Orf Hastalığı; Koyun Çiçeği Hastalığı, ektima kontagiosum ya da kontagios püstüler dermatit olarak bilinmektedir.

Orf, parapoxvirüs cinsine ait orf virüsü ile enfeksiyon sonucu oluşur. Bu virüs koyun ve keçi sürülerinde endemiktir; ancak diğer küçük ve büyükbaş hayvanlarda da görülebilmektedir.

İnsanlara enfekte hayvanlarla ve ürünleriyle temas yoluyla bulaşır. İnsandan insana bulaşma nadirdir. Bu nedenle sıklıkla ellerde ve kollarda görülmektedir. Vücudun diğer alanlarına, hatta genital bölgeye ve yüze, hastanın oynaması ve otoinokülasyon ile yayılım oluşabilir.

Meslek gruplarından çiftlik sahipleri, veteriner hekimler, kasaplar, kesimhane çalışanları, yün kırpıcıları, Kurban Bayramı'nda kesimle ilgilenenler ve çobanlar risk grubundadır.

Orf virüsü sıcaklık değişikliklerine son derece dayanıklıdır. Aylarca canlı kalabilir; ahırlarda, bıçakların yüzeyinde ve çiftlik çitlerinde. Orf virüsü enfeksiyonları kalıcı bağışıklık oluşturmaz. Kişi yaşamı boyunca birçok kez enfekte olabilir; ancak sonraki enfeksiyonlar daha hafif seyirlidir ve daha çabuk iyileşir.

Virüs bulaşması sonrası klinik belirtinin ortaya çıkma süresi 3-7 gündür ve sıklıkla yüzde 95 oranında ellerde görülmektedir.

Lezyon en sık el, bilek ve önkolda, nadiren de yüzde lokalizedir. İnsanlarda orf, tipik olarak 2-3 cm çapında tek bir nodül ile başlar. Hastalık, her biri yaklaşık bir hafta süren altı klinik evrede seyreder. Klinik olarak ilk lezyon, teması takip eden hafta içinde ortaya çıkan kırmızı makülopapüler bir lezyondur. Bu lezyon, bir hafta içinde üzerinde bül bulunan bir nodüle (hedef benzeri görünüm) dönüşür. Bu lezyonun merkezi kırmızıdır, çevresini saran beyaz bir halka ve en dış kısımda eritem vardır. Bu evrede lezyon ödemli ve hassastır, kolay kanar. Bir hafta içinde bu nodülün üzerinde ince bir krut oluşur. Zamanla üst kısımda küçük papillomlar belirir ve tüm yüzeyi kaplayan kalın bir krut oluşur. Yerinde yüzeysel bir skar bırakarak 6-8 hafta içinde spontan olarak iyileşir. 

Orf enfeksiyonu esnasında, 3-4 gün içinde düşük dereceli bir ateş meydana gelebilir.Lenfadenopati, erizipel benzeri lezyonlar ve eritem gibi sistemik semptomlar olguların üçte birinde ortaya çıkar. HIV, lupus veya kanser terapisi nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda ilerleyici hastalık, enfeksiyonu takiben ciltte ve mukozada ciddi reaksiyonları içeren semptomlar görülebilir.

Tedavi

Orf, kendini sınırlayan bir hastalıktır. Semptomatik tedavi uygulanır; pansuman ve hastalıklı parmağın sabit tutulması gibi. Sekonder bakteriyel enfeksiyonlar sıklıkla görülebilir ve topikal veya sistemik antibiyotikler ile tedavi edilmelidir.

Topikal imikuimod, lezyonların hızla gerilemesi ile sonuçlanan başarılı tedavi sonuçları vermektedir. Sidofovir, topikal ve intravenöz olarak etkili bulunmuştur.

Tedaviye cevap vermeyen olgularda cerrahi eksizyon, küretaj, elektrodessikasyon, kriyoterapi ve lazer yapılabilir.