Vücudumuzda yaşlanma, hormonsal, beslenme ve yaşam alışkanlıklarımız ile yağ istenmeyen yüz ve vücut bölgelerinde toplanmaktadır. Doğum sonrası kurtulamadığımız karın yağları ve hafif deri sarkmalarında olduğu gibi.

Aslında gereksiz vücut enerji depoları olan bu istenmeyen yağlanma bölgeleri vücut konturlarını bozmakta estetik problemlere dönmektedir.

Yağ dokularının eritilmesine lipolizis denilmektedir.

Bölgesel zayıflama ve selülit tedavilerinde amaç; lipolizis ve lenfatik ve mikro dolaşım yetersizliklerinin düzeltilerek yağ dokusunun bölgeden uzaklaştırılmasıdır.

Noninvaziv Yöntemler (Deri Bütünlüğünü Bozmadan Yapılan Uygulamalar)

Günümüzde bu amaçla bir çok sistem kullanılmaktadır. Bu sistemler;

• Fiziksel ve mekanik yöntemleri
• İlaçlar
• Radiofrekansı-RF
• Kriyolipolizis
• Ultrasound-US
• Lazer enerjisini kullanmaktadır

TriActive (Cynosure firması MA, USA)

Bu sistem özellikle sellülit ve liposakşın sonrası kalan fibrozislerin tedavisi için kullanılmaktadır.

Bu sistemde diode lazer, soğuk ve masaj 3 lü olarak kullanılmaktadır.

Kullanılan 808 nm dalga boyundaki diode lazer uygulama alanında arterial, venöz ve lenfatik sistem dolaşımını arttırmaktadır. -10-25 °C soğuk uygulaması ödemi azaltmaya dönüktür. Tekli yada ikili masaj sistemi ise dolaşımı artırmaktadır. Ayrıca masajın dokuları toparlama etkisi deride düzleşme de sağlamaktadır.

Uygulama hastaya uygulanacak bölgeye göte optimize edilmektedir. Ritmik masaj sırasında sistem tarafından dokuya vakumda uygulanmaktadır.

Haftada 1-3 kez 20-30 dk seanslar uygulanmaktadır. Uygulama alanında küçük morluklar olabilmektedir.

SmoothShapes (Eleme Medical, Inc, Merrimack, NH, USA)

Bu sistemde 650 ve 915 nm lazer, vakum ve masaj kullanılmaktadır. 650 nm dalga boyu yağ dokusunda adipostlerde yani yağ hücre zarında porları geçici olarak açmakta buda yağ hücre içeriğinin hücre dışına çıkmasına neden olmaktadır. 915 nm lazer ise ısı ile yağ dokusunun sıvılaşmasını sağlamaktadır. Ayrıca her iki dalga boyu dokuda yeni kolajen yapımını uyarmakta, kan ve lenfatik dolaşımı düzenlemektedir.

Bu arada dokuya yapılan vakum ve masaj bu hücre dışına çıkmış ve sıvılaşmış yağ dokusunun dolaşım ve lenfatik sistemeden atılmaını arttırmaktadır.

Uygulama her bi r alanda 20-30 dakika sürmektedir . Haftada 1 yada 2 seans şeklinde uygulanmaktadır.

VelaSmooth (Syneron Medical Ltd, Yokneam Illit, Israel).

Burada uygulama alanında ısı artışı ile etkinlik amaçlanmaktadır. Bu sistem ELOS olarakta bilinmektedir. Infrared ve RF ile ısı sağlanmaktadır. IR ışık 700–2000 nm iken RF bipolar uygulanmaktadır.

40 X 40 mm çapında vakumla çalışan mekanik masaj yapan bir başlık ile RF verilmektedir. Uygulama öncesi cilt temizlenmekte. Özel jel ile aplikatör kullanılmaktadır. Başlık deriye tam temas ve basınçla uygulanmaktadır.Hastaların yarısında uygulama alanında ekimozlar bildirilmiştir. Hastalarda geçici olarak ödem ve eritem gözlenmektedir. Bu başlıkla aynı zamnda IR alan uygulanmaktadır.

VelaShape (Syneron Medical Ltd, Yokneam Illit, Israel)

Velasomooth’a benzer prensiple çalışmaktadır. Vakumla mekanik masaj aynı zamanda RF ve 700– 2000 nm IR vermektedir. VelaShape II platformunda ise sistem daha güçlendirilmiştir.

Accent XL (Alma Lasers Ltd, Caesarea, Israel)

Bu platformda unipolar RF ve bipolar RF kullanılmaktadır. FDA tarafından yaşlanma sürecinin tedavisindeki etkinliği için onam verilmiştir. Ancak RF sistemlerinin özelikle cellulitite klinik görünümde etkinliği gösterilmiştir. 2 hafta ara ile uygulanmaktadır.

Exilis (BTL Industries, Inc, Prague, Czech Republic)

Bu platformda monopolar RF ve US kullanılmaktadır. Yüzde cilt gençleştirmde kullanılmaktadır. Vücut uygulamalarında IR sisteme eklenmektedir. Haftada 1 kez uygulanmaktadır.

Thermage (Solta Medical, Hayward, CA, USA)

TriPollar (Pollogen, Tel Aviv, Israel)

Bu platfor RF ile çalışmaktadır. 3 elektrod ile uygulanmaktadır. Haftda 1 kez uygulanmaktadır.

TiteFX (Invasix, Inc., Yokneam, Israel)

UltraShape (UltraShapeLtd.,Yoqneam, Israel)

LipoSonix (Medicis, Scottsdale, AZ, USA)

US yağ dokusunda yoğun ve odaklandırılmış olarak uygulandığında ısıya dönmekte ve yağ dokusunda lipolizise neden olmaktadır. US buna benzer tedavileri böbrek taşlarının kırılmasında, kalp aritmilerinde epikardial dokunun ablazyonunda, kadınlarda rahim yapışıklıklarının açılmasında eskiden beri kullanılmaktadır.

Bu amaçla US deri üstünden veya lazer lipoliziste olduğu gibi kanüller ile deri altından uygulanmaktadır.

Yüksek enerjili ve fokuslanmuş US deri yüzeyinden yağ dokusuna uygulanmaktadır. Bu işleme kavitasyon denilmektedir. Bu deri ısısının 56°C kadar yükselmesine neden olmakta buda yağ dokusunda nekroz ve lipolizise neden olmaktadır. 2011 FDA tarafından onam vermiştir.

Kryiyolipolizis

Kriyolipolizis son yıllarda vücut şekillendirmek amacı ile kullanılan lipolizis yöntemlerindendir. 2007 yılında ilk olarak kullanılmış ve 2010 yılında FDA onayı almıştır. Kriyolipolizte soğuk kontrollü olarak deri yüzeyine uygulanarak deri altı yağ dokusunun azaltılması amaçlanmaktadır. Yağ dokusunda soğuk karşısında inflamasyon geliştiği ve yağ dokusunun azaldığı eskiden beri bilinmektedir. Aslında soğukta lipolizis gelişimi pratik hayatta özellikle buzlu şeker yiyen çocukların yanaklarında gözlenir. Bu çocuklarda yanaklarda soğukla temas sonrası pannikülitis denilen kızarma ve şişme olmakta, sonrasında da geçici olarak yağ dokusunda küçülme-lipoatrofi gelişmektedir.

Yağ dokusu soğuğa maruz kaldığında ilk 24 saat içerisinde yağ dokusu içerisindeki damarların çevresinde inflamatuar kan hücreleri birikmekte, bu dermo-epidermal bileşkede başlamakta ve zamanla deri altı doku ve yağ dokusuna yayılmaktadır. 72 saat sonrasında yağ dokusundaki inflamasyon çok belirgin hale gelmektedir. Bu arada yağ dokusunda adipositler parçalanmakta ve yağ dokudan uzaklaştırılmaktadır. 1-3 hafta içerisinde yağ dokusundaki bu reaksiyon kendiliğinden kaybolmaktadır. 60. günde yağ dokusunda azalma, interlobuler septalarda kalınlaşma olmaktadır. 90. gün sonunda yağ dokusunda inflamasyon geçmekte önceki adipositler azalmakta yağ dokusunun volümünün önemli bir kısmını interlobüler septalar oluşturmaktadır.

Kryolipoliziste uygulama alanı seçilerek önceden işaretlenmektedir. Alana jel uygulanmakta sonra vakum uygulanarak doku sabitlenerek alt dokulardan uzaklaştırılmakta. Sonra soğuk uygulanmaktadır. Uygulama ortalama 1 saat sürmektedir.

Ancak uygulama öncesi hasta Raynaud sendromu, cryoglobulinemia, paryoxysmal cold hemoglobinuria yada cold urticaria yönünde değerlendirilmelidir.

Kriyolipolizis sonrası uygulama alanında 1 hafta süren deride geçici hiperpigmentasyon olmaktadır. Uygulama alanında eritem ve vakumdan kaynaklanan ekimoz gözlenmektedir. % 0.05 ranın uygulma sonrasında 1 haftada zonklama tarzında ağrılar bildirilmektedir. Geniş alan ve geniş probe kullanımında daha sık gözlenmektedir. Uygulama alanlarında uygulamadan sonraki 7 haftaya kadar devam eden(ortalama 3.6 hafta) duyu değişimleri gösterilmiştir. Uygulama sonrası takiplerde kriyolipoliz sonrası kan yağlarında ve karaciğer fonksiyonlarında değişim gözlenmemiştir.

Uygulama sonrası 2. günde yağ dokusunda inflamasyon başlamakta, 1 haftada lobuler pannikulitis gelişmekte 2-4 haftada cevap peak yapmakta, 3 aYa kadar inflamasyon devam etmektedir. Etkinliği 28. günde maksimum olmakta ve deri yüzey ısısı ne kadar düşürülebilir ise o kadar başarılıdır. Kriyolipolizis ile 22.4% oranında yağ doksunda azalma gösterilmiştir.

Zerona (ErchoniaMedical,McKinney, TX, USA)

Deri yüzeyinden deri altı yağ dokularına düşük seviyeli lazerler kullanıldığında lipolizis yapmaktadır. FDA tarafından lipolizis amaçla kullanımına 2010 da onam verilmiştir.

İlk çalışmalar 635 nm dalga boyları ile başlamıştır. 635-nm laser light (Erchonia Laser PL3000, Majes-Tec Innovations, Inc, Mesa, AZ); Kırmızı led ışığı 4 dakikada %80, 6 dakikada 99% yağ hücrelerinin duvarını yıkmaktadır. Sonraları 630-640 nm dalaga boylarıda kullanılmıştır.

1210 nm CW semiconductor diode 10 mm spot ile lazer uygulama alanı önceden soğutularak 3 sn uygulanmaktadır. 6 – 8 seans ve seanslar 30 dakika sürmektedir.

İnvaziv Yöntemler (Deri Bütünlüğünü Bozarak Yapılan Uyuglamalar)

Klasik Liposakşın

İstenmeyen yağlanmanın olduğu alana yapılan küçük deri kesileri ve bu kesilerden deri altı yağ dokusuna travmatik olmayan ucu künt kanüller yerleştirilerek yağ dokusu alınmaktadır. Bu işlem kanül yağ dıkusu içerinde hareket ettirilerek mekanik etki ile ve kanüle aspirasyon ile uygulanan negatif emme basınç ile yapılmaktadır. uygulama genel yada tümesent anestezi ile yapılmaktadır.

Modern liposakşın yağ dokusunun kullanılan küretler ile parçalanması ve yağın sakşını sağlamaktadır. Bu yönteme kısaca “Emme yöntemi ile yapılan liposakşın - suction-assisted liposuction (SAL)” denilmektedir. Sonra hızla 4 jenerasyon liposakşınlar geliştirilmiştir. Bu sistemlerde amaç yağ dokusunun eritilmesi yani lipolizis ve sonra sakşın yapılmasıdır. Bu amaçla ilk geliştirilen ultrasound eşliğinde yapılan liposakşın-ultrasound-assisted liposuction (UAL) dır sonra lazer eşliğinde yapılan laser-assisted liposuction (LAL), power-assisted liposuction (PAL) ve en son olarak radiofrequency-assisted liposuction (RFAL) geliştirilmiştir.

Emme Yöntemi ile Yapılan Liposakşın (Suction Assisted Liposuction -SAL)

Bu uygulamanın temel tekniği; istenmeyen yağlanmanın olduğu alana yapılan küçük deri kesileri ve bu kesilerden deri altı yağ dokusuna travmatik olmayan ucu künt kanüller yerleştirilerek yağ dokusunun emilmesidir. Bu işlem kanül yağ dokusu içerinde aynı düzlemde ileri geri hareket ettirilerek mekanik etki ve kanüle 300-600 mmHg  negatif basınçla aspirasyon uygulanarak yapılmaktadır. Uygulama genel yada tümesent anestezi ile yapılmaktadır.

Klasik liposuction yan etkileri;

• Uygulama alanında hiperestezi, parestezi, ödem, ekimoz, hematom, seroma ve enfeksiyon sayılabilir. Hematom ve seroma direne edilmelidir. Enfeksiyon için antibiyotik kullanılmalıdır. Yağ embolisi önemli ancak çok nadir bir yan etkidir. Deri nekrozları gelişebilmektedir. Tümesent anesteziye bağlı akciğer ödemi bildirilmiştir.
• En sık gözlenen geç komplikasyon uygulama yerinde deri yüzeyinde düzensizliklerdir. Bu alana yapılacak masaj tedavisi son derece güzel cevap vermektedir. Derid renk değişiklikllikleri olabilmektedir.
• Ölümlerin nedeni puloner embolizimdir. Bunda risk uygulama alanı ile paraleldir. Özellikle 5000 m3 den fazla yapılan aspirasyonlarda risk artmaktadır.

Ultrasound Eşliğinde Yapılan Liposakşın (Ultrasound Assisted Liposuction - UAL)

İlk olarak 1980 yılında Zocchi tarafından kullanılmıştır. US 20-30 MHz enerjide(insan kulağının duyamayacığı sesler) kanüller ile yağ dokusuna yerleştirilmekte ve yağ dokusuna US verilmektedir. Bu yağ hücrelerinin parçalanmasına ve yağın sıvılaşmasına neden olmaktadır. İlk geliştirilen UAL’ler 5 mm’ nin üzerinde kanüllere sahipti. 3 . nesil UAL sistemleri daha güvenli ve 2.9-3.7 mm lik daha ince kanüller ve kanüller iki yolludur ve aynı anda aspirasyon içinde kullanmaktadır. UAL de titanyum kanüller kullanılmaktadır. Titanyum çeliğe göre mekanik ve aküstik enerjiyi daha faza ısıya dönüştürmektedir. Bu dönüşüm deri altında yağ dokusunda kas, fasya ve sinir dokusuna göre daha erken olmaktadır.

Bu yöntemler kanül çapı halen büyüktür. Bu kanül için deride daha büyük kesi açılması ve daha belirgin iz kalma riski anlamına gelmektedir. Ayrıca bu yöntemde seroma, deri yanıkları, deride nekroz, uygulama sonrası alanda nörojenik ağrı gelişimi gibi istenmeyen yan etkiler daha yüksek olduğu için bu yöntem daha az tercih edilmektedir.

Kanülün Otomatik Öne Geriye Hareketi ile Yapılan Liposakşın (Power Assisted Liposuction - PAL)

SAL ile sistem aynı ancak burada kanül doktorun dışında kendisi çok hızlı öne geriye hereket ettirilmektedir. Örneğin MicroAire (Charlottesville, VA, USA; FDA tarafından 1998 onaylı) Bu sistemde kanül 2mm öne geri herket ve 2000-4000 dakikada devirle dönmektedir.

Tümesent Anestezi Sıvısının Kanülle, Özel bir Aletle Verilmesi ile Yapılan Liposakşın (Water Assisted Liposuction - WAL)

2007 yılında geliştirilmiştir. Bunun için fan sprey şeklinde hazılanmış bir kanül deri altına tümesent anestezik sıvıyı eşit oranlarda hızla vermektedir. Bu tümesent anestezi süresinin kısaltmaktadır.

Radyofrekans Eşliğinde Yapılan Liposakşın (Radiofrequency Assisted Liposuction - RFAL)

Bipolar radyofrekans kullanılarak yağ dokusunun ısı ile parçalanarak erimesi amaçlanmaktadır. Ayrıca deridede gerginliği sağlamaktadır. Burada 2 elektrot kullanılmaktadır. Bunlardan ilki kanül şeklinde SAL da olduğu gibi deri altı yağ dokusuna yerleştirilmektedir. SAL uygulaması gibi bu ileri geri hereket etmektedir. Diğeri deri üstünde yer lamakta ve enerjinin deri altı yağ doksunda dermiste odaklanmasını sağlamaktadır. Sistem deri ısısını otamatik kontrol etmekte ve tehlike sınırında sistem otamatik kapanmaktadır. Deride 6. ve 12 haftalarda iki fazlı gerilme olmaktadır.

Enjeksiyon Lipolizis (İğne Lipolizis)

Yağ dokusu içerisine injeksiyon şeklinde ilaçların uygulanarak yağın eritilmesine lipolizis denilmektedir. Bu yöntemde ilaç olarak fosfatidilkolin(PC) ve deoksikolat (DC) kullanılmaktadır. Bunlar kan lipid hastalıklarında eskiden beri kullandığımız ve damar yolu ile uyguladığımız ilaçlardır. DC safra tuzudur  ve PC in suda çözünürlüğünü arttırmaktadır.