Suçiçeği, Varisella-zoster virüsünün (VZV) yaptığı, ateş ile seyreden, çok bulaşıcı bir hastalıktır. On (10) yaşından küçük çocuklarda sık görülür. Suçiçeği, çocukluk döneminde çoğunlukla hafif seyreder ve ciltte kaşıntılı, küçük, yuvarlak lezyonlarla karakterizedir.

Bulaşma ve Kuluçka Süresi

Varisella zoster virüsü, havada 1-2 saat canlı kalan ve çok hızlı çoğalan bir virüstür.

Kişiden kişiye daha çok hapşırma, öksürme ile havaya dağılan virüsün solunum yoluyla alınması veya göz ile teması sonucunda bulaşır. Ciltteki suçiçeği döküntüleri ile temas yoluyla da bulaşmaktadır.

Suçiçeğinin kuluçka süresi yaklaşık 14-16 gündür.

Hastalığın Seyri

VZV virüsü ile teması izleyen ilk dört (4) gün içinde virüs, üst solunum yolu lenf bezlerine yerleşerek çoğalmaya başlar. Yedinci (7.) günde karaciğer ve dalak başta olmak üzere diğer organlara dağılarak çoğalmayı sürdürür.

Ondördüncü (14.) günde kişide ateş, baş ağrısı, karın ağrısı, halsizlik gibi genel belirtiler ortaya çıkar ve hemen ardından yüz ve saçların arka diplerinden başlayarak omuz ve sırta, daha sonra kol ve bacaklara yayılan cilt döküntüleri kendini gösterir.

Deride kırmızı-pembe zeminde kaşıntılı küçük kabarıklık şeklinde başlar, sonra su toplamlarına (veziküllere), ardından da iltihaplı şişmelere (püstüllere) dönüşmektedir.

Hafif geçirilen suçiçeği enfeksiyonunda döküntü sayısı 10-20 tane kadar az olabilmekle birlikte, genellikle 300-500 adet döküntü oluşur. Bu döküntüler 5-6 günde kabuklanır ve yaklaşık iki (2) hafta içinde dökülür. Kabuklanma sürecinde bulaşıcılıkları kaybolmaktadır. Kabuklu lezyonlar da 1-3 haftada geçer.

• Yerinde bazen pembemsi renkte çöküntülü iz (skar) bırakır.

• Lezyonlar bir vücut alanında farklı formdadır (polimorfiktir).

• Gözlerde ve ağız içinde sert damakta da döküntüler ortaya çıkabilir.

Hastalık 2-3 hafta sürmektedir. Hastalığı geçirmek, kişide hastalığa karşı ömür boyu bağışıklık sağlar. Ancak nadiren de olsa ikinci kez suçiçeği çıkaran vakalar görülebilmektedir.

Epidemiyoloji ve Komplikasyonlar

Suçiçeği aşısının kullanılmaya başlanmasından önce sadece suçiçeğine bağlı komplikasyonlar nedeniyle yılda yaklaşık 10.000 kişi hastaneye yatırılmakta ve yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetmekteydi. Dünyanın her yerinde görülebilen suçiçeği enfeksiyonu, sadece insanlarda görülen bir hastalıktır.

Varisella zoster virüsünün ısıya dayanıksız olması nedeniyle salgınlar daha çok mevsim itibarıyla Ocak-Mart ayları arasında pik yapar.

• Türkiye’de 20 yaşına kadar bireylerin yaklaşık yüzde 93’ü geçmişlerinde suçiçeğine maruz kalmışlardır.

• Tüm vakaların yarısı 5-9 yaş arası çocuklarda görülür.

• 15 yaş üzeri nüfusun sadece yüzde 10'unun suçiçeği hastalığı geçirmediği tahmin edilmektedir.

• Suçiçeği vakalarının sadece yüzde 5’i erişkinlerde olmasına rağmen, suçiçeğine bağlı ölümlerin yüzde 35’ini erişkinler oluşturmaktadır; yani hastalık ileri yaşta daha ağır seyretmektedir.

• Yetişkinlerde pnömoni ve ensefalit riski vardır.

• Gebelikte ilk 3 ayda varisella olan annelerde, yenidoğanda konjenital varisella sendromu gelişmektedir.

Tanı ve Tedavi

Tanı

Çoğu defa klinik tanı yeterlidir. Tzanck testi, antijen tayini ve kültür yapılabilir.

Tedavi

Suçiçeğinin spesifik tedavisi yoktur. Daha çok belirtilerin kontrol altında kalması için ilaç kullanılmaktadır.

• Ateş düşürücüler olarak parasetamoller (Reye sendromu riskinden dolayı aspirin verilmez)

• Kaşıntı için antihistaminikler

• Soğuk kompresler

• Sulu pudralar

• İltihaplı döküntüler için topikal antibiyotikler kullanılmaktadır.

Hastalık genellikle 5-7 gün içinde kendiliğinden iyileşmektedir. Hastalığı geçirenler, doğal bağışıklık kazanmaktadırlar.

Yaygın ve ağır suçiçeği enfeksiyonlarında (zatürre, beyin tutulumu veya ağır suçiçeğine bağlı gelişebilecek diğer komplikasyonlarda) antiviral ilaçlar kullanılabilmektedir (asiklovir, valsiklovir veya famsiklovir gibi).

Antiviral tedavi oldukça yüksek maliyetli bir tedavidir ve hastalığı tam olarak tedavi etmemekte, sadece seyrini hafifletebilmektedir.

• Suçiçeği geçirmesi riskli olan hastalarda (bağışıklık sistemi yetmezliği olan hastalar, örneğin lösemili hastalar), suçiçeği başladıktan sonraki ilk 72 saat içinde antiviral tedaviye başlanmalıdır.

• Daha önce sağlıklı olan ve suçiçeği geçirmekte olan çocuklarda antiviral tedavi rutinde önerilmemektedir.

• Döküntüler başladıktan sonra ilk 24 saat içinde başlanan antiviral tedavi, hastalığın klinik belirtilerini hafifletebilmektedir.

Suçiçeği en bulaşıcı hastalıklardan birisidir ve hastalığın bulaşmasını engellemek hemen hemen imkânsızdır; çünkü hasta kişi ile direkt olarak karşılaşmadan sadece aynı odaya girmekle bile bulaşabilmektedir.

Aşı Uygulaması

Suçiçeği hastalığını geçirmemiş olan kişilerde aşı uygulaması önerilen gruplar şunlardır:

• Bir (1) yaşından itibaren (tercihen 15 aylık) tüm çocuklar

• Kreş ve okula başlayacak olan çocuklar

• Bağışıklık kriterleri uygun akut lösemili bireyler, immün yetmezliği olanlar

• Kronik hastalığı bulunanlar

• Organ nakli planlanan hastalar

• Sağlık personeli

• Kreş ve okul personeli

• Çocukluk çağında aşılanmamış adolesan ve erişkinler

• Doğurgan yaşta olan ve gebe kalmayı planlayan anne adayları