Amerika’da 1975’te Connecticut’ta eski Lyme bögesinde cok sayıda cocukta saptandığı için bu isim verilmiştir.

“Ixodes scapularis” kenelerinin taşıdığı spiroket olan "Borrelia” aisimli spirokete bağlıdır. 

Zamanla Borrelia turleri tanımlanmış ve bunlar “Borrelia burgdorferi-BB sensu lato” olarak bir gurupta toplanmıştır. Bu gurupta yer alan 11 borrelia turunden 3 tanesi insanlarda hastalık yapmakta olup Lyme hastalığına neden olmaktadır.

BB sensu stricto (ABD’de),  BB sensu stricto, B. affzelii, B. garinii (Avrupa ve Asya’da), B. afzelii ve garinii (Asya’da) özgün olan patojenlerdir. Bunların klinik özellikleride farklıdır.

BB. Sensu stricto ABD’ de en cok eklem ve kalp tutulumuna neden olurken, Avrupa’da ise B. affzelii deri bulgularına, B. garinii norolojik tutulumlara neden olmaktadır. T

Türkiye’de Lyme hastalığı nemi ve yeşil alanları seven “Ixodes ricinus” keneleri ile taşınmakta ve Lyme hastalığını BB sensu stricto, B. garinii, B. affzelii, B. lusitaniae, B. valaisiana, B. spielmani türleri yapmaktadır. Buda Avrupada Lyme hastaığı ile aynıdır.

Borreliaların kene barsak dokusunda sayıca artması ve kenenin tükrük bezlerine göçü için en az 36 saate ihtiyac olduğu gosterilmiştir. Buda kenenin insan derisinde 36 saatten fazla kan emiyor olması anlamına gelmektedir.

Vücutta bir cok sistemi tutabilen dolaşımda immun komplekslere yol a.abilen Lyme hastalığı immunolojik bir hastalık olarak kabul edilmektedir.

Klinik olarak evreler halinde seyreder, bu evreler iç içe geçebilir.

Lyme Hastalığının evreleri

1. Erken Lokalize Lyme Belirtiler

İnfeksiyondan (3-30 gun) sonra ortaya cıkabilir. Genellikle govde, bacaklar, kasık ve koltuk altı gibi kıvrımlarda sokma yerinde kucuk kırmızı deriden kabarma olarak başlar. Bu büyüyerek bir halkaya dönmektedir. Bu sıklıkla oval formda çapı 15-30 cm büyük yapılarıdır. Gunler, haftalar icinde genişler, merkezi iyileşir, kenarda 1-2 cm halka bırakabilir. Bolgesel lenf bezlerinde büyüme ve grip benzeri semptomlar olabilir. Bazen aylarca kalır, tedavi olmasa da genellikle 3-4 haftada pigmentasyonla iyileşir.

2- Enfeksiyonun erken yayılma dönemi

Hastalık etkenleri haftalar icinde kan ve lenfatiklere yayılır. Hastaların %25-50 sinde birkac haftada deride kene ısırığı yeriende ilk çıkana benzeyen ancak daha kucuk, daha az şekil değiştiren cok sayıda (2-100 tane) lezyonlar meydana gelebilir. Avuç ici, ayak tabanında lezyon yoktur. Bu donemde etkin tedavi edilmediğinde hastaların %15’inde norolojik tutulum (lenfositik menenjit, hafif ense sertli.i, hafif ensefalit, kranial noropati, motor-sensori radikulonorit, mononorit multipleks, serebellar ataksi, miyelit); %4-10′unda kalp tutulum (atriyoventrikuler nodal blok, hafif perikardit, hafif sol ventrikul fonksiyon bozuklu.u) ayrıca başlıca dizlerde olmak uzere asimetrik oligoartikuler artrit gorulebilir.

3- Enfeksiynun geç dönemi;Gec Lyme 

Bazı hastalarda aylar, yıllar sonra kronik infeksiyon gorulebilir. Bulguların 6-12 ay gibi uzun suredir devam ediyor ve tekrarlıyor olması tanıda onemlidir. Tedavisiz hastaların %10-50′sinde eklem tutulumu;artrit %5′inde kronik nörolojik tutulum gorulur.

Geç Lyme deri bulguları özellikle Batı Avrupa’da sıktır. (%10).

Çoğunlukla kadın ve yaşlı hastalarda gorulen “Akrodermatitis Kronika Atrofikans” (AKA) olarak adlandırılan bu döneme özgü bu tablo genellikle tek taraflı olarak ayak sırtı, diz, el üstü veya dirsekte yerleşen mavimsi kırmızı renkli ödemler yapan plaklardan oluşmaktadır. Sonra yukarı doğru ilerler ve dokularda artorfi yani incelme yapmaktadır. Deride incelme ile damarlar, deri altı doku gorunur hale gelir, deri yumuşak, kılsız görünümdedir.

Lyme hastalığı bazı görüşlere göre morfea, liken skleroatrofik, anetoderma, bazı lenfoma ve psodolenfoma tipleri ile ilişkinlendirilmektedir.

En Pratik tanı ELİSA ile BB. antikorlarının araştırılmasıdır.(%89 doğruluğu olan testtir.) Antikorlar 2-4 hafta sonra pozitifleşir. En gec 6 haftada pozitif olması beklenir. Pozitif veya şüpheli durumlarda Western immunblot ile doğrulama yapılmalıdır. İki testin pozitif olması ile tanı doğruluğu %99′a cıkar.

%5-15 oranında yalancı pozitiliği  bulunmaktadır.

Tedavi

Deri belirtileri soz konusu olduğunda, ilk tedavi seçeneği doksisiklindir. (100 mgx2-oral); cocuklar ve gebelerde amoksisilin 500 mgx3 (oral); diğer bir tedavi seceneği de sefuroksim 500 mgx2 (oral) kullanımıdır. Tedavi suresi 14-21 gundur.

Deri belirtilerinin yanı sıra sinir ve kalp sistem tutulumu var ise veya direcli akrodermatitis kronika atrofikans veya direncli artrit soz konusu ise 14-28 gun sure ile damardan tedaviler tercih edilir. Sertriakson 2 gr/gun, sefotaksim 2 grx3 veya penisilin G 18-24 milyon U/gun.

Endemik alanlarda (bolgesel infeksiyon oranın %20 veya ustunde olması) kene yapışmasının 36 saat ustunde olduğu biliniyorsa tek doz 200mg doksisiklin (72 saat icinde verilmeli) %87 onleyicidir.