- Gösterim: 4765
Cerrahi tedavi uygulamaları vitiligoda kesinlikle ilk tedavi seçeneği değildir. Daha önce uygulanmış diğer tedavilere cevap alınamadığında cerrahi tedavi tercih edilmelidir. Ayrıca bu yapılan tedavi vitiligoda olan lezyonun geçirilmesini amaçlar vitiligonun genel tedavisi değildir.
Cerrahi tedavi öncesi hasta seçiminde kullanılan kriterler şunlardır;
- Vitiligonun tipi önemlidir. Cerrahi tedavilerde en iyi sonuçlar segmental yani lokal vitiligo tipinden alınmaktadır.
- Vitiligoda hastalıklı alanlarda kılların rengi son derece önemlidir. “Leukotrichia” yani kılların beyazlaşması tedavi öncesi değerlendirmede önemlidir. Kılların beyazlaşması hastalık alanında melanositlerin çok azaldığını göstermektedir. Bu hastalarda ilk tedavi seçeneği olarak cerrahi uygulamalar düşünülebilir.
- Daha önce yapılan tedavilerden sonra yada tedavi yapılmaksızın vitiligo alanlarında repigmentasyon(tekrar rengin normale dönmesi) olması cerrahi uygulamalarından iyi cevap alınacağını desteklemektedir.
- Vitiligo hastalığının stabilitesi; Cerrahi tedaviler stabil vitiligoda çok daha başarılıdır. Stabil vitiligo tanımı ile ilgili tam bir uzlaşma olmamakla birlikte hastaların 1 yıllık süre boyunca yeni vitiligo lezyonları çıkarmaması, olan vitiligo lezyonlarının büyümemesi hastalığın stabil olduğunu göstermektedir.
Hastalığın stabilitesinin anlaşılmasında daha önceki yıllarda çekilmiş hasta fotoğraflarının kaşılaştırılması son derece önemlidir.
Yandaki resim aktif dönemde yapılmış bir cerrahi uygulamayı göstermektedir. Hastanın üst dudağına punch greft yöntemi uygulanmıştır. Alttaki 2. resimde greftler alındığı kol üst kısmında deri pigmentasyonu normale dönerken greftlerin aktarıldığı 1. resimde beyaz oklarla gösterilen alanlarda yeni vitiligo plaklarının oluştuğu gözlenmiştir.
Bazen bu olumsuz cevap tedavi yapılan yerde başarılı olurken diğer vücut alanlarında eski vitiligo plaklarında büyüme şeklinedede ortaya çıkabilmektedir.
Bazen bu greft uygulamalırında bazı hastalarda ekim uygulanmayan vitiligo plaklarında da tedavi yapılmaksızın iyileştiği görülebilmektedir. Aşağıda vitiligo hastasına sağ ayaktaki vitiligo alanlarına deri greftleri yapılmıştır. Uygulama sonrasında cerrahi uygulama yapılmayan sol bacaktada vitiligo plaklarında klinik düzelme gözlenmektedir.
1999 yılından beri vitiligoda hastalığın stabilitesinin belirlenmesinde VIDA skorlaması kullanılmaktadır. Cerrahi uygulamalarda en iyi sonuçlar 0 ve -1 VIDA skorlarında alınmaktadır.
Hastada vitiligo kliniğinde Köbnerizasyonun (Köbnerizasyon sağlam deride düşme, ameliyat, kesi hatta kaşıntı vb gibi travmalar sonrası yeni vitiligo plaklarının olmuşmasına denilmektedir.) olmaması gerekmektedir.
Tedavi uygulanacak hastalıklı alanın genişliği önemlidir. Tedavi uygulanacak alan ne kadar küçük ise başarı şansı o kadar yüksektir.
Vitiligoda lezyonların vücutta yerleşim yerleri önemlidir. Cerrahi tedavilerde en iyi sonuçlar boyun ve göğüs ön duvarında alınmaktadır. Eklem üzerlerinde(el parmak ekleri üzeri gibi), göz kapakları, dudaklar, genital organlar, katlantı yerlerindeki vitiligonun cerrahi yöntemlere olan cevabı daha zayıftır.
Hastanın motivasyonu son derece önemlidir.
Hastanın yaşı önemli bir faktördür. Direkt bir ilişki olmamakla birlikte çocuklarda tedavi uyumu iyi değildir.
Cerrahi uygulamalar öncesinde hastanın iyi sonuçlar alıp alamayacağından emin olunamıyor ise Mini Punch Greft(MPG) uygulanmaktadır. Bu test uygulamasının sonuçlarının yeterli olası pozitif anlam taşımaktadır.