İyi bir cilt görünümüne sahip olmak” belkide hepimizin ortak isteği. Asılında böyle bir cilt; sağlıklı görünen, estetik olarak güzel olarak tanımlanan, yapısal özellikleri ve görünümü daha genç bir cilt izlenimi veren anlamına gelmektedir. Bu istekle son yıllarda “Evde Yapılan Kişisel Cilt Bakımı” ve “Merkezlerde Yapılan Kişiye Özel Profesyonel Cilt Bakımı” bilincinin arttığını görmekteyiz. Bunda toplumsal refah düzeyinin ve kozmetik pazarın artması rol oynamaktadır.

Günümüzde cilt bakımında hedef derinin içten dışa sağlıklı olması, yaş, stres ve çevresel faktörlere karşı dirençli olması şeklinde basitçe tanımlayabiliriz. Ayrıca cilt bakımları Medikal Estetik, estetik cerrahi uygulamları ile iç içe geçmekte bu sistemin içerisinde uygulanmaktadır.

Bilimsel çalışmalar ile desteklenen daha güçlü kozmetik maddelerin ortaya çıkması cilt bakımını başka bir noktaya taşıdı. Artık evde basit cilt bakımları değil akne, rosacea, yaşlanmış, güneş hasarı görmüş ciltlerin yada aşırı duyarlı ciltlerin probemleri çözülmekte yada asıl tedavilerine destek olunmaktadır. Bu nedenle bu ürünleri kullanan bizle cildimizin bakım ihtiyaçlarını doğru karşılamak için cilt bakımı ürün ve sistemlerini, bunların uygulanmasını çok iyi bilmek zorundayız. 

Derinin yapısı ile ilgili kapsamlı bir bilgi etkili bir tedavi ve etkin bir yüz bakımında kişinin öz güvenini ve yetkinliğini arttırmaktadır. Kendi cilt tipimizi, yapısını ve fonksiyonunu tanımlayabilmek doğru ürün ve uygulamanın seçimini sağlayacaktır. Derinin yapısını ve işlevlerini anlamak için temelde derinin yapı taşları olan deri hücrelerini çok iyi anlamak, epidermis ve dermisi tanımlamak çok önemlidir.

Derinin Yapısı

Deri başlıca 2 tabakadan oluşmaktadır. Epidermis; derinin en dış tabakası ve Dermis; epidermis altında yer alan derinin iç tabakası. Dermisin altında deri altı dokuları(yağ, fasya, kas ve kemik gibi) bulunmaktadır. 

Epidermis

Yukarıda resimde görüldüğü gibi 5 tabakadan oluşmaktadır. Hücre çoğalmasının başladığı bazal tabakadan derinin en dış ve keratin açısında zengin stratum corneum tabakasına kadar. Epidermis el içi ve ayak tabanında mm düzeyinde kalın göz kapaklarında 20 mikron kadar ince olacak şekilde ortalama 35–50 mikrondur. Epidermal hücreler-keratinositlerin her biri bağımsız hücre duvarları ile ayrı bir ünitedir ve bir araya gelerek deri dokusunu oluşturmaktadır. Vücudun diğer hücreleri gibi besin, su, oksijen ve enerji tüketirler. Yapısal asıl fonksiyonları olan keratin proteinlerini üretirler.

Bazal tabakada su içeriği % 80 dir. Daha üst tabakalara ulaşıldıkça su içeriği azalmakta stratum corneumda % 15 e kadar düşmektedir.Derinin su içeriği çevresel nem yoğunluğu ve yaşlanma ile değişmektedir.

Epidermiste bazal tabakada melanosit(melanin yani pigment sentezleyen) ve Merkel hücreleride(dokunma duyusunu deride sinirlere taşımakta) yer almakla birlikte bazal tabakadaki toplam hücrelerin % 95 ini deri hücreleri-keratinositler oluşturmaktadır. Stratum spinosumda hücreler arasında Langerhans hücreleri yer almaktadır. Bu hücrelerin derinin savunma sisteminin parçasıdır.

Keratinositlerde hücre içerisinde keratin proteinleri yapılmaktadır ve bu bazal tabakadan hücrelerin bölünmesi ile derinin daha yukarı tabakalarına taşınmaktadır. Deri hücrelerinde karatin protein dışında yağlarda yapılmakta ve hücre dışında depolanmaktadır. Keratin ve bu yağlar deride tuğla çimento şeklinde bir yapı oluşturmakta ve derinin dayanıklı yapısını sağlamaktadır. Ayrıca bu yapı derinin daha alt katmanlarından su kaybınıda azaltmaktadır.

Stratum corneumdaki hücreler ölü deri hücreleridir. Bunlar kendiliğinde deskuamasyon ile dökülmektedir. Bu tabaka dış etkenler ile diret temas eden ve etkilenen tabakadır.

Normalde epidermiste bazal tabakadaki bir deri hücresinin en üstteki stratum korneumda ölerek dökülmesi için geçen süre 28-30 gündür. Bu süre yaşlanma ile yavaşlamakta ve uzamaktadır. 50 yaş üzerinde bu sürenin ortalam 37 gün olduğunu görmekteyiz.

Stratum corneum derinin daha alt tabakalarından su kaybını engelemekte ve derinin nemini sağlamaktadır. Bu görevi içeriğindeki doğal nemlendirici kimyasallar ile sağlamaktadır. Derinin su kaybına “Transepidermal su kaybı – TEWL” denilmektedir. Sratum corneumda su oranı % 15 kadardır. Bu oranın % 10 altına düşmesi derinin kurumasına ve kuru görünmesne neden olmaktadır. Kuru stratum korneum nemlendiriciler ile destelenebilir.

BAslında sağlıklı deri epidermiste keratinositlerin sağlıklı metabolizması ile ilişkilidir. Yani keratinositlerin fonksiyonları bozulduğunda deri sağlıklı görünmeyecektir. Keratinostlerde su, yağlar-lipid ve keratin yapımı dengeli olmalıdır.

Dermis

Epidermis altında yer alan dermis 3000 mikron kalınlığındadır. Yapısında kan damarları, sinirler, kıl kökleri, ter ve yağ bezleri içermektedir. Dermiste ayrıca fibroblast olarak tanımlanan hücreler bulunmaktadır. Bunlar dermisin oluşturan destek ara dokuların, kollajen ve elastinin sentezinde görev almaktadır. Bu hücreler doku onarım hücreleri olarak tanımlanmaktadır.

Dermisi asıl oluşturan yapı kollajen, elastin, bunların arasında destek yapısı olan hyaluronic asit ve glikoproteinlerdir. Bunlar yaşlanma ile yapılarını bozarak kalitelerini değiştirmekte ve azalmaktadır. Bunun sonucu olarak deride sarkmalar, kırışıklıklar ortaya çıkmaktadır.

Dermiste ayrıca mast hücreleride bulunmaktadır. Bunlar içeriklerinde kimyasallar ile deride rol oynamaktadır. Örneğin histemin içerikleri kan dolaşımını artmasını sağlamakta ayrıca deride kaşıntıda rol oynamaktadır. Dermiste diğer bir hücre gurubu makrofajlardır. Bunlar aslında kan hcreleridir. Kan damarlarından dermis içerisine geçerler ve derinin dolayısı ile vücudun savunma hücreleridir. Bakteri ve yabancı maddelerin deriden uzaklatırılmasında bunları içlerine alarak yok etmektedir.

Derinin dolaşım sistemi

Deride oksijen ve besin maddeleri kan damarları ile kapiler olarak tanımladığımız ince damarsal ağ yapısı ile sağlanmaktadır. Dermisteki bu damarsal ağ tabakası epidermisin bazla tabakasına kadar uzanmakta ve epidermisin beslenmesinide sağlamaktadır. Bu damarsal ağa kirli kanı taşıyan venöz damarlar eşlik etmektedir. Bu damarsal ağ içerisinde lenfatik damarlarda yer almaktadır. Derinin sinir yapısı Deride dokunma, basınç, ağrı ve ısı duyularını algılayan sinir sonlanmaları bulunmaktadır.

Deride ayrıca damarların daralıp genişlemisinin düzenlenmesi, ter ve yağ bezlerinin salgılarının kontrolü ve kıllların dikleşmesini sağlayan erector pili kasının çalışmasını sağlayan sinir sistemleride yer almaktadır.

Deri altı Dokusu

Dermisin altında kalın bir deri altı destek dokusu bulumaktadır. Bu yağ dokusu içeriğinde yağ hücreleri, damarsal yapı ve sinir dokuları bulunmaktadır. Bazı vücut alanlarında kas, ve kemik dermisin hemen altında yer almaktadır.

Deride bulunan diğer yapılar; Deri Ekleri

Saç ve kıllar deri içerisinde kıl follikülü olarak tanımladıımız bir kılıf içerisinde yer almaktadır. Saç ve vücut kılları deri hücreleri gibi keratinden oluşmaktadır.

Ter bezleri ekrin, apokrin ve apoekrin olmak üzere vücudun hemen hemen yer yerinde bulunmaktadır.

Sebase-Yağ Bezleri; el ve ayak tabanı ve dudaklar dışında vücudun her yerinde bulunmakla birlikte yüzde saçlı deride gövde üst kısmında daha fazla bulunmaktadır. Sebum yapmakta. Sebum yağlar, kolestrol ve parçalanmış hücrelerden oluşmaktadır. Derinin ve saçların nemlenmesinde görev almaktadır.

Derinin Görevleri

• Deri koruyucu, ısı düzenleyici, boşaltım sistemi ve duyu hissi gibi temel görevleri yapmaktadır.
• Koruyucu görevlerinde deride özellikle epidermiste keratin en önemli görevi almaktadır. Melanositler ve melanin yapımı ile UV karşı korumakta. Deri yüzeyinde ter ve sebumun yaptığı asitik yapıya asitik manto denilmektedir. Bu asitik manto Ph 4.5-6.2 dir. Bunun bozulmaması gerekmektedir. Deri bakım ürünleri bu değer ile uyumlu olmalıdır. Bu yapı deriyi mikroroganizmalardan korumaktadır. Deri ve altındaki yağ destek dokusu vücudu basınç ve travmaya karşı korumaktadır. Asit manto; deri yüzeyi asitiktir. Ph 4.5-6.2 arasında. Bu oranın bozulmaması gerekmektedir. 
• Isı düzenlemesinde derideki damarsal yapılan çevre ısısına bağlı olarak daralıp genişlemesi, deri altı yağ dokusu ve terleme ile rol oynamaktadır.
• Deri aslında böbrekler gibi bir boşaltım sistemidir. Bunu terleme ile yapmaktadır. Terleme ile üre, ürik asit, amaonyak ve laktik asit vücuttan atılmaktadır.
• Deri ayrıca bir depo alanıdır yağ ve su deride depolanmaktadır. Vücut sıvılarının toplam % 15'i  deri altında depolanmaktadır.
• Deri ayrıca emilimde yapmaktadır. Oksijen, yağda eriyebilen vitaminler, steroidler, karbondioksit hatta küçük oranda su bile deri tarafından emilebilmektedir.
• Deri Vitamin D sentezini sağlamaktadır.

Deri Üzerine etkili olan faktörler

İçsel ve dışsal faktörler deriyi etkilemektedir.

• Yaşlanma
• Serbest oksijen radikalleri; bunlar stress, güneş ve sigara gibi faktörler ile ortaya çıkmakta ve hücrelerin ölümüne neden olmaktadır. Antioksidanlar bunları ortadan kaldırmaktadır. Genç iken vücudun kendi antioksidanları örneğin 20 li yaşlarda gayet yeterli iken sonraki yaşlarda bunlar azalmakta.
• Stres ve yaşam şekli
• Hormonlar
• Sigara ve Alkol
• İlaçlar
• Su alımı
• Uyku
• Diyet
• Egzersiz
• Güneş
• Mesleki faktörler
• Hava ve çevresel kirlilik
• Kötü cilt bakım koşulları

Kişisel cilt bakımını günlük temizleme, nemlendirme, güneşten korunma ve cilt tipinize ve problemlerinize uygun yoğun bakım ürünlerinin kullanımı olarak özetleyebiliriz.

Peki bunun için ne kullanacağız ? 

Hangi ürünü seçeceğiz ?

Benin cilt tipim hangisi ?

Ürünleri hangi sıra ile kullanılacak ? 

Kullandığım ürünleri ne zamn değiştireceğim ? 

Muayene sırasında ve estetik uygulamlarda hastalarımızdan sık duyduğumuz sorulardan bir kaç tanesi. 

Bu makaleler ürünler yada markalara yer vermeden cilt bakımı için basit protokoller özetlenmiştir. 

Bu protokolleri belirlerken; son yıllarda cilt bakımında kullanılan sınıflamalar kullanıldı. 

Cilt bakım protokoller cilt tipleri sınıflamalarına göre belirlenmekte. 

1. Klasik cilt bakımı; bu aslında hepimizin eskiden beri uyguladığı standart cilt bakımı. Cildiniz klasik cilt tipine göre belirlersiniz. Örneğin cildiniz yağlı ve akneye yatkındır. Yağlı ciltler için temizleyici, tonik ve nemlendirici kullanırsınız gibi. 

2. Yeni cilt bakımı; bu cilt bakımı son 10 yılda geliştirilen yeni modern cilt tiplemesi kullanılarak yapılmakta. Cilt yapı ve problemlerine göre 64 alt guruba ayrılarak cilt bakım protokolleri belirlenmekte.  Bu günümüzde daha doğru ve tüm probmeleri kapsayacak bir protokol olarak durmakta.

3. Uzak Doğu cilt bakımı; Uzak Doğu özelliklede Kore'de başlayan ve çığ gibi batı ülkelerinide etkisi altına alan onlarca ürünü üst üste kullanma üzerine kurulu bir cilt bakımı.  

Uzak Doğu Cilt Bakımı

Bu bakımda sabah akşam yüze çok fazla ürün belli bir sıralama ile kullanılmakta. Bu sıralamada amaç ürünleri fiziksel içerikleri açısından likit içeriklerden kremlere doğru yani ince yapılılarda kalın yapılara doğru cilde uygulayarak ürünlerin içeriklerinin doğru emilimlerinin sağlanmasıdır.

Bu bakımda basamaklar ve ürünlerin kullanım amaçları ise

Temizleme

Temizleme cilt bakımının sabah ve gece ilk basamağı.

Özellikle gece cilt temizliği son derece önemlidir. Tüm gün boyunca cildin üzerinde deri döküntüleri, sebum, makyaj ürünleri, cit bakım ürünleri ve güneşten koruyucular ve çevresel kirler birikmekte. Bunlar deri yüzeyinde gözeneklerden derine yerleşmekte hatta sebum ile birleşerek yapılar oluşturmakta.  Bunlar ancak yağlı bir cilt temizleme ürünü ile silinebilmelidir. Bu rün ile deriye zarar vermeden yumuşak bir hareket ile cilt temizlenir. Sonra bu yağı temizleyiciyi durulanır.

Orta pH değerli bir köpük temizleyici ile deride fazla yağın temizlenmesi sağlanır. 

Aynı köpük temizleyiciyi temizleme aparatları kullanılarak tekrar 2. kez uygulanır.

Tonik

Klasik toniklerde astrajenler bulunmakta. Bunlar alkol ve diğer içerikleri ile derinin yağ ve nemini yok etmekte. Kuru ve hassas kullanımı problemlere yol açmakta. Tonik hyaluronik asit ve gözenekleri sıkılaştırıcı etken madeler içermelidir( niasinamid, witch hazel, aloe vera, centella ekstratı gibi).

1. Yoğun Bakım

Cilt bakımında ilk güçlü ürünüdür. ründürü. Bunlar likit formunda ve deriden hızla emilmek üzere tasarlanmıştır.Cilt bakımı için ilk gerekli tüm esansiyel maddeler kullanılabilir. eski kullandığımız booster olarak tanımlanan ürünler bu amaçla kullanılabilir.

Yoğun Bakım

Cildin yapısına ve problemlerine, kişini yaşına ve ihtiyaçlarına göre seçilecek güçlü yoğun bakım üsrünleridir. 

Tedavi

Cilt problemlrine özgü seçilmiş likit formunda ürünlerdir. Akne topikal ilaçlar, renk açıcılar, cilt sakinleştiriciler, gözenek sıkılaştırıcılar gibi.

Vitamin C

Vitamin C antioksidan ve deri onarıcı özelliği ile likit formları kullanımaktadır. Vit C ile mutlaka gündüz güneşten kouruyucu kulanılmalıdır. 

BHA ve AHA Kullanımı

BHA (beta hidroksi asitler) ve AHA (alfa hidroksi asitler) ideal deri peeling ve eksfoliasyon ajanlarıdır. Deri canlı görüntü, yenilenme, pürüzsüzleşme ve ince kırışıklıklarda azalma sağlamakta. Ayrıca antikomedojenik etileri ve pigmentasyonu azaltma etkilerininde olduğunu biliyoruz. Yazın kullanımlarına dikat güneş duyarlılığı yaptığı için.

Ampul ve Serumlar

Her ikiside yüksek konsantrasyonu bakım ürünleri içermekte. Ampullerin fziksel yapıları daha ince serumlar ile biraz daha kalındır.

Maskeler

Bunlar daha çok deride derinlemesine nemlenirme için kullanılmakta. Bunun dışında renk açıcı ürünlerde içeren formları bulunmaktadır. Haftada 3 kez akşamları kullanımı önerimekte. Özel zamanlarda makyaj altına gündüz yada akşam kullanılabilir. Bu maskelerin kullanımı sonrası deriye parmaklarla hafif masaj yapılarak kan dolaşmı arttırılmakta.

Yağlar

Daha çok problemli ciltler için tercih edilmektedir. Örneğin çok kuru bir ciltte, Jojoba Oil yada Argan oil kullanılmakta. Aknede tea tree oil yada diğer yağlar gibi. Bu  yağlar tek başlarına yada diğer krem ile losyonların içerisine konularak kullanılabilmektedir.

Emülsiyonlar

Bunlar hafif nemlendiricilerdir ve süt formundadır. Yağlı ciltlerde ve aknede günlük nemlendirici olarak kullanılabilmektedir.

Göz Bakım Kremleri

Losyonlar

Losyonlar nemlendirici özelliktedir ve emülsiyonlar sonra kremlerden önce uygulanmaktadır.

Gündüz ve Gece Kremleri

Gündüz kremleri kuru, duyarlı ve olgun ciltlerde kullanılmaktadır. Gece kremleri aynı amaçla tüm ciltlerde kullanılamaktadır. Akça 10 da deri onarımı başlar. Bu gece kremlerini kullanım zamanıdır. 20 yaşlardan sonra rutin kullanılabilir.

Gece Maskesi

Gece bu tüm ürün katmanları üzerinde yoğun nemelendirici ürün kullanımıdır. 

Güneşten Koruyucu