Sağmaç nodülü, az kullanılan diğer adıyla sütçü nodülü ($milker’s$ $nodule$), bir DNA virüsü olan Pox virüs ailesinden parapox virüslerinden kaynaklanan bir deri hastalığıdır. Klinik olarak iyi seyirli, kendi kendini sınırlayan ve hayvanlardan bulaşan bir zoonozdur.

Bulaşma ve Klinik Yerleşim

Hastalık genellikle ineklerin virüs taşıyan memelerinden süt sağımı sırasında bulaşmakla beraber, hastalık taşıyan sığırlarla ya da bir şekilde virüsle kontamine olmuş materyallerle temas sonrası da bulaşabilmektedir.

Hastalık immünite bıraktığından daha çok sütçülüğe yeni başlayanlarda rastlanır.

Sıklıkla el parmaklarında, el dorsumunda (elin sırtı) ve ön kollarda görülmekle beraber, yüzde de görülebilir.

Komplikasyonlar ve Ayırıcı Tanı

Hastalık, nadiren sekonder bakteriyel enfeksiyon ya da eritema multiforme gibi komplikasyonlara neden olmak dışında kendiliğinden düzelir.

Deri şarbonu, klinik, yerleşim yeri ve inkübasyon (kuluçka) süresi olarak sağmaç nodülüne benzer. Ancak aşağıdaki bulgular şarbonu destekler:

• Ağrısız olması,

• Kaşıntının daha belirgin olması,

• Lezyon kenarlarında veziküllerin (su dolu kabarcıklar) bulunması,

• Siyah krut (kabuk) oluşumu.

• Tutulan alanda lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi) gelişmesi daha sıktır.

Şüphede kalındığında lezyon sürüntüsünden Gram boyama yapılabilir ya da biyopsi uygulanabilir.

Sağmaç nodülünün orf hastalığından dermatolojik olarak ayırt edilmesi güçtür:

• Orf da parapox virüslerden Orf virüsüyle meydana gelen bir viral dermatoz olup koyun ve keçilerden bulaşır.

• Tutulum yerleri ve klinik görünüm hemen hemen aynıdır. Bulaş kaynağının koyun ve keçilerden olması ayırıcı tanıyı sağlar.

Bunların dışında, sağmaç nodülünün ayırıcı tanısında piyojenik granülom, herpes simpleks enfeksiyonu, eritema multiforme, piyodermalar, atipik mikobakteri enfeksiyonları ve derin mantar enfeksiyonları yer alır.

Tedavi

Sağmaç nodülünün tedavisi semptomatiktir (belirtilere yönelik).

• Lezyon, 4-6 hafta içinde skar (iz) bırakmaksızın iyileşir.

• En sık rastlanan komplikasyonu sekonder bakteriyel enfeksiyondur ve topikal antibiyotiklerle önlenebilir.

• İmmün yetmezlik ve yanık durumlarında sayıca çok lezyon gelişirse tüm DNA virüslerine etkili olan sistemik antiviral ilaçlar kullanılabilir.