Ozmotik Sklerozan Maddeler

Bu grup sklerozanlar hipertonik solüsyonlardır. Damar içine enjekte edildiklerinde ozmoz mekanizması ile endotel hücrelerinde dehidrasyona (su kaybına) yol açarlar. Hasarlı damar duvarında fibrin birikimi olur ve bu da trombüs (pıhtı) oluşumuna neden olur. Eğer damar duvarı tamamen hasarlanırsa, solüsyon konsantrasyonuna bağlı olarak dışarı sızabilir ve çevre dokularda yıkıma neden olabilir.

Deterjan bazlı sklerozanların aksine, ozmotik sklerozanlar hücre dökülmesi şeklinde endotel hasarı yapmazlar. Hasar, uygulamadan sonraki 30 dakika ile 8 hafta arasında görülebilir ve en yüksek etki 30 dakika ile 4 gün içinde meydana gelir.

Ozmotik sklerozanlar damar içinde hızla seyreldikleri için etki alanları sadece enjekte edildikleri bölgeyle sınırlıdır. Buna karşın deterjan bazlı sklerozanların etki alanı, enjeksiyon noktasının 5-10 cm'lik çevresini kapsayabilir.

Bu gruptaki maddeler, etkinliklerine göre en güçlüden en zayıfa doğru şöyle sıralanabilir:

1. %40 Sodyum salisilat

2. %10 Sodyum klorür, %30 Sodyum salisilat

3. %75 İnvert şeker

4. %5 Sakkaroz

5. %1 Fenol

6. %66 Dekstroz

7. %20 Sodyum klorür

8. %30 Sodyum salisilat

9. Gliserin

Hipertonik Salin (HS)

HS, skleroterapide ilk kullanılan maddelerden biridir. 4 mm'den büyük damarlarda trombüs oluşumunu azaltmak için solüsyona heparin eklenebilir. Diğer sklerozanlara kıyasla alerjik reaksiyon riski yoktur. Ancak, ozmotik bir madde olduğu için kırmızı kan hücrelerine de zarar vererek hemosiderin birikimine ve hiperpigmentasyona (lekelenmeye) neden olabilir. Bu lekeler genellikle bir yıl içinde kaybolur.

• Yan etkileri: Damar dışına sızdığında deri nekrozu, çevredeki sinirleri etkileyerek ağrı ve kas krampları yapabilir. Kramplar masajla hafifleyebilir.

• Kullanım Alanları: Kandan seyreldikleri için etki mesafeleri kısadır, bu nedenle 3-4 mm'den küçük damarlarda tercih edilir.

• Konsantrasyonlar:

  • %18-25 HS: Mavi telenjiektazilerde

  • %22-25 HS: Kırmızı (arteriyel) telenjiektazilerde

  • %30 HS: Nadiren büyük varislerde kullanılır.

• Önemli Notlar:

  • Enjeksiyonun damar içinde olup olmadığını anlamak zordur çünkü kanla temas ettiğinde enjektörde enjeksiyon zorlaşabilir.

  • Hipertansiyonu tetikleyebilir. 5 ml %20 HS solüsyonunda 1 gram sodyum klorür bulunur.

  • %23.4'lük HS'nin sklerozan etkisi, %0.5'lik POL'den 2-3 kat daha güçlü bulunmuştur.

Sodyum Salisilat (SS)

(Piyasada Saliject gibi isimlerle bulunur.)

SS uygulaması ağrılıdır, bu nedenle %1 lidokain ile birlikte kullanılır. Günlük maksimum doz 8-10 ml'dir. Gliserin gibi diğer sklerozanlarla karıştırılarak %6-30'luk konsantrasyonlarda hazırlanabilir.

• Kullanım Alanları:

  • %15: 1 mm'den küçük telenjiektazilerde

  • %20: 2-4 mm çaplı retiküler venlerde

• Yan etkileri: Kramplara, pigmentasyona, deri nekrozuna ve ağrıya neden olabilir. Sıklıkla STS ile kombine kullanılır.

Hipertonik Glukoz-Salin (Sclerodex; SX)

Bu, dekstroz, sodyum klorür, propilen glikol ve fenetil alkol karışımıdır ve Kanada'da telenjiektaziler için kullanılır. Klinik uygulamada maksimum 10 ml verilmesi önerilir. Her enjeksiyon alanı arasında 5 cm ara bırakılmalıdır. Sodyum klorür ile karıştırıldığında ağrı ve krampları azaltabilir. Deri nekrozu riski HS'ye göre daha düşüktür.