- Gösterim: 4185
Beslenme düzeni ve diyet; Aknenin tedavisinde süt ve yüksek kalorili beslenme dışında diet önerilmemektedir. Daha detaylı bilgi için ...
Yüzün Temizliği ve Bakımı
Yüzün temizliği ve bakımıda son derece önemlidir. Deri bakımı ılık su ve deri pH.sına uygun temizleyici ajanlar kullanılarak gunde iki kez yapılmalıdır. Cildi kurutacak temizleme ürünleri ve yıkama alışkanlıklarından uzak durulmalıdır. Amac; derinin nazikce temizlenmesi ve kullanılacak topikal tedavilere hazır hale getirilmesi, akne tedavilerine bağlı ortaya cıkan iritasyonun azaltılması ve bazı urunlerde bulunan aktif akne azaltıcı urunlerle mevcut medikal tedaviye yardımcı olunmasıdır. Uygun kozmetolojik yaklaşım hastanın tedaviye uyum ve guvenini artıracaktır. Antibakteryel sabunlar etkisizdir ve deride tahriş yapabilir.
Akneli ciltler normal ciltlerden daha hassastır. Bu nedenle, her şeyden önce aşırı soyucu ve tahriş edici uygulamalardan kaçınmak gerekir.
Akneli cildi fırçalamak, kaşımak, sivilceleri sıkmak veya jiletle traş olmak, yüzde kalıcı izler bırakabilir.
Akneli ciltlerin de neme ihtiyacı vardır. Yağsız nemlendiriciler, böyle ciltleri sakinleştirir ve rahatlatır. Ancak yüz yıkandıktan sonra hemen sürülmez, bir süre beklenir. Yeni yıkanan deri gerildiği için, ihtiyacından fazla nemlendirici emebilir.
Erkek hastalarda bakım kremleri, traş losyonları ve nemlendiricilerin hafif, yağsız ve hatta “oil-control” yani yağ dengesini koruyan cinsten olmasına dikkat edilmelidir.
Komedon Ekstraksiyonu
Özellikle makrokomedonları ve kapalı komedonları olan hastalarda tedavi oncesinde uygulanması klinik yanıtı artırmakta ve hasta uyumunu yukseltmektedir.
Kimyasal Soyma
Sebore ve hafif-orta şiddetteki akne hastalarında medikal tedaviye yardımcı olur ve tedavi suresini kısaltarak hastanın tedaviye olan guvenini ve uyumunu artırır. İdame tedavisinde de kullanılabilmektedir. En cok kullanılanlar glikolik asit, salisilik asit ve trikloroasetik asittir. İnflamatuvar lezyonlarda ilk seanslarda alevlenme gorulebilir ancak tedavi seanslarına devam edildikce bu yan etki azalır.
Işık / Lazer Tedavisi ve Fotodinamik Tedavi
Akne yaz döneminde güneş ile birlikte azalmaktadır. Akne gelişiminde rol oynayan P. acnes etkenleri normal metabolizmaları sırasında uroporphyrin, coproporphyrin III ve protoporphyrin IX (PpIX) açığa çıkmaktadır. Bunlar porfirin gurubndadır ve ışığa karşı duyarlılık artışı yapmaktadır. Bunlarda PpIX özellikle görünür ışık tarafından absornbe edilmektedir. 400-700 nm dalaga boyunda absorbsiyon yapmaktadır. Pp IX ışık tarafından absorbe olduğunda serbest oksijen radikalleri ortaya çıkmakta ve bunlarda bakterierin ve yağ bezlerinin hasarına neden olmaktadır. Bu tedavilerde P acnes sayılarının azaltılması ve sebase bezlerin fonkisyonlarının engellenmesi hedeflenir. Bir çok çalışmada PpIX de ideal dalga boyu 415 nm olarak bulunmuştur. Birçok ışık kaynağı (mavi, kırmızı ışık kaynakları), lazer veya fotodinamik tedavi medikal tedaviye yardımcı olarak veya bu tedavileri tolere edemeyen ya da kullanmayan hastalarda alternatif olarak kullanılmaktadır.
Kırmızı ışık(635 nm) PpIX tarafından daha az absorbe olmakta ancak daha derine inebilmektedir.
Etkinlikleri ve uzun sureli etkileriyle ilgili kesin veriler henuz yoktur. Özellikle mavi ışık ve fotodinamik tedavi gelecek vadetmektedir.
Son yıllarda daha çok fotodinamik tedaviler tercih edilmeye başlanmıştır. Bu amaçla ilk olarak akne lezyon alanına 5-ALA yada MAL gibi ışık duyarlandırıcı arttırcı sürülmektedir.
5 ALA ve MAL gibi ışık duyralandırıcı sitemler liposomal sistemler ile deriye uygulanmaktadır.
Aknenin tedavisinde kullanılacak ilaçlar
- Sebum yapımını dengelemelidir.
- Pilosebase yapılarda mikrokomedon gelişimini azaltmalıdır.
- P. akne bakterilerini kontrol altına almalıdır.
Akne tedavisi topikal yani haricen deriye sürülen ilaçlar ve sistemik ilaçlar larak sınıflanabilir.
Topikal Tedaviler
- Azeleik asit;
- Benzoyl peroksid
- Antibiyotikler; Topikal antibiyotiklerin etkileri yavaştır ve mikrobiyal direnc riskinden dolayı monoterapi şeklinde uc aydan uzun sureli kullanılmaları onerilmemektedir.
- Eritromisin
- Klindomisin
- Sodyum sülfasetamid
- Salisilk asit
- Retinodiler; hafif veya orta şiddetteki aknede tek başına veya diğer akne tedavileriyle beraber kullanılırlar. Komedonal aknede ozellikle mikrokomedonlar, sıradan ve kapalı komedonların tedavisinde ilk secenektirler. İlk 3-4 haftada akne lezyonlarında alevlenme olabilir. Hastalar tedaviye cevabın birkac ayda cıkacağı konusunda bilgilendirilmelidir.
Sistemik İlaçlar
- Antibiyotikler
- Terasiklin
- Eritromisin
- Klindomisin
- Minosiklin
- Doksisiklin
- Dapson
- Hormonal tedaviler;
- Antiandrojenler;
- OCS
- Glukokortisterodiler
- GnRH agonistkleri;
- Spironolakton
- Cyproterone acetate
- Flutamide
Isotretinoin
- Çinko; inflmasyonu baskılar. Komedonlara etkisi yoktur ama hafif papüler lezyonlara etkili olabilir. Fototoksik olmadığı icin yaz aylarında kullanılabilir. 200 mg/gun dozunda ac karnına tetrasikline alternatif olabilir. Gastralji ve bulantı yapabilir.
- İL steroid uygulamsı özellikle nodüler lezyonlarada etkilidir.