- Gösterim: 11312
Kobalt 1735 yılında Georg Brandt tarafından keşfedilmiş metal sınıfında bir elementi, aslında bir geçiş metalidir.Atom numarası 27, simgesi Co, atom ağırlığı ise 58.9332 g/mol’dür.
Bu elementin rengi, gümüş beyazlığında olmakla birlikte aynı zamanda biraz maviye çalmaktadır. Aynı zamanda fiziksel olarak bu element şekil verilebilen bir katılığa sahiptir.
Kobalt elementi yerkabuğunda 0,001 oranında bulunmaktadır. Bu orana bakıldığında, bu elementin yeryüzünde oldukça az olduğu ortaya çıkmaktadır. Fakat Kobalt; bakır, mangan, arsenik, çinko, nikel ve de demir cevherlerinden yan ürün olarak elde edilmektedir.
Kobaltın sahip olduğu başlıca bileşikler iki değerliklidir. Doğada kobalt bakımından zengin olan minerallerin miktarı oldukça az bir seviyededir. Bu elementin çeşitli bileşikleri bulunmaktadır. Bunlardan ilki, “protoksit” adı verilen bileşiktir. Bu bileşik gri yeşil bir renge sahiptir. Protoksit eğer bir asitlioksit ile eritilirse ortaya yeni bileşikler çıkmaktadır. Bu bileşiklerin başlıcaları ise kobalt alüminat, kobalt silikat, kobalt stannat ve de kromitdir. Kobalt bileşiklerin ikincisi ise Kobalt II Klorürdür. Bu bileşik, Hidroklorit adı verilen asidin kobalt II oksit üzerinde etkimesi sonucunda elde edilmektedir. Kobalt II Klorür bileşiğinin en önemli özelliklerinden birisi, bu bileşiğin nem çekmesidir. Bu bileşik bu nedenle su emici olarak kullanılan “silis” adı verilen bir jelle birlikte ortamdaki nem doygunluğunu belirleyebilmek amacıyla kullanılmaktadır. Bileşik normalde pempe bir renge sahipken bu renk, bileşik ısıtıldığında maviye dönmektedir. Kobalt elementinin sahip olduğu 3. Bileşik ise Kobalt sülfürdür. Bu bileşik Kobalt III tuzunun kükürtlü yapıdaki hidrojenle tepkimesi esnasında oluşmaktadır.
Kobalt iki ya da fazla bileşenli toz metallerin yapıştırılmasında ve kesici takımlarda kullanılır.
Kobalt insanlar başta olmak üzere tüm memeliler için esansiyel bir elementdir. Kobaltı Vit B12 yapısında ve hemoglobin sentezinde yer aldığını görmekteyiz. B12 vitamini sindirim sistemindeki organizmalar atarafından kobalt ile sentezlenmekte ve vücuda alınmakta.
Kobalt sanayi çalışanlarında temas ile deride ve solunum sisteminde toksitisite yapabilmektedir. Akciğerlerde zamanla fibrozs ile sonuçalanan pünomukoniozis yapmaktadır.
İnsan derisinin en süt tabakası olan st. corneum kobanlt emilimini engellemekte. Anca kobalt dermisle temas ettiğnde sisteik toksitisite yapabilmektedir. In an open patch test study, in which cobalt chloride in isopropanol was applied to the forearm skin of human volunteers, the majority (7/10) showed an immediate (20 min) response that was classified as nonspecific (irritant) urticaria, disappearing within 30 min (11).
İzopropil içerisinde kobalt klorid ön kol i. kısmında temas sonrası 20 dakika içerisinde iritabt ürtiker yapmakata buda yerım saat içerisinde kaybolmaktadır.
Kobalt tozları ve suda eriyebilir iyonize tuzları alerjik ve fotoalerjiktir(kobalt + güneş ve/veya ışık). Temastan hemen sonra duyarlanma yapmakta; rinit ve astıma neden olamaktadır Kobalta karşı kanda spesifik IgE ölçülebilmektedr.
Döveme boyalarında kullanılan kobalt uygulama lanında garanulom geişimine neden olabilmektedir.
Kobalt tuzları(kobalt klorid) ile deri yama testleri yapılabilmekte.
Kobaltın sistemik uygulaması yani enjeksiyonu sıklıkla B 12 tedavilerinde olmakta. Bu uygulamlarda sistemik duyarlanma ve sonrasında deri reaksiyonları gelişmektedir.
Kobaltın doğada nikel ve krom ile iç içe olması problem çıkarmakta. Kobalt saf olarak elde edilememekte içerisinde nikel ve krom mutlaka bulunmakta. Buda kobalt yama testlerinde krom ve nikelden kaynaklanan yalancı pozitiflik sonuçlarına neden olmakta.
Ortopedide kullanılan kemik implantları kobalt, nikel, krom ve molibden içermekte. Bunların kullanımı sırasında kobalta karşı alerjik reaksiyonlar gelişebilmektedir.
Dişte kullanılan metal protezlerde kobalt duyarlıklık yapmakta ve ağızda stomattis, liken ve genel alerjilere neden olabilmektedir.
Kobalt çimento içerisinde bulunduğu için bu işlerde çalışanlarda kobalta bağlı duyarlanma ve sonrasında dermatitler gelişebilmektedir.
Kobalt naftanet(kobalt tuzları + naftenik asit) kauçuk ve polyester yapımında katalist olarak kullanılmakta. Buna karşı alerji gelişimi gözlenmekte.