Tinea korporis, vücudun özel yerleşimler (saç, kasık, el, ayak vb.) dışındaki tüm deri bölgelerinde görülen dermatofit enfeksiyonlarına verilen genel addır. Tüm dermatofit türleri tarafından gelişebilmektedir; ancak en sık olarak T. rubrum, M. canis ve T. mentagrophytes tarafından oluşturulur.

Göğüste yaygın mantar hastalığı

Kolda tipik halka şeklinde mantar hastalığı

İç içe geçmiş mantar alanları

Göbekte mantar gelişimi

Bulaşma ve Risk Faktörleri

Bulaşma; direkt temas ve enfekte eşyalarla olabileceği gibi, nemlilik ve oklüzyon (kapalı kalma) gibi koşullar oluştuğu zaman vücuttaki tinea pedis (ayak mantarı) gibi bir rezervuardan da yayılabilir.

• Hastalık bir ya da birden fazla alanda ortaya çıkabilir. Döküntüler yüzük ölçülerinden büyük, santimetrekarelik alanlara kadar değişebilmektedir.

• Yaygın vücut mantarlarında; bağışıklık sistemi yetersizlikleri veya kortizon gibi yanlış ilaç kullanımları (tinea inkognito) düşünülmelidir.

• Zoofilik (hayvan kaynaklı) dermatofitler; yüz, boyun, kollar ve bacaklar gibi açık deri bölgelerinde enfeksiyona sebep olurken, antropofilik (insan kaynaklı) dermatofitler ise kapanmaya (oklüzyon) ve travmaya maruz kalmış bölgeleri tercih ederler.

Klinik Görünüm (Tinea Sirsinata)

1-3 haftalık bir kuluçka devrinden sonra çevreye doğru genişleyen bir lezyon gelişir. Bu duruma "tinea sirsinata" da denilir.

• Tipik halkasal (anüler) lezyonun aktif, kızarık (eritemli) ve bazen su toplamış (veziküllü) bir kenarı vardır.

• Orta kısımda mantar, keratini bitirince burada iyileşme olur ve bu kısım enfeksiyona geçici olarak direnç gösterir. Ancak yeni keratin sentezlenmesi ile ortadan yeni bir enfeksiyon halkası başlayabilir.

• Yaklaşık olarak bir ayda bir halka meydana gelir.

Varyantlar

Hastalığın en sık karşılaşılan klinik şekli bu tipik halkamsı (anüler) formudur. Bunlara ek olarak polisiklik, psöriaziform, egzematöz ve büllöz lezyonlar oluşabilir.

• Zoofilik dermatofitler daha iltihaplı (inflamatuar) lezyonlara sebep olurlar. Özellikle T. verrucosum ve T. mentagrophytes, saçlı deri olmayan lokalizasyonlarda bile kerionlara (irinli, ağrılı şişliklere) sebep olabilirler.

Ayırıcı Tanı ve Tedavi

Ayırıcı Tanı

Pityriasis rosea, nummuler dermatit, psoriasis (sedef), seboreik dermatit, sekonder ve tersiyer sifiliz, mycosis fungoides ayırıcı tanıda düşünülmelidir.

Tedavi

• Hastalık yerleşim yerinde kıl köklerini (follikülleri) etkilememiş ise lokal antifungal tedaviler yeterlidir. 2-4 hafta boyunca günde 2 defa kullanılmalıdır.

• Follikülitis varsa veya mantar yaygın ise sistemik mantar ilaçları (ağızdan alınan) kullanılmalıdır.

Fungal Follikülitis (Majocchi Granülomu)

Tinea korporis'in özel bir varyantıdır.

• Sıklıkla kılların olduğu vücut bölgelerinde kerion ya da abselere benzer iltihaplı lezyonlar şeklinde ortaya çıkmaktadır.

• Yuvarlak, deriden kabarık, kabuklu şişlikler şeklinde başlar ve daha sonra akıntılar gelişir.

• En sık olarak el ve ayak bileklerinde gözlenmektedir.

• Tüylerin alındığı veya tıraş edildiği yerlere ya da kortizon kullanılan yerlere daha sık yerleşmektedir.

• Mutlaka sistemik tedavi gerektirmektedir.

Ayak üstünde tinea pedis yayılım alanı ile birlikte Majorcchi granuloma gelişimi

Kolda tüylerin alınması sonrası majorcchi granuloma gelişimi