Pulmoner Emboli ve Derin Ven Trombozu (DVT) Yönetimi

Venöz dolaşım nedeniyle skleroterapide en sık görülen emboli türü pulmoner embolidir (akciğer embolisi). Pulmoner emboli dışında gelişen emboliler (örneğin beyne pıhtı atması) ise, patent foramen ovale (PFO) veya atriyal septal defekt (ASD) gibi kalp anomalileri olan kişilerde görülür ve geçici iskemik nörolojik defektlere neden olabilir.

Emboli gelişiminin ana nedeni Derin Ven Trombozudur (DVT).

DVT Tanı ve Belirtileri

DVT tanısı oldukça zordur. En sık görülen belirtiler:

• Baldır veya uylukta hafif şişme

• Ayakta ağrı

• Pitting ödem (parmakla bastırıldığında çukur kalması)

• Bölgede sıcaklık artışı

• Yüzeysel damarlarda genişleme ve kızarıklık

Plazma D-dimer testi, trombüs (pıhtı) tespiti için spesifik bir yöntemdir. DVT vakalarının %50'sinde pulmoner emboli gelişir ve tedavi edilmediği takdirde %35'i ölümcül olabilir.

DVT'yi Önleme ve Koruyucu Önlemler

• Sklerozan madde miktarının her enjeksiyon alanında 0.5 – 1 ml ile sınırlandırılması, ilacın derin venlere geçişini önler.

• Derin venöz sistemde hasar oluşsa bile, 30-40 mmHg basınçlı kompresyonlar mutlaka uygulanmalıdır.

• Uygulamadan hemen sonra ayağın dorsal fleksiyonu ve baldır kaslarının hareketi, sklerozan solüsyonun seyreltilmesine yardımcı olur.

• Ayak bileğinin maksimum dorsal fleksiyonu, ayaktaki tüm derin venlerin ve kas sinüslerinin boşalmasını sağlar.

• Uygulamadan hemen sonra kompresyon uygulanması, DVT riskini azaltır. DVT riski skleroterapi sonrası ilk 9 saatte en yüksektir, bu nedenle kompresyon çorapları ilk gecede de kullanılmalıdır.

• Heparin, bazı sklerozanlarla kombine edilebilir. Örneğin, 100 U/ml heparin, hipertonik salin ile kombine edildiğinde emboli ve trombüs riskini azaltabilir.

• Yaşlılarda DVT daha sık gelişir, çünkü kan Soleus kasındaki sinüslerde toplanma eğilimindedir. Bu hastalarda uygulama sonrası baldır kaslarına masaj veya kompresyon yapılabilir.

• Fegan tekniği kullanıldığında DVT sıklığı azalmaktadır.

• 50 mg düşük molekül ağırlıklı heparin (LMWH), skleroterapiden hemen önce yapılabilir.

Pulmoner Emboli Tedavisi

Pulmoner emboliler genellikle trombüs gelişiminden 5-7 gün sonra oluşur. Koruyucu amaçlı olarak, heparin gibi antikoagülanlar, oral varfarin ve K vitamini inhibitörleri verilebilir. Cilt altına veya damar içine 3-5 gün süreyle heparin veya LMWH uygulanabilir. DVT tespit edildiğinde, kateter trombolizisi yapılabilir ve ardından hastaya varfarin tedavisi başlanır.