- Gösterim: 20471
Vaskülit kanama ve damar fonksiyonlarının bozulması gibi sonuçlara neden olan kan damarlarının inflamasyondur. Vücudun herhangi bir organ sistemini etkileyebilir. Buna bağlı olarak organ ve sistemlerde klinik bulgulara neden olmaktadır.
Vaskülit nedenleri geniş bir spektrum içerisinde yer almakta ve belirtiler,doku değişimleri nedene spesifik değişiklikler göstermemesi nedeni ile tanısı ve sınıflaması zor hastalık guruplarıdır.
Bu edenle vaskülitler; yapan nedene-etyoloji, kinik bulgularına, tutulan damar çapına ya da etkilenen organ sistemine göre sınıflandırılmaktadır. Bunlar içerisinde en anlaşılabilir olanı küçük, orta ve büyük damarları etkileyen vaskülitler şeklindedir. 
Deri dolaşım sistemine bakıldığında dermisim yüzeysel ve orta bölümünde arteriyol, kapiller ve postkapiller venüller; küçük damarlar yer alırken derin dermis veya deri altı dokularda yerleşen küçük arter ve venler; orta çaplı damarlar yer almakta. Deride aort yada vena cava gibi büyük çaplı damarlar yer almamaktadır.
Bu nedenle vaskülitlerde deri belirtileri sıklıkla küçük ve orta çaplı damarların infamasyonu ile ortaya çıkmaktadır. Bunun dışında orta çaplı damarların etkilendiği diğer organ vaskülitlerine deri bulguları eşlik edebilmektedir.
Temelde vaskülit hastalığından bahsedebilmek için damar duvarında ve yapısında belirgin bir bozulma olmalıdır. Belirgin damar hasarı olmadan klinik bulgular vaskülite benzesede bunlar vaskülitis hastalıkları sınıfında değerlendirilmez.
Vaskülitis eğer damarın kendisinden kaynalanıyor ise primer vaskülitis olarak tanımlanırken, damarlar dışında başak bir nedenleden kaynalanan vaskülitler ikincil yada sekonder vaskülit olarak tanımlanmaktadır.
Vaskülitise bağlı olarak deride peteşi, purpura, ürtikeryal plaklar, vezikülobüllöz lezyonlar, deride skarla sonuçlanan ülserler, deri altında nodüller, tırnaklarda splinter hemaraji görülmekte.
Vaskülitiste tanı
Vaskülitis deri bulguları düşünüldüğünde hastalarda diğer organ ve sistenlerin etkilenme riskine karşı anamnez, hastanın sistemik hastalıkları, otoimmün kollajen doku hastalıkları, kanser, ilaçlar, geçirdiği enfeksiyonlar, gıdalar, gıda katkı maddeleri, aşılar veya kimyasal maruziyeti sorgulanarak detaylandırılmalıdır. Deri bulguları değerlendirilirken aynı zamanda ateş, kilo kaybı, eklem şikayetleri, karın ağrısı, ishal, öksürük, oksürük ve balgamda kan, idrarda ve gaitada kan sorgusu yapılmalıdır.
Deri muayenesi dışında sistemik vaskülitten şüphelenilen her hastada baş-boyun, kardiyopulmoner, karın, kas iskelet sistemi ve nörolojik muayene ve uzman doktor konsültasyonları yapılmalıdır.
Deri biyopsisi ve patolojik değerlendirme kuşkusuz kesin tanı için mutlak gereklidir. Deri biyopsisi 24-48 saatlik yeni lezyondan alınmalıdır.
Genel sistem değerlendirmesinde istenebilecek testler;
- Tam kan sayımı
- Tam idrar tetkiki
- Eritrosit sedimentasyon hızı
- Biyokimyasal panel
- Kan kreatinini ve kan üre azotu
- Gaytada gizli kan
- ANA, ANCA
- Romatoid faktör
- Kriyoglobulinler
- C3, C4, CH50 düzeyleri
- HBV, HCV serolojisi
- Akciğer grafisi
- İmmünglobulinler (IgG,A,M)
