Tırnak plağının tırnağın uç ve/veya yanlardan tırnak yatağından ayrılması klinik durumu onikolizis;oncholysis olarak tanımlanmakta.

Ağrı-yanma gibi şikayetlere ile gelişerek semptomatik olabileceği gibi belirtisiz-asemptomatik olarakta ortaya çıkabilmekte.

Onikolizis nedenleri;

Primer onikolizis; gelişiminde herhangi bir nedenin tanımlanamadığı onikolizislerdir ve primer onikolizis olarak tanımlanmakta. Sıklıkla kadınlarda görülmekte, erişkin yaşlarda sık görülmekte. 

Sekonde onikolizis; başka bir nedene bağlı olarak gelişen onikolizislerdir. 

• sistemik hastalıklara bağlı onikolizisler;
  • Tiroid hastalıkları
  • Sarı tırnak sendromu-yellow nail syndrome
  • Akciğerde brobkojenik kanserler
  • Multiple myeloma
  • Skleroderma
  • Anemiler
  • Periferal damar hastalıkları
  • Diyabet
• deri hastalıklarına balı onikolizisler;
  • Psoriasis ve psoriatrik artritis
  • Mantar hastalıkları, onikomikozis
  • Reiter’s sendromu
  • Hiperhidrozis
  • Pemfigus vulagris
  • Pellagra
  • Lepra
  • Sifiliz
• lokal nedenlere bağlı onikolizisler;
  • Travmatik
  • Lokal enfeksiyonlar; mantar, bakteriyal ve viral ebfeksiyonlar
  • Kimyasallar; tırnak kozmetikleri(oje, aseton gibi), tırnak sertleştiricileri, protez tırnaklar gibi
• UV kaynaklı onikolizisler;
  • Porfiria
  • Pseudoporfiria
  • İlaçlara bağlı 

Onikolizis sekonder nedenleri arasında yer alan sistemik hastalıkların bir ön belirtisi olması nedeni ile önemlidir.

Onijkolizis trınakta bu alan sıklıkla tırnak yatağından ayrılan trınak plağının opaklaşması ve hava nedeni ile beyaz görünür. Tırnak altında artmış keratinizasyon(deri döküntüsü) ile birlikte olduğunda beyaz-sarı görünmekte. Psoriasis gibi deri hastalıklarının tırnak tutulumunda onikoliziste boşlukta seruma benzer sıvı glikoproteinler olduğunda sarımsı-pembe görünebilmekte. Onikolizis sonrası çevresel kirler hatta mesleki kimyasallar farklı renklenmelere neden olabilir. Onikolizis sonrası ikincil mikroorganizmaların bu alanı istilası (Candida spp, Pseudomonas vb.) zamanla renk bozulmasına neden olabilir. Örneğin candiasiste beyaz-sarı

Onikolizis tırnak diastalinde-ucunda yerleşim gösterebileceği gibi tırnak lateraline-kenarına yerleşbeilmekte.

 

 

Onikoliziste klinik şiddetine göre skorlama yapılmakta. Tırnak plağındaki ayrılmanın klinik şiddetine göre trınak ucunda 1-2 mm yerleşim Evre I olarak skorlanırken Evre V de tam tırnak yerleşimi olarak değerlendirilmekte. .

Onikoliziste tırnakta inflamasyon var ise hafif ağrı yapmakta bu dönem dışında asemptomatiktir. Görsel görüntüyü olumsuz etkilediği gibi günlük el-tırnak aktivitelerini kısıtlayabilir.

Foto-onikoliziste(ilaçların yada bazı kimyasalların trınakta UV ile yaptığı onikolizis) kliniğin ortaya çıkma süreci diğerlerinden daha hızlı gelişmekte.

Onikolizis sıklıkla basit bir mekanik travma ile başlamakta daha sonra ikincil enfeksiyonlar ve travmalar bu boşalmasın dahada büyümesine neden olmakta. El tırnaklarında fiziksel travmalar; tırnaklar ile fazla oynanması, trınak ucu ve altlarının fazla temizlenmesi, trınak uçlarının fiziksel olarak sert yüzeylere takılması, bir müzik enstrümanın kullanımı sırasında trınak serbest kenarlarının sık tekrarlayan travmaları şeklinde örneklendirilebilir. Kimyasal travmalar ise sabunlar-yoğun temizleyiciler, tırnak kozmetikleri(aseton, oje gibi), meyva-sebze asitik içerikler gibi örneklendirilebilir.  Ayak tırnaklarında onikolizis ortopedik ve ergonomik olmayan ayakkabı kullanımı, futbol ooynama yada bale gibi travmatik süreçler, ayak trınaklarının uzun bırakılması gibi nedenler düşünülmekte. 

Eğer onikolizis uzun süre tedavisiz kaldığında trınak yatağı epitelize olmakta-tırnak yatağının kaybolması. Bu onikolizisin klinik olarak tedavilere cevapsız olmasına neden olmakta. Kalıcı onikoliz gelişmekte.  

Onikolizis Tedavisi

Onikolizis yapan-arttıran nedenlerin saptanarak bunların eliminasyonu sağlanmalıdır. 

Tırnakların travmatik süreçlerinin minimalize edilmesi; 

• trınakların su, iritan ve alerjenler ile temasının azaltılması
• tırnakların altlarının aşırı temizlenmesinden uzak durulması
• pamuk astalı vinil eldiven kullanımı
• tırnakların kısa kesilmesi
• sıkı ve dar ayakkabı giyilmesinin önlenmesi
• tırnak kozmetikleri ve protez trınak kullanımının engellenmesi gibi( en az 3 ay).
• mümkün ise onikolizis alanının tırnak makası ile kesilmesi ve 2 haftada bir bunun tekrarlanması 

Onikolizis yapan nedene spefisik tedaviler başlanmalıdır. Örneğin candidia yada pseudomonas spesifik tedaviler gibi.

Pseudomonasa karşı koruyucu amaçla sodyum hipokolorit yada % 2 lik asetik asit solüsyon günde 2 defa 1 dmala olarak trınak ve çevresine kullanılabilir.

Topikal antiseptik solüsyonlar( % 2–4 kloroform iöçeriisnde timol) sekonder enfeksiyonlara karşı kullanılabilir. 

Onikoliziste sıklıkla uygulanan tedavi protokolü;

Antibakteriyal bir krem(mupirosin yada gentamisin) + orta potent kortizon(mometasone gibi) + antifungal(clotrimazole gibi) karışımın günde 2 defa sürülmesi ve 2-3 günde bir trınakların kesilmesi. 2-6 ay içerisinde klinik düzelme sağlanmakta.