Gebelikte görülen kaşıntılı deri hastalıkları arasında yer alan Gebeliğin Polimorfik Erüpsiyonu (GPE) ve Gebeliğin Döküntülü Kaşıntısı, daha önce farklı araştırmacılar tarafından tanımlanmış ve farklı terimler kullanılmıştır. Gebeliğin Pruritik Ürtikeryal Papül ve Plakları (pruritic ulticarial papules and plaques of pregnancy - PUPPP) ile Gebeliğin Polimorfik Erüpsiyonu (GPE) en yaygın kullanılan terimlerdir.

Görülme Sıklığı ve Özellikleri

GPE, gebelik sırasında en sık karşılaşılan ve kendini sınırlayan kaşıntılı bir cilt hastalığıdır. Gebe kadınlarda görülme sıklığı yaklaşık 1/130 ila 1/300 arasında değişmektedir. Çoğul gebeliklerde (yüzde 13) daha sık görülür.

Döküntüler, özellikle ilk gebeliklerde (yüzde 57,5) ve son üç (3) ayda (yüzde 75) ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, erken (birinci ve ikinci üç ay) ve doğum sonrası başlayan olgular da bulunmaktadır. Erkek bebeği olan kadınlarda daha sık görüldüğü belirtilmekle birlikte, daha sonraki çalışmalarda bu durum doğrulanmamıştır. Aşırı kilo alan ve iri bebeği olan gebelerde daha sık ortaya çıktığı belirtilmektedir fakat bu konuda da çelişkili yayınlar vardır.

Klinik Tablo

Döküntüler karında ve genellikle stria distensa (çatlaklar) üzerinde görülür. Zamanla simetrik olarak uyluklar, bacaklar, sırt, kalça, kollar ve memeler üzerine yayılır. Bunlar kaşıntılı kabarmalar olup, su toplamaları ve hedef tahtası gibi garip şekiller olarak görülebilir.

Erken dönemde tipik lezyonlar, daha çok karnın alt kısımları ve uyluklar gibi striaların yoğun olduğu bölgelerde yerleşen, 1-2 mm çaplarında kırmızı küçük kabarmalar ve bunların birleşmesiyle oluşan kabarıklıklardır. İlerleyen dönemlerde ise su toplamaları (veziküller) gelişebilir. Yüz, avuç içi ve ayak tabanları nadiren tutulur. Mukoza tutulumu ise bildirilmemiştir. Yoğun kaşıntıya rağmen ekskoriasyona (kaşımaya bağlı yaralanmaya) pek rastlanmaz.

Şiddetli kaşıntı ve bunun getirdiği stres dışında, hastalık aslında iyi huyludur. Lezyonlar genellikle doğum sonrası bir hafta içinde geriler. Ancak, doğumdan önce veya sonrasında altı (6) hafta içinde gerileyen olgular da bulunmaktadır. Sonraki gebeliklerde genellikle tekrarlamaz. Genel olarak anne ve bebeğin sağlığını etkilemez. Erken doğumlara neden olmaz. Adet dönemleri ve doğum kontrol hapları ile tekrarlamaz.

Nedenleri ve Tekrarlama

Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir.

Üzerinde en fazla durulan düşünce, karın ön duvarının aşırı gerilmesi ve bunun sonucunda açığa çıkan kollajen antijenlerinin hastalığı tetiklediğidir. Lezyonların sıklıkla karında ve çatlaklarda başlaması, çoğul gebeliği olan ile gebeliği sırasında aşırı kilo alanlarda daha sık görülmesi bu teoriyi desteklemektedir.

Hastalık genellikle ilk gebelikte (yüzde 80) ve gebeliğin son haftalarında (ortalama 35. hafta) ortaya çıkmaktadır. Çoğul gebeliklerde daha erken dönemde ortaya çıkabilmektedir. Sonraki gebeliklerde nüks nadirdir. Menstrüasyon ve oral kontraseptif kullanımına bağlı tekrarlamalar görülmez. Rekürren hastalık oluştuğunda ilk tablodan daha şiddetli olma eğilimindedir. Birkaç olguda ailevi yatkınlık saptanmıştır.

Tedavi

Asıl amaç kaşıntının azaltılmasıdır.

• Nemlendirici ve kortizonlu kremler kullanılabilir. Topikal kortikosteroidli kremler ve nemlendiriciler, olguların çoğunda şikâyetlerin giderilmesini sağlar.

• Kaşıntı için antihistaminler etkili değildir.

• Şiddetli olgularda kısa süreli sistemik prednizolona ihtiyaç duyulabilir.