- Gösterim: 43044
Arthhropodlar, dünyadaki hayvanların 4/5 ini oluşturmaktadır. Artropodlar “bacakları eklemli” anlamına gelmektedir ve karada, havada ve suda yaşayan 700.000 den fazla türleri olan omurgasızların en büyük ailesini oluşturmaktadır. Dünyanın eko sisteminde önemli canlılardır.
Eklem bacaklıların dünyada biz insanlardan daha eski konukları oldukları tahmin edilmektedir(en az 400 milyon yıl öncesi) Tarihte ve mitolojide eklem bacaklılar ile ilgili çok sayıda tanımlamalar görmekteyiz. (Yunan mitolojisinde Pandora’nın kutusunun açılması ile pire ve bit istilasının başlaması gibi.)
Arthropodları inceleyen bilim dalına “Tıbbi böcek bilimi” yada “Entomoloji” denilmektedir.
Artropodlar; vücutları baş, göğüs ve karın olmak üzere üç bölgeden meydana gelmektedir. Her bir bölge küçük parçalardan meydana gelmiştir ve bunlarda birbirlerine ince derimsi bir yapı ile bağlıdır. Vücut yüzeylerindeki hücreler sert bir protein maddesi olan kitin üretirler ve buda dış yüzeyini meydana getirmektedir. Vücut yüzeylerinde ayrıca lipidler, proteinler bazılarında kalsiyum karbonat bulunmaktadır.
Artropodlar kendilerini aktif olarak ısırma, sokma, delme veya zehirli kimyasallar salgılama yoluyla avcılardan koruyabilirler. Bu gibi savunma davranışları insanlarda lokal ve sistemik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Pasif savunma şekilleride örneğin bazı tırtılların dış kısımlarında kıllarının insan derisi ile teması ve deride reaksiyon yapmaları gibi. Artropodlar dolaylı etkileri nedeniyle de nsanları etkilemektedir; böcek korkusu, hayali (kuruntuya dayanan) parazitoz ya da toz akarlarının meydana getirdiği alerji gibi.
Artropodların insan sağlığını etkileme konusunda türlü şekillerinin bulunması bu hayvanların çeşitliliğini yansıtmaktadır, ancak artropodlar belli durumlarda patolojiye neden olabilen çevrenin normal elemanları olarak kabul edilmelidir. Ayrıca birçok yerde bulunabilmeleri nedeniyle yanlış olarak patoloji nedeni sayıldıkları da yaygın görülür.
Eklem Bacaklıların Sınıflaması
Artropodlar 5 gurupta değerlendirilmektedir.
İnsecta, böcekler; bunlar içerisinde önemli olanları
- Anoplura (bitler)
- Coleoptera (beetles)
- Diptera; çiftkanatlılar (sinekler)
- Hemiptera (tahta kurusu)
- Hymenoptera (arılar, karıncalar)
- Lepidoptera (kelebek, tırtıllar)
- Hamamböcekleri; Dictyoptera
- Siphonaptera (Pireler)
Arachnida; (mitelar, akrepler, kene ve örümcekler)
- Örümcekler
- Keneler
- Maytlar
- Akrepler
- Uyuz akarı
Chilopoda (centipedes);
- Çıyan
Diplopoda (millipedes)
- Kırkayak
Crustaseance Kabuklular
- Deniz kabukluları, midye, at nalı yengeçleri gibi