Gamzeler, yüzde en sık bilineni yanak gamzeleridir, ve özellikle gülme ve mimikler sırasında gözle görünür, deri seviyesinde çökmeler ortaya çıkmaktadır. Gamzeleri sadece yanaklarda değil yüzde çenede ve vücutta kalçadada görmekteyiz. Yanak gamzelerini kadın ve erkekte eşit sıklıkta görmekteyiz. Yanak gamzeleri bebeklerde ve 7-15 yaş dönemi çocuklarda çok sık görülmektedir. İki taraflı görülebildiği gibi nadiren tek taraflı olarak da (sağda ya da solda) görülebilmektedir. Erişkinlerde görülme sıklığı oranı % 33-37 olarak tanımlanmıştır. Son çalışmalar yüzdeki gamzelerin otozomal dominant genetik geçişli olduğunu göstermiştir. Yanak gamzeleri 16. kromozomda, çene gamzeleri ise 5. kromozomda genetik olarak taşınmakta. Gamzeler hakkında daha detaylı bilgi için ...

Ülkemizde ve dünyada sanat ikonlarının gamzeleri daha fazla hayranlık uyandırmakta. Hatta bunlar örnek alınarak, gamze estetiği operasyonları(dimpleplasty) istenmekte ve yapılmaktadır.

Yüzde bulunan mimik kasları yüz ifadelerinin oluşmasını sağlar. Zygomaticus major kası gülümseme sırasında ağız kenarlarının yanlara ve yukarı doğru çekilmesinden sorumludur. Yanaklardaki gamzelerin oluşma nedeninin bu kasla ilişkili olduğu düşünülüyor. Bazı araştırmalar gamzesi olan kişilerde zygomaticus major kasının ağız kenarında ikili bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor. Kas yapısı böyle olan kişilerde zygomaticus major kası bağlı olduğu elmacık kemiğinden tek bir yapı halinde çıkmakta, sonra ikiye ayrılıyor ve ağız kenarına bağlanıyor. Araştırmalar gamzesi olan kişilerde ikili zygomaticus major kasının alt taraftaki demetinin yanak derisinin dermis tabakasına bağlı olduğunu gösteriyor. Diğer bir görüşe göre gamzelerin ortaya çıkma nedeni zygomaticus major kasının, gamzeli olmayan kişilerdekine göre daha kısa olması. Bu durumun embriyonun gelişme döneminde kas dokularının oluşumu sırasındaki bir problemden kaynaklandığı düşünülüyor. Bu deformiteye sahip olan kişi, gülmek için kaslarını gerdiğinde, yanaklarda hayranlık uyandıran çukurlar oluşmakta. 

Yanağın ağız içinden dışarı doğru anatomik katmanları mukoza, buccinator kas, deri altı yağ dokusu ve deri . Bu anatomik katmanlar arasında parotis bezinin Stensen kanalı, arter-venler ve sinirler yer almakta. 

Nedeni ne olursa olsun, yanak gamzeleri belki de estetik olarak en fazla istenen gamzelerden birisi. Hastada estetik açıdan hoş bir lokasyonda yanak gamzesi oluşturulması "dimpleplasty" olarak tanımlanmakta. İdeal yanak gamzesi; doğal gamzeleri taklit etmeli, normalde az belirgin olmalı ancak yüz mimikleri ile ortaya çıkmalıdır. Yüzde gamzeler daha çok yüzün hareketli anatomik alanlarında görülmekte. Bu nedenle en sık yerleşim doğal olarak yanaklarda görülüyor. Yanakta ağız köşesi referans alındığında, yanak gamzeleri ağız köşesi hizasında, ağız köşesinden geçen yatay hattın üstünde ve altında yerleşim göstermekte. Doğal yanak gamzelerinin yerleşim sıklığına bakıldığında en sık ağız köşesine göre daha altta yerleşim gösterdiği görülmekte.  

Yanakta estetik olarak doğal bir gamzenin yaratılmasında ilk adım gamzenin yerinin belirlenmesidir yani yanak gamzesinin ideal lokasyonudur. 

Yaratılmaya çalışılan yanak gamzesinin ideal lokasyonunun belirlenmesinde ilk olarak hastanın gamze için düşündüğü bir yer olup olmadığını sorgulanmalıdır. Var ise bu lokasyonu yüzde işaretlemeleri istenir. Hastanın belirlediği lokasyon estetik ve anatomik olarak ideal bir alan ise bu noktada uygulama yapılabilir. İdeal alan değil ise estetik ve klinik olarak ideal noktayı belirleyerek hasta ile yeni seçenek tartışılmalıdır. Hastanın gamze lokasyonu için düşündüğü bir yer yok ise hastanın yüz yapısına uygun ideal gamze lokasyonu ve şeklini belirleyip hasta ile bu lokasyon tartışılmalıdır.  

Yanak gamzesinin idel  lokasyonunda birçok yöntem kullanıldığını görüyoruz. Bunlar;

• Bunlardan ilki hasta gülerken ağız köşesinden geçen yatay hat ile göz dış köşesinden geçen dikey hattın kesiştiği noktadır. Bu nokta Dr. Boo-Chai Koo tarafından tanımlanmıştır. 

• İkincisi Dr. Lari AR ve Dr. Panse N tarafından tanımlanmıştır. Onlar Dr. Boo-Chai Koo'nun tanımladığı gamzenin çok aşağıda olduğunu düşünerek bundan biraz yukarıda bir alan tanımlamışlar. Üst dudakta cupid bowdan geçen yatay hat ile göz dış köşesinden geçen dikey hattın kesiştiği nokta.

• Ücüncüsü ağız köşesi ile kulak memesini birleştiren hat ile göz dış köşesinden geçen dikey hattın kesiştiği noktadır. Bu nokta ağız köşesi-kulak memesi hattı üzerinde ve ağız köşesinden 3-3.5 cm uzaktadır. 

• Daha basit bir yöntem ise hastadan yanaklarını içeriye çekmesi istenir. Bu sırada oluşan yanaktaki çökmenin ne çukur noktası gamzenin yerine göstermektedir.

Belirlenen ideal nokta hasta yanağında işaretlenir. Aşağıda resimde olduğu gibi pamuk aplikatörler ile bu noktalarar basınç uygulanarak hastadan oluşan gamzelerin beklentilerini karşılayıp karşılamadığı tartışılır ve hastanın onamı alınır. 

Gamzenin yüzde ideal lokasyonu belirlendikten sonra gamzenin şeklinin belirlenmesi gerekir. Yanak gamzelerinde cilt çukuru tam yuvarlak, enine, ya da boyuna oval şekilde olabilmektedir. Gamze şekli hastanın yüz yapısına göre belirlenmelidir. Yüz uzunluğu ve genişliği aynı olan (mesoprosopic) yüzlerde ve yüz uzunluğu yüz genişliğinden az olan (euryprosopic yüzlerde) daha yuvarlak ve küçük gamzeler tercih edilirken yüz uzunluğu yüzün genişliğinden fazla olan (leptoprosopic) yüzlerde oval, uzun ve dar gamzeler tercih edilmektedir. 

Yanaklarda gamzenin lokasyon ve şeklinin belirlenmesinde aşağıdaki basit algoritma kullanılabilir (cinsiyet önemsiz kabul edilerek).

• Hastanın yanak gamze isteği tek taraflı mı? iki taraflı mı?; Yanak gamzeleri doğal görünmeli. Bu nedenle yanak gamzelerinin tek taraflı oldukları unutulmamalıdır. Ayrıca yüzün oval olduğu leptoprosopic yüz önerilmektedir. 
• Hastanın zaten tek taraflı yanak gamzesi var ve diğer taraf için istiyor ise mutlaka simetrik ve benzer formda gamze yaratılmalıdır. 
• Mezoprosopic yüz formuna sahip hastalarda yanak gamze seçim noktası olarak ağız köşesi yatay hattı ile göz dış köşesini kesen dikey hattın kesişim noktasının 4 mm ön kısmı seçilmelidir. Bu yüz formunda gamzenin şeklinin seçimi kişiye bırakılmalıdır.
• Leptoprosopic yüz formuna sahip hastalarda yanak gamze seçim noktası olarak ağız köşesi yatay hattı ile göz dış köşesini kesen dikey hattın kesişim noktası tercih edilmektedir. Bu yüz formunda gamzenin şeklinin uzun-dar ve oval olması önerilmektedir.
• Euryprosopic yüz formuna sahip hastalarda yanak gamze seçim noktası olarak ağız köşesi yatay hattı ile göz dış köşesini kesen dikey hattın kesişim noktasının 3 mm ön yada arka kısmını tercih edilmektedir. Bu yüz formunda gamzenin şeklinin dairesel ve küçük olması önerilmektedir.  

Yanak Gamzelerin Yaratılması, Dimpleplasty

Yanak gamzesi oluşturulmasında aralarında küçük farklıkların olduğu biçok teknik kullanılmaktadır. Ancak tüm yaklaşımlarda ortak amaç aynı. Yanakta seçili gamze alanında deri yüzeyinde gamze çukurluğunun oluşturulması. 

Klinik uygulamalarımızda Dr. S. Bao' nun kullandığı tekniğin daha fazla tercih edildiğini görmekteyiz. Uygulamanın basit adımları şöyle;

• Seçilen gamze alanı deri yüzeyinde ağız içerisinden cerrahi kalem ile işaretlenir.
• Deri yüzeyi antiseptikler ile steril edilir.
• Bu alanda deri, deri altı dokular ve ağız içi mukozaya enjeksiyon lokal anestezisi uygulanır.

• Lokal anestezi sonrası 21 gouge iğne ile işaretli deriden girilerek tüm anatomik katmanlar geçilerek ağız boşluğuna ulaşılır.

• Monofilament prolen(emilmeyen) steril cerrahi iplik ağız içinden, iğne içinden geçilerek cilt dışına ulaşılmakta.

 

• İçinde prolen iplik bulunan iğne deri yüzeyinden geri çekilerek(tam çıkmadan ve deri altı dokuda kalacak şekilde) açısı değiştirilerek deri altı destek dokularında gamzenin istenilen şekline göre bu açıda devam ettirilir. 

• İğne tekrar dik konuma getirilerek ağız mukozasından ilk çıktığımız notaya iğne ile ulaşılır. 

• Ağız içerisinden iğne ucundaki iplik çekilir ve iğne tamamen çıkarılır. Böylece ağız içerisinde tek giriş noktası olacak şekilde deri-deri altı dokuda prolen iplik ile bir loop yapılmış olmakta.

Ağız içerinden iplik uçları çekilerek mukozada açılan hole içerinde kalıcı düğümler atılmakta. İpliğin düğümleri ağız içerisinde hisedilmeyecek şekilde mukoza altına yerleşitirlmekte. Böylece deri yüzeyinde istenen gamze ortaya çıkmakta.

Uygulama sonrası;

• Hastalara gamzenin gülerken belirginleşmesinin 2-8 hafta sonrasına kadar sürebileceği bilgisi mutlaka verilmelidir.
• Uygulama sonrası ağız içi antiseptik gargaralar ve deri alanına kullanılması için antibakteriyal kremler verilmekte. Hastanın 10-14 gün bunları kullanması istenmekte.
• Sıklıkla uygulama sonrası hastaya sistemik antibiyotikler ve antiinflamatuarlar verilerek 5 gün kullanımı istenmektedir.
• Uygulama alanına ilk 24 saat soğuk kompresler uygulanabilir.
• İlk 24 saat istirahat önerilmekte sonrasında  iş ve sosyal hayata dönülebilmekte.
• İlk 1 hafta daha yumuşak besinlerin kullanımı önerilirken hastanın fazla gülmemeside istenmektedir. 

Dimpleplasty  sonrası azda olsa istenmeyen yan etkiler, komplikasyonlar gelişmektedir. Bunlar;

• Uygulama alanında ödem, enfeksiyon gelişimi ve uygulama alanında pigmentasyon artışıdır.
• Çok nadiren iplik düğümlerinin açılması sonrası gamze aniden kaybolabilmektedir. Uygulama tekrarı gerekebilmektedir.
• Uygulama alanının anatomik yapısı nedeni ile parotis bezi ve buna ait Stensen kanalı, yüz sinir ve damarlarında hasar gelişebilmektedir.