Üst ve Alt Dudak Çizgi ve Kırışıklıklarda Botulinum Toksin Uygulaması

Dudaklar, yüzün orta ve alt kısmında cinsel kimliği tanımlayan en önemli estetik unsurlardan biridir. Çiğneme ve konuşma gibi işlevsel özelliklerinin yanı sıra, duyguların ifadesinde ve mimiklerimizde de önemli bir rol oynarlar. Ayrıca, dudaklar duyusal bir organ olarak da işlev görür ve güzellik algımızı şekillendirirken cinsel çekiciliği de tanımlar. Zamanla, dinamik yapıya sahip dudaklarda dikey ve ışınsal yerleşimli ince çizgiler ile derin kırışıklıklar oluşur; bu durum, yüzün daha yaşlı görünmesine neden olur. Son yıllarda, dudaklardaki bu kırışıklıklar botulinum toksin uygulamalarının hedefi haline gelmiştir.

Dudakların çevresinde oldukça karmaşık bir kas yapısı bulunmaktadır. Bu kas yapısı, ağız çevresinin anatomik yapısını oluştururken, alt ve üst dudaklar arasındaki işlevsel ilişkiyi düzenler ve dudakların yapısını belirler. Ağız çevresi ve dudaklar, gülme, sinirlenme, endişe ve tiksinme gibi hemen hemen tüm duygusal durumlarda mimiklere katılır. Yaşlanma ve fotoyaşlanma ile birlikte, üst ve alt dudakta "barkod" veya "sigara içme çizgileri" olarak adlandırılan dikey kırışıklıklar ve burun altında üst dudakta yatay çizgilenmeler gelişir. Zamanla, dudaklar hacim kaybı yaşayarak silikleşir. Başlangıçta yalnızca mimikler sırasında ortaya çıkan bu estetik sorunlar (dinamik kırışıklıklar), yaşlanma ve güneşin neden olduğu fotoyaşlanma süreciyle birlikte kolajen ve destek dokusunun azalması sonucu kalıcı hale gelir (statik kırışıklıklar). Daha genç ve dinamik bir yüz ifadesi beklentisi, dudaklardaki bu sorunlar için botulinum toksin uygulamalarını gündeme getirmiştir. Üst ve alt dudakta belirli kas gruplarına yapılacak botulinum toksin uygulamaları, bu problemleri ortadan kaldırmak veya hafifletmek için etkili sonuçlar sunmaktadır.

Ağız çevresinde dudakların dinamiğini sağlayan ve duygusal durumumuzu yansıtan kas grubu "orbicularis oris" kasıdır. Orbicularis kası, ağız çevresinde tek bir kas grubu olması nedeniyle botulinum toksin uygulamalarında avantaj sağlar; ancak yüz botoks uygulamalarında en dikkatli olunması gereken bölgedir. Orbicularis kasının ağız çevresini saran dinamik yapısı, kasın normal tonusunun dudakların anatomik alanlarında kalmasını sağlar.

Botoks, yani botulinum toksin uygulamaları, mutlaka uzman bir hekim tarafından gerçekleştirilmelidir. Uygulamayı yapan doktorun yüz anatomisi, yüz kasları, mimikler ve bu unsurlar arasındaki ilişkiler hakkında derinlemesine bilgi ve deneyime sahip olması gerekmektedir. Ayrıca, dinamik kırışıklıklar (mimik çizgileri) ile statik kırışıklıklar (yüz çizgileri) arasındaki farkları, botulinum toksin dozlarını, enjeksiyon derinliğini ve tekniklerini iyi bilmesi önemlidir. Bu bilgiler, hasta beklentilerinin karşılanması ve komplikasyonların önlenmesi açısından son derece kritiktir. Uygulamanın yapılacağı anatomik alan, hastanın cinsiyeti, mimik kaslarının yapısı, derinin kalınlığı ve yüzün sağ ve sol tarafı arasındaki simetri gibi birçok faktör, botulinum toksinin nasıl uygulanacağını belirler. Kısacası, her hastaya özel bir botulinum toksin uygulaması yapılmalıdır.

Orbicularis oris kası

Orbicularis oris kası ağızı, dudakları 360 derece saran karmaşık bir kastır. Vücuttaki diğer sfinkter kaslar, örneğin anal sfinkter kasları gibi, bu kasın yapısında ne kadar sfinkter kas bulunduğu henüz tam olarak belirlenmemiştir.

 

Orbicularis oris kasının lifleri, üst çene kemiği (maxilla) ve alt çene kemiği (mandibula) üzerinde başlar. Bu lifler, üst ve alt dudaklara doğru uzanarak dudakların deri, vermilion ve mukozasında sonlanır.

Ağız çevresindeki kas lifleri, dudakların birbirine yaklaşmasını, üst ve alt dudakların içe dönmesini (dudaklarda silinme) ve dudakların diş etleri ile dişlere baskı yapmasını sağlar.

Bu arada, ağız çevresindeki kaslar olan buccinator, levator labii superior, levator ve depressor anguli oris kasları, orbicularis kas yapısına katılarak ağız köşesinde ve dudaklarda sonlanmaktadır. Bu nedenle, ağız çevresinin dinamiği ve mimiklere katılımı, orbicularis kasının tek başına veya diğer ağız çevresi kaslarıyla birlikte çalışmasıyla sağlanmaktadır. Orbicularis kasının diğer kaslarla olan etkileşimleri ve mimiklere katkıları, ağız çevresinde botulinum toksin uygulamalarının algoritmasını belirlemede önemlidir.

Orbicularis oris ve mentalis kasın birlikteliği 

Dudakların büzülmesi; dudaklar büzülerek öne çıkmakta, ağız köşesi içeriye yer değiştirmekte. Sıklıkla ıslak çalarken ve öpüşürken dudaklar büzülerek bu iki kas kullanılmaktadır. 

Dudakların sıkılması; üst ve alt dudak kapanırken içe kıvrılmakta ve dudakların kırmızı, vermilion alanının görünümü azalmakta, silinmektedir. Bu sırada ağız genişliği normal kalmakta. Sıklıkla gergin olduğumuzda yada sinirli iken kullanığımız mimiklerde bu iki kas birlikte kulanılmaktadır. 

Orbicularis oris  + levator labii superior kasın birlikteliği

Dudakların huni şeklinde büzülmesi; dudaklar huni şeklinde dışarı doğru çıkmakta. Dudak köşeleri içe doğru yer değiştirmekte, dişler ve diş etleri belirgin olarak görülmekte, dudaklar dışa döndükleri için kırmızı mukozal görünüm daha belirginleşmekte, çene derisinde selülit benzeri düzensizlikler gelişmekte, nasolabial foldlar hafif yukarı çekilerek belirginleşmekte ve burunda tavşan çizgileri, bunny line görülebilmektedir. 

Orbicularis oris kası + depressor labii inferior kasın birlikteliği

Dudakların hafif büzülmesi; sıklıkla şaşırma ifadesi sırasında kullanılan bir mimiktir ve sigara kullanımı sırasında sık kullanılır. Dudaklar büzülmüş ve hafif önde, ağız köşesi hafif aşağıya ve içe yer değiştirmiştir.

Sadece orbicularis kası

Dudakların çok hafif büzülmesi; sıklıkla şaşırma ifadesi sırasında kullanılan bir mimiktir. Pipetle birşeyler içme sırasındada kullanılmaktadır. Dudaklar hafif büzülmüş ancak hemen hemen yerinde ve ağız köşeleri hafif aşağı ve içe yer değiştirmiştir.

Mimiklerin kullanımı, yaşlanma ve fotoyaşlanma süreci ile birlikte dudak üstlerinde vertikal çizglenmeler gelişmekte. Bu çizgiler zamanla derinleşerek derin kırışıklılara dönmekte. Özellikle dudaklarda ruj kullanıldığında bunlar çok belirgin hale gelmekte. Bu kırışıklıklar  "barkod çizgileri" olarak tanımlanmaktadır.

Bu çizgiler sigara içen kişilerde daha sık ortaya çıkmakta. Bu yüzde "smoking line" olarakta tanımlanmaktadır.

Üst ve alt dudakta dinamik ve statik derin kırışıklıklarda, dudak vermilion kenarına botulinum toksin uygulanmaktadır. Botulinum toksin uygulamalarına ek olarak dolgu, yağ transferi, fraksiyonel CO2 lazer, TCAA uygulamlarıda yapılabilmektedir.