Saç mezoterapisi, ilaçların ve biyoaktif maddelerin 2-4 mm derinlikte saçlı deriye enjeksiyonlarla uygulandığı bir tekniktir. Mezoterapide ilaçların saçlı deriye direkt enjeksiyonu, aktif maddelerin daha optimum yoğunlukta hedef saçlı deriye ulaştırılmasını ve daha uzun süre bu alanlarda kalmasını sağlamaktadır. Böylece ilaçların sistemik kullanımlarından kaynaklanan yan etkiler azaltılırken, ilaçların saçlı deride topikal kullanımından kaynaklanan emilim problemleri de giderilmektedir. Uygulamalarda ilaçların düşük dozlarında ve aralıklı seanslar halinde yapılması, tedaviye hasta uyumunu artırmaktadır. Günümüzde saç mezoterapisi amaçlı kullanılan ve dünya çapında düzenleyici kuruluşlar tarafından onaylanmış aktif maddelere bakıldığında, dutasterid ve minoksidil gibi ilaçların yanı sıra büyüme faktörleri, peptidler, homeopatikler ve multivitamin gibi diğer aktif maddeleri görmekteyiz. Saçlı deride PRP ve yağ dokusu kaynaklı SVF gibi otolog süspansiyonlar ile botulinum toksin uygulamaları da saç mezoterapisi içerisinde değerlendirilmelidir. Saç mezoterapisinde kullanılacak ürünler, doktor tarafından uygun klinik kullanım için hazırlanmakta ya da klinik kullanım amacına göre daha önce hazırlanmış ürünler kullanılmaktadır. Saç mezoterapisinde kullanılacak ürün çeşitliliğine rağmen hâlâ optimum tedavi protokollerinin oluşturulmasında zorluklar yaşanmaktadır. Saç mezoterapisi klinik çalışmaların sonuçlarında saç büyümesinde istatistiksel olarak anlamlı iyileşmeler bildirilse de, standartlaştırılmış rejimler maalesef yok ya da eksiktir. Saçlı deri problemleri ve saç dökülmelerinde mezoterapinin yararlılığını değerlendirmek için daha geniş çaplı ve kontrollü klinik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

Mezoterapi, bu makalenin yazıldığı tarihte ABD ve Kanada'da FDA veya Kanada Sağlık Kurumu tarafından hala onaylanmamıştır. Saç mezoterapisi, saç dökülmelerinin tedavisinde ilk seçenekten daha çok bir ek tedavi hatta destek tedavisi olarak görülmelidir. Saç mezoterapileri sıklıkla androgenetik saç dökülmesinde, daha az sıklıkla telogen effluviumda kullanıldığını görmekteyiz. 

 Mezoterapide kullanılan ilaçlar ve diğer ajanlar

Dutasterid

Serbest testosteronun dihidrotestosterona dönüşümünü engelleyen 5-α-redüktaz enziminin bir inhibitörüdür. Dihidrotestosteronun erkek ve kadın tipi androgenetik saç dökülmesinde önemli rolü olduğunu biliyoruz. Dutasterid, androgenetik saç dökülmesinde oral yoldan, sistemik uygulandığında (günlük 0,05 - 2,5 mg) klinik etkinliğinin yüksek olduğunu klinik çalışmalarda değerlendirilmiştir. Mezoterapi olarak kullanımında dutasterid konsantrasyon aralığı %0,005 - %0,05'tir. Androgenetik saç dökülmesinde haftalık, iki ayda bir veya aylık seanslar halinde uygulanmaktadır.

Minoksidil

Minoksidil, androgenetik saç dökülmesinde saçlı deride bir damar genişletici olarak ve saç köklerinin anagen fazının uzamasını sağlayarak saç büyümesinin artması amacıyla kullanılmaktadır. Günlük %2'lik ve %5'lik minoksidil ürünlerinin saçlı deride topikal kullanımı FDA tarafından onaylanmıştır. Diğer saç dökülmelerinde de kullanılmaktadır. Androgenetik saç dökülmelerinde mezoterapi olarak %0,5 ve %2 minoksidil solüsyonları haftalık veya iki aylık aralıklarla enjekte edilerek kullanılmaktadır.

Büyüme faktörleri ve otolog süspansiyonlar

Fibroblast büyüme faktörü, vasküler endotelyal büyüme faktörü, dönüştürücü büyüme faktörü β1 ve epidermal büyüme faktörü gibi büyüme faktörleri açısından zengin plazma ve otolog süspansiyonların, saç köklerinin rejenerasyonunu ve ardından yeniden büyümesini sağladığı düşünülmektedir. Bu amaçla hastadan elde edilen otolog PRP ya da yağ doku kaynaklı SVF kullanılabilir. Ayrıca, bu amaçla otolog olmayan ancak insan kaynaklı büyüme faktörleri içeren hazır ürünler de kullanılmaktadır. Otolog PRP ve hücre süspansiyonlarının etkinlikleri güvenli bulunurken, diğer hazır büyüme faktörlerinin güvenliği günümüzde ek çalışmalara ihtiyaç duymaktadır.

Botulinum toksin A, Botox

Botulinum toksin A, kozmetik dermatolojide yaygın olarak kullanılır. Son zamanlarda saç dökülmesini tedavi etmek için de araştırılmaktadır. Saçlı deriye mezoterapi şeklinde enjeksiyon yoluyla uygulanır. Saçlı deride damarları genişletme etkisi nedeniyle kan akışını ve oksijenasyonu artırdığı, bunun sonucunda saç dökülmesini azalttığı ve saçların yeniden uzamasını sağladığı düşünülmektedir.

Kök hücreler

Kök hücreler, kaynaklarına bağlı olarak uygulandıkları dokuda çeşitli hücre tiplerine dönüşebilir ve farklılaşabilir. Sonuç olarak, kök hücreler, saç folikülü rejenerasyonuna ve saçların yeniden büyümesine yol açan dermal papilla hücrelerine farklılaşma potansiyelleri hedeflenerek özellikle androgenetik saç dökülmesinde mezoterapi olarak araştırılmıştır. Burada hastadan elde edilen otolog yağ dokusundan elde edilen kök hücreler kullanılabilir. Ya da otolog olmayan yenidoğan göbek kordonundan elde edilen hazır mezenkimal kök hücreler kullanılmaktadır. Özellikle mezenkimal kök hücrelerden elde edilen exozom mezoterapilerinin henüz FDA onayları bulunmamaktadır. Uygulanan exozomların içerikleri ile ilgili ayrıntılar çok netleşmemiştir. Bu tedavi seçeneğinin standartlaştırılması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Hazır mezosolüsyonlar/polipeptitler/multivitaminler/homeopatik solüsyonlar

Mezoterapide yukarıda anlatılan aktif maddeler dışında, geleneksel veya yeni geliştirilen amino asitler, peptitler, vitaminler, mineraller, bitki özleri/büyüme faktörleri ve homeopatik bileşenlerden oluşan özel karışımlarda kullanılmaktadır. Bunlar, saçlı deride kan akışını artırma ve saç büyümesini uyarma amaçlı kullanılmaktadır. Ancak, bu etkinlikleri için bugüne kadar yapılan klinik çalışmalar maalesef yetersizdir. Bu içeriklerle hazırlanmış preparatların bileşenlerine ilişkin ayrıntılı bilgiler tam değildir.

Ayrı ayrı olarak hazırlanabilen yada hazır mezosolüsyonlar içerisinde sıklıkla;

• Saçlı deride kan damarlarının genişleyerek kan dolaşımını arttırmak için kullanılan vazodilatztörler kullanılmaktadır. Procaine, buflomedil, pentoxifylline, dihidroergotoksin, xantinol, nicotinate, mesoglycan-sodyum ve ginkgo biloba gibi. 
• Vitaminler. Biotin, Vitamin C, Vitamin  A, Vitamin B1(Tiamin), Vit. B2 (riboflavin), Vit B6 (pridoksin), Vit B5(pantotenik asit), Vit B3 vit (nikotinik asit), Vit H (Biotine) ve Dexpantenol
• Eser elementler. Çinko, Kobalt, Bakır, Lityum, Magnezyum, Manganez, Fosfor ve sülfür. Telogen effliviumdatercih edilmekte. Özellikle yağlı saçlarda çinko ve kükürt etkili iken bakır hücre metabolizmasını uyarmak için etkilidir.
• Diğerleri.  X-Adene, Centella asiatica, Plesanta ekstratlar, Silikon ve  imunositmülan olarak bazı aşılar(C.C.B. Pasteur, Divasta Pasteur gibi) kullanılmaktadır.  

Kombinasyonlar

Sıklıkla mezoterapide dutasterid, biotin, piridoksin ve D-pantenol karışımları kullanılırken, minoksidil, finasterid, biotin ve D-pantenol diğer sık kullanılan mezoterapi kombinasyonlarıdır.

Mezoterapi protokolleri

Mezoterapide protokoller, kullanılan aktif maddeye göre değişmektedir. Örneğin, botulinum toksin A ve otolog kök hücre süspansiyonu için 1 seanstan bahsedilirken, minoksidil, finasterid, biotin ve D-pantenol içeren bir solüsyon için 20 seansa kadar çıkmaktadır. Enjeksiyonların sıklığı yine içeriğe göre haftada bir ile 3 ayda bir arasında değişmektedir. Enjeksiyonların çoğu haftada bir veya ayda bir yapılırken, birçoğu haftada bir başlar ve daha sonra 2 haftada bir ve/veya ayda bire uzamaktadır. Böylece daha yüksek bir hasta uyumu sağlanmaktadır.

Mezoterapi genellikle 28-30 gauge iğneler taşıyan enjektörler ile ya da mezogun ile kullanılmaktadır. Ortalama 10-30 dakika süren seanslar halinde uygulanır. Uygulama sırasında iğne derinliği ve/veya enjeksiyon açısı bakımından beş farklı teknik kullanılmaktadır: İntraepidermal veya epidermik teknik (enjeksiyon derinliği: 1 mm), papüler veya papül oluşturan teknik (enjeksiyon derinliği: 2–4 mm), nappage tekniği (enjeksiyon derinliği: 2–4 mm ve 30–60° açıyla gerçekleştirilir), nokta-nokta tekniği (enjeksiyon derinliği: 4 mm) ve 10 dakikalık bir süre boyunca aynı mezoterapi solüsyonunun enjeksiyonlarını içeren mezoperfüzyon tekniği.

Yan etkiler

Mezoterapinin en yaygın yan etkileri hafiftir ve birkaç gün içinde düzelmektedir. Baş ağrısı, enjeksiyon bölgesinde ağrı, kafa derisinde gerginlik veya kaşıntı en sık bildirilenlerdir. Sıklıkla enjeksiyon yerlerinde kızarıklık ve şişliklerde gelişebilmektedir. 1-3 saat-1gün sürmektedir. Saç Mezotedavisi; ağır kalp, karaciğer ve böbrek hastalıklarında, hastanın yukarda anlatılan ilaçlarar karşı allerjisi olduğunda, gebelerde ve emziren annelerde, otoimmün hastalığı olanlarda, kempterapi görenlerde, trombositopenisi olanlarda ve kan sulandırıcı kullanılananlarda yapılmamalıdır.

Aşağıda örnek protokoller verilmiştir.