Gülme sırasında dudakların değerlendirilmesinde LAMPP akronimisi kullanılmaktadır. Burada L; dudak çizgisi, A; gülme sırasında dudağın aktivitesi, M; dudağın normal morfolojisi, P; dudağın normal postürü, P; dudakların projeksiyonu-öne doğru belirgin olmasını tanımlamaktadır.

Dudak çizgisi

Gülme sırasında üst dudağın yukarı hareketi ile üst ve alt dudak açıklığı arasında üst dişler görünür hale gelmektedir. Gülme sırasında üst dudak ve alt dudak Lip line denilen iki hat oluşturmakta.

Gülme sırasında üst ve alt dudakların ilişkisi ve bu ilişkide ön dişlerin görünümü önemlidir.  Normal gülümseden üst dudağın konumda üst ön kesicilerin 2/3 ünü örtecek şekildedir. Bu nedenle dudaklar hafif aralık olduğunda üst ön kesiciler 2-4 mm ön kesici dişler görünmektedir. Özellikle kadınlarda ön kesicilerin uzun olması ve üst dudakların 1.5 mm daha erkeklere göre yukarda olması gülme sırasında ön üst dişlerin daha belirgin olmasına neden olmaktadır. Gülme sırasında üst kesiciler tam görünür hale gelmekte hatta üst gingiva 1-2 mm görünür olmaktadır. 

Üst dudak çizgisinin yüksek olması üst ön dişler ve üst diş etlerinin görünmesine neden olmakta. Üst dudak çizgisisnin düşük olması gülme sırasında üst ön dişlernin % 75 inden azının görünmesine neden olmakta. 

Gülmenin daha başında dudaklar istirahat halinde iken üst-ön dişler erkeklerde 1,91 mm kadınlarda 3.4 mm görünür olmakta. Yaşlanma sürecinde bu oranlar azalmakta. Dudaklar arası açıklık 2-3 mm dir.

Gülümsemenin tarzına göre dişleri ve dişetinin görünüm miktarı gülümsemenin değerlendirme kriteridir. Gülme sırasında üst dudağın yukarı çekilmesi ile üst ön dişler ve diş etlerinin kenarı hafif görünür hale gelmektedir. Ancak bazı vakalarda artmış görünen dişeti miktarıda kabul edilmekte ve de daha genç görüntü sunmaktadır.

Bazı kişilerde üst dudaklar daha yüksek yerleşmekte ve bu kişilerde gülme olmadan da maxilla ön kesici dişler hatta diş etleri görünmektedir. Buna “gummy smile”denilmektedir.

Bazı kişilerde ise bunun  tam tersi üst dudak daha aşağıda konumlanmaktadır. Bunlarda üst ön kesicilerin 2mm den az hatta hiç görünmedikleri saptanmaktadır. Bu kişilerde gülerken ve konuşurken ön dişler hiç görünmeyebilmektedir.

Normalde gülümseme olmadan süt dişlerin 1/3 alt kısmı üst dudak altında görünür olabilmektedir( 2.5 -3 mm gibi). Kişiye ardı ardına M harfini söylerken , bir ara dudaklarını kısmen serbest bırakması istenir. Bu esnada görülen diş miktarına bakılır. Minimum görünme miktarı kişinin yaşına göre değişiklik gösterebilir.

Yaşla birlikte özellikle alt çene kesicileri üst çene kesicilerin aşınmasına neden olmakta buda üst çene kesiclerin gülme ve konuşma sırasında görünmesini azaltmaktadır. Genç bireylerde maksiler keserlerin kesici kenarı 2-4 mm görünürken , yaşlandıkça görünür diş kalmayabilir. Bazı bireylerde yaşlanmayla birlikte alt keser dişlerin kesici kenarları görünmeye başlayabilir. Bu nedenle bu pozisyonda görünen diş miktarının iyi ayarlanması hastanın yaş olarak görünümünde etkili olmaktadır.

Ayrıca hastalardan E harfi abartılarak telaffuz edilmesi istenir ve dudakların maksimum gerilimi yakalanır. Böylece sınır durumlarında da görünen doku miktarı tespit edilmiş olunmaktadır. Bunun fazla ve az olması estetik olmayan gülümseme olarak kabul edilmektedir. Bu beli bir oranda olmalıdır. Buna Morley oranı denilmektedir.

Normal Morley Oranı

Artmış Morley Oranı

Azalmış Morley oranı

Üst dudağın uzunluğu önemlidir. Üst dudak uzunluğu orta hatta subnasale ile üst-alt dudak birleşkesi arasındaki mesafedir. Bu mesafe hemen hemen ağız köşeleri ile subnazale arasındaki mesafeye eşitttir. Bu eşitlik daha estetik duruken üst dudak uzunluğunu kısalığı estetik olarak güzel görünmemekte. Bu mesafe erkeklerde ortalama 23mm, kadınlarda 20 mm dir. 

Gülme sırasında dudağın aktivitesi yani yukarı hareketide son derece önemidir. Üst dudak gülme sırasında orjinal uzunluğunun % 80 ni kadar üst-ön dişler üzerinde yukarı hareket etmekte(10 mm kadar). Kadınlarda bu hareket % 3.5 oranında erkeklerden daha fazladır. Dudağın bu hareketi normal den çok fazla olduğunda hiper mobil üst dudaktan az olduğunda hipomobil üst dudaktan bahsedilmekte. 

kdkdkdf