Estetik amaçlı yüz dolgu uygulamaları, son yıllarda en popüler estetik işlemlerden biri haline geldi. Uygulama sıklığı arttıkça, istenmeyen estetik sonuçlar ve yan etkilerle daha fazla karşılaşmaya başladık. Bu yazıda, hem uygulayıcı doktorlar hem de hastalar için istenmeyen komplikasyonlar ve tedavi yaklaşımlarını ele alacağız. Dolgu uygulamalarının gözle ilgili komplikasyonları, ani görme kaybı gibi ciddi durumları içermektedir.

Dolgu işlemlerinde sıkça tercih edilen alanlardan biri göz çevresidir; bu alanda kaz ayakları, burun ve glabela dolguları, göz altı dolguları gibi uygulamalar yapılmaktadır. Bu amaçla kullanılan dolgu ürünleri, genellikle güvenli, yasal ve onaylı ürünlerdir ve uzman, deneyimli doktorlar tarafından uygulanmaktadır. Ancak, arter ve ven tıkanıklıkları nedeniyle gözde, retina dahil olmak üzere çeşitli damarsal komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu tür komplikasyonlar, göz çevresinde doku kaybına ve hatta ani görme kaybına yol açabilir.

Bu komplikasyonların temel nedeni, göz çevresinin zengin kan dolaşımı yapısıdır. Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi, yüzün yüzeysel arterleri, yüzeysel temporal ve facial arterler gibi, "external carotid arter"den kaynaklanarak yeni dallar oluşturur. Bu arterler, göz çevresinde birleşerek zengin bir anastomoz ağı meydana getirir.

 

Gözün iç anatomik yapılarının arteriyel beslenmesi, "internal carotid arter"den kaynaklanan oftalmik arter aracılığıyla sağlanır. Bu arter, optik foremenden geçerek göze ulaşır. Gözün anatomik yapısını ve özellikle retinanın beslenmesini desteklerken, gözyaşı bezi, burun sırtı, alın ve gözün üst ve alt bölümlerine dallar gönderir. Bu dallar, daha önce tanımlanan göz çevresindeki yüzeysel damarsal yapılarla yeni anastomozlar oluşturmaktadır.

 

Göz çevresinde dolgu uygulaması sırasında, dolgu maddesinin yanlışlıkla zengin arterlere enjekte edilmesi (özellikle yüksek basınçlı uygulamalarda) arteriyel dolaşımda geriye doğru hareket ederek "oftalmik ve merkezi retinal arterde" emboli veya tıkanmaya yol açabilir.

 

Göz çevresi dolgu uygulamalarında, özellikle kaş arası (glabella) bölgesinde ortaya çıkan komplikasyonlar, şiddetli göz ağrısı, göz kapağında düşme (pitozis), korneal ödem, ani görme kaybı ve zamanla göz çevresindeki dokularda nekroz gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Bu durum, estetik uygulamalar sırasında en çok endişe duyulan yan etkilerden biridir.

Bu tür komplikasyonlar için standart bir protokol bulunmamakla birlikte, bazı çalışmalarda bir algoritma geliştirilmiştir. Bu algoritma, İngilizce kelimelerin baş harfleri kullanılarak "M.A.STE.R.S" olarak tanımlanmaktadır. Aşağıda bu terimlerin sırasıyla açıklamaları verilecektir.

• M; fiziksel manevralar
• A; Hyaluronidaz enzim kullanımı
• STE; steroid kullanımı
• R; göz içi basıncın azaltılması
• S; oksijen verilmesidir.

Fiziksel manevralar

Bu fiziksel manevralar, komplikasyonlar tespit edildiğinde hızlı bir şekilde uygulanmalıdır. Bu sayede göz içindeki basınç azaltılarak retinal damarlar genişletilir ve emboliye neden olan dolgu partikülünün "oftalmik ve merkezi retinal arterden" daha uzak noktalara kayması sağlanarak merkezi görmenin korunması hedeflenir. Bu manevralar şunlardır:

1. Göz üzerine basınç uygulanması: Bu, ilk yapılması gereken manevralardan biridir. Göz küresine 15-20 saniye süreyle basınç uygulanır ve ardından aniden bırakılır.

2. Parasentez: Bu işlemde, corneoscleral limbustan 27 gouge iğne ile korneanın arkasındaki anterior chamber'a girilerek 0.1-0.2 mL göz içi aqueous humor boşaltılır. Bu işlem mutlaka bir göz uzmanı tarafından gerçekleştirilmelidir.

3. Hastanın Semi-Fowler pozisyonuna getirilmesi: Hastanın 30-45 derece oturur pozisyona getirilmesi sağlanır. Bu pozisyon, yüz ve göz bölgesinin venöz dolaşımının rahatlamasına yardımcı olarak göz içi basıncın azalmasını sağlar. Ayrıca, hasta bu pozisyondayken göz çevresine fiziksel manevralar uygulanmalıdır.

Hyaluronidaz enzim uygulaması

Bu enzim, hyaluronik asidi parçalayarak erimesini sağlar. Göz komplikasyonları geliştiğinde, bu uygulama ilk 60-90 dakika içinde gerçekleştirilmelidir. Uygulama, göz küresinin arkasına 150-200 UI/mL dozlarda 2-4 mL şeklinde yapılır. Ayrıca supratrochlear bölgeye de uygulanabilir ve urokineza ile birlikte damar içine (supraorbital artere) enjekte edilebilir. Bu işlem, yüksek düzeyde deneyim ve uzmanlık gerektirdiğinden, bir göz uzmanı tarafından gerçekleştirilmelidir.

Sistemik steroid Uygulaması

Göz komplikasyonları için damar yoluyla IV olarak 1000 mg ve üzeri metilprednizolon dozları, 3 gün boyunca 24 saat aralıklarla uygulanmaktadır. Uygulama sırasında her 15 dakikada bir tansiyon ve kan şekeri takibi yapılmalıdır. Bu işlem, yüksek düzeyde deneyim ve uzmanlık gerektirdiğinden, bir göz uzmanı tarafından gerçekleştirilmelidir.

Göz içi basıncın düşürülmesi

Bu komplikasyonlarda göz içi basıncının düşürülmesi son derece önemlidir ve tedavinin altın standardını oluşturur. Bu amaçla, ilk seçenek olarak prostaglandin analogları, karbonik anhidraz inhibitörleri ve beta blokerler tercih edilir. İkinci seçenek olarak ise alfa agonistler ve hiperosmotik ajanlar (ağız yoluyla veya damar içi olarak acetazolamide ve mannitol gibi) kullanılır. Bu tedaviler, göz uzmanı tarafından düzenlenmelidir.

Oksijen verilmesi

Hızlı bir şekilde oksijen verilerek plazma oksijen konsantrasyonunun artırılması ve böylece gözdeki retinal dokuda oksijen seviyesinin yükseltilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla, hiperbarik oksijen tedavisi (253 kPa'da 2 saat boyunca, 2 hafta süresince) kullanılmaktadır. Ayrıca, burun kanülü veya yüz maskeleri aracılığıyla dakikada 5 L ve daha yüksek oksijen akışı sağlanarak plazma oksijen konsantrasyonu artırılabilir. Özellikle, dakikada 15 L oksijen veren bir maske, plazma oksijen seviyesini daha da yükseltebilir.

Yüzde göz çevresinde özellikle burun ve glabellada dolgu uygulamalarında hastada aniden başlayan şiddetli göz ağrısı ve görme kayıplarında yapılması gerekenler; 

• Hastayı 30-45 derece oturur pozisyona yerleştirin. Göz üzerine 15-20 saniye süreyle basınç uygulayın. Kontrendikasyon yoksa, hızlı bir şekilde IV metilprednizolon 1000 mg uygulayın. Maske ile dakikada 5-15 litre oksijen verin. En kısa sürede bir göz uzmanıyla konsültasyon yapılması gerekmektedir.

Hastalarımızın ve biz doktorların bu durumla karşılaşmamasını diliyoruz.