist oluşturup besinlerin kontaminasyonu yoluyla insana bulaştırılabilir. Sineklerde olduğu gibi, hamamböceklerinin varlığı da ortamın kirliliğinden kaynaklanır ancak bağırsak hastalıklarının pek azı bunlarla ilişkilidir. Ancak alerji veya astıma neden olabilecek kadar büyük miktarlarda antijenik materyal meydana (dışkı, kütikül, leş parçaları) getirir.

Çok farklı ortamlara adapte olup yaşayabilir, fakat en çok bina içlerinde nemli ve ılık ortamları tercih eder. Salgıladıkları feromonlar ve bıraktıkları dışkıları vasıtasıyla diğer hamam böceklerine su ve besin kaynakları ile yuvalarının yerini işaret ederler. Dokunsal ve kimyasal iletişim kurarlar. Gelişmiş bir sürü davranışı sergilerler.

Yaklaşık 300 milyon yıldır dünya üzerinde yaşamaktadır. Bazı türleri hiçbir şey yemeden 1 ay aktif yaşayabilir. Su altında yarım saate kadar boğulmadan yaşayabildikleri görülmüştür. İnsana kıyasla radyasyona 6 ile 15 kat daha dayanıklıdırlar. Bir hamam böceği, kafası olmadan iki hafta yaşayabilir çünkü beyinleri ayaklarındadır fakat başsız bir hamam böceği açlıktan ölecektir.

Türkiye’de üç türü bulunur. Bunlar, Alman hamam böceği (Blattella germanica), Doğu hamam böceği (Blatta orientalis) ile Amerikan hamam böceği (Periplaneta americana)’dir. Bunlardan Doğu hamam böceği Türkiye’nin yerli böceğidir.

Temas ile ürtiker ve egzamalar gelişmektedir. Aşırı duyarlılık gelişenlerde hamam böceğinin sindirim enzimleri ve feçeslerine karşı allerjik astım gelişebilmektedir. Bu durum Özellikle laboratuvar çalışanlarında fazla görülmektedir.
Çeşitli hastalık etkenlerini mekanik taşıyıcılık veya ara konaklık yaparlar. Hamam böcekleri, kolera, tifo, verem, basilinin, Entamoeba coli, E. histolyrica, Balantridium coli, Giardia intestinalis kistlerinin yayılmasında mekanik taşıyıcı olarak rol oynar.

Kontrolü güçtür. Çünkü çok çabuk ürerler. Kontrolde üç noktaya dikkat edilmelidir.

• Bunların gizlendikleri duvar çatlakları ve benzeri yerler tıkanır.
• Çöp ve gıda açıkta bırakılmaz. Gıda artıkları temizlenir.
• Kontrolde en pratik yol ilaç kullanmaktır. Bu amaca kalıcı etkili ilaçların bunların saklandıkları yerlere püskürtülerek uygulanması gerekir. Fakat yumurtalardan yeni çıkacakları öldürmek için ilaç 2 ay sonra tekrarlanmalıdır. Bunlarla mücadelede ilaçlı yem tuzakları da kullanılmaktadır.