Akıllı telefonlar ve aksesuarları(kulaklık, saatler,...) günlük hayatımızın vazgeçilmez parçaları haline geldi. 83,88 milyon nüfusa sahip ülkemizde akıllı telefon kullanımı (İletişim Bakanlığı verilerine göre) % 77 oranında.

Güçlü bir iletişim aracı olan bu teknolojik ürünler vücudumuzun bir organı bir uzvu gibi 24 saat bizimle. Onlarla yatıp onlarla kalkıyoruz.  Hayatımızı inanılmaz kolaylaştırdığı tarşılmaz. Ancak güçlü radyo sinyaller ile çalışan bu sistemlerin kanıtlanmış fiziksel, biyolojik, psikolojik ve nörolojik yan etkileri bulunmakta. 

Dünya çapındaki yüksek kullanım oranı ile birlikte bu telefonların neden olduğu yaralanmalara dair hergün yeni raporlar görmekteyiz. Bu raporlarda tanımlanan yaralanmaların çoğu lityum pilerden kaynaklanmakta. Son yıllarda telefon ve aksesuarların şarj kablolarından kaynaklanan deri yaralanmaları bildirilmekte. Son yayınlanan bir makale IPhone şarj kabloları yaralanmaları üzerine. Bu yazımızda bunun üzerinde durmaya çalışacağız.  

 Akıllı telefon ve aksesuarları için kullanılan şarj kablolarının uçları-konnektörleri farklılıklar göstermekte. Her sistem ve ticari marka kendi konnektör tipini kullanmakta. İphone, android ve diğer markaların kullandıkları konektörlerin fiziksel yapıları birbirinden farklı. En farklı olanı İphone şarj kablo konnektörleri. Diğerleirnde konektörler kapalı sistemler iken iphone da elektrotlar açıkta. 

Son yıllarda iPhone şarj kablosu konektöründen kaynaklanan sorunlar ile ilgili birçok klinik olgu bildirilmiş. Bunlardan bizim dikkatimizi çeken gece uykuda iphone şarj kablosu konektörü yanakları ile temas eden hastalarda sabahları yanaklarında fark ettikleri yanıklar. 

Klinik bu olgularda bu yanığın ısı, elektirik kaçağı yada kimyasal kaynaklı olup olmadığı araştırılmış. Yanığın nasıl geliştiği üzerine çalışmalar yapılmıştır.

Bu çalışmalarda iphone şarj kablosu prize takılı iken konektörde termal-ısı kameraları ile ısı kontrolleri yapılmış. Bu kontroller sırasında konektör kuru ve ter damlatıldıktan sonra ısılar ölçülmüş. Hiçbir durumda bir ısı artışı saptanmamıştır. Sonuç olarak deri yanıkları ısı artışından kaynaklanmamakta. 

  

İphone şarj kablosu ucundaki konektöre yakından bakınca güç elektrotu açıkta durmakta. Acaba yanıklar elektirik kaçağından kaynaklanabilir mi ?  

Çalışmalarda elektirik fişine takıl şarj kablosunun uç konektörüne deiyonize saf su, çeşme suyu ve ter damlatılarak elektirik kaçağı araştırılmıştır. Her üç koşuldada elektirik kaçağı saptanmamıştır. Sonuç olarak deri yanıkları elektirik kaçağından kaynaklanmamakta. 

İnsanlarda ter kabaca H20-su ve NaCl-tuzdan oluşmakta. Terin pH değeri ortalama 4.5 dir. Ter elektirk akımına maruz kaldığında elektrolizis olmakta ve NaOH, HClO ve HCl ortaya çıkmakta. NaOH bazik iken HCl0 ve HCl astiktir. Elektiriğe bağlı iphone şarj kablosu uç konektörü deri ter ile temas ettiğinde anot kısmı alkali olurken katot asitik olmakta. Deri üzerinde NaOH gibi güçlü bazik, HClO ve HCl gibi güçlü asitik ürünler ortaya çıkmakta. Elektrik akımı kesilse bile konektördeki bu değişim 20 dakikaya kadar devam etmekte.

Güçlü asitik maddeler proteinlerin koagülasyon ve parçalanmasına neden oldukları için deride "koagülatif nekroza" neden olmakta. Alkali ajanlar ise lipid ve protein gibi biyolojik moleküllerde hidrolizis yaparak "likenifikasyon nekrozuna" neden olmakta. Alkali ajanların deride yanık ve hasarları asitik ajanlardan daha derin ortaya çıkmakta.

Sonuç olarak iphone şarj kablosu kaynaklı deri yanıklarının kimyasal yanılar olduğu gösterilmiştir. 

İphone telefon, birlikte kullanılan airpod kulaklıklar ve saatler v.b. için aynı şarj kabloları kullanılmakta.

Bir çok insan telefon dahil tüm aksesuarların şarjını akşam yatak odasında uyurken yapmakta. Hatta telefonla, kulaklıkla uyuya kalmakta. Uykuda şarj kablosu konekörü ile terli derinin uzun süreli teması(5 dakikadan uzun) olmakta. Buda konektörün temas alanında deride yanıklara neden olmakta. Sabah yanıklar ile uyanmamak için lütfen dikkatli olalım.