Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ($\text{KKKA}$), 1944'te Kırım'da ve 1956'da Kongo'da salgınlara ve ölümlere neden olmuş viral bir enfeksiyondur.

Virüs ve Coğrafi Dağılım

$\text{KKKA}$ virüsleri için başlıca taşıyıcı kenelerdir. Dünya genelinde Doğu Avrupa, Rusya, Afrika ve Orta Doğu hastalık için riskli bölgelerdir. Ülkemizde ilk kez Mayıs 2002'de Tokat Kelkit vadisinde görülen virüs, Türkiye'de Hyalomma marginatum marginatum, Hyalomma anatolicum anatolicum ve Demacentor marginatus olmak üzere üç kene türünde saptanmıştır.

Bulaşma Yolları ve Risk Grupları

Hastalığı taşıyan hyalomma keneleri, yaban hayatıyla iç içe olan dağlık alanlarda, meşelik ormanlarda ve buralara yakın yerlerde bolca bulunur. $\text{KKKA}$ virüsünün küçük yaban hayvanları (kır tavşanları, kirpiler) ve bunlardaki keneler arasında hastalık yapmadan 4 ay ila 1.5 yıl arasında süregeldiği bilinmektedir. Ekolojik dengelerin bozulması gibi nedenlerle normalde konak olmayan evcil hayvanlar ve insanlar bu kene ile karşılaşıp konak olabilirler. Hayvanlarda herhangi bir hastalığa neden olmayan virüs, insana geçtiğinde hastalığa neden olabilmektedir.

Tarım işçileri, hayvancılıkla uğraşanlar, mezbaha çalışanları, veterinerler ve askerler hastalık için en riskli gruplardır. Virüs, insana kene ısırığı veya deri üzerinde enfekte kenelerin ezilmesi sonucu bulaşabilir. Ayrıca yeni kesilen etlerle temas ve viremik hayvan salgıları diğer bulaşma şekilleridir.

Klinik Belirtiler ve Evreler

Hastalığın klinik belirtilerinin ilk ortaya çıkma süresi (inkübasyon periyodu) bulaşma şekline göre değişir:

• Kene ısırmasına bağlı ise ortalama $\text{1}-\text{3}$ gün (en fazla $\text{9}$ gün) sürer.

• Enfekte kan, doku veya vücut sıvılarına temasa bağlı ise ortalama $\text{5}-\text{6}$ gün (en fazla $\text{13}$ gün) sürer.

Bulaşmadan sonra kanamaların başlaması ise $\text{1}-\text{7}$ gün içinde gerçekleşebilir (ortalama $\text{3}$ gün).

1. Prehemorajik Evre (Erken Belirtiler): Ateş (39−41∘C olabilir), yaygın kas ve eklem ağrıları, baş ağrısı, boğaz ağrısı, halsizlik, yorgunluk, bulantı, kusma, ishal, yüz ve gözlerde kızarıklık görülebilir.

2. Hemorajik Evre ($\text{2}-\text{3}$ gün): Deride peteşiler, purpuralar ve organ kanamaları (kan kusma, dışkıda kanama, burun kanaması, idrarda kan ve kadınlarda vajinal kanama) olmaktadır.

Hafif seyirlerde $\text{9}-\text{10}$ günde iyileşme başlarken, ağır seyirlerde 2. haftada organ yetmezliğinden ölüm meydana gelebilir.

Tanı ve Tedavi

Kene temasından şüphelenilen hastalarda ateş, kırıklık gibi belirtiler ortaya çıkarsa mutlaka trombosit sayısına bakılmalıdır.

• Laboratuvar Bulguları: Ateş ile birlikte trombositopeni, lökopeni ve $\text{ALT, AST, LDH, CK}$ yüksekliği ilk ortaya çıkan belirtilerdendir. $\text{PT, aPTT}$ uzaması ve $\text{INR}$ yükselmesi görülen diğer laboratuvar bulgularıdır.

• Kesin Tanı: Kesin tanıda $\text{ELISA}-\text{IgM}$ serolojisi en erken 6. günde yapılabilir.

Hastalığın spesifik bir tedavisi olmamakla beraber, kesin tanılı hastalarda geniş spektrumlu antiviraller (Ribavirin) kullanılmaktadır. Tedavinin en önemli kısmını ise yoğun bakım ünitelerinde verilen destek tedaviler oluşturmaktadır.