Aktinik keratozlar kronik ultraviyole (UV) maruziyetiyle ilişkili kanser gelişim sürecinde bir ara dönemdir (premalign lezyonlar). En sık yüz, kulaklar, ön kollar ve ellerde bulunurlar. Aktinik keratozlar yüz gibi anatomik alanda tek başına lezyonlar olarak ortaya çıkarlarken genellikle güneş hasarı görmüş belli bir alanda birden fazla lezyon geliştirebilir. Bu alana "kanserizasyon alanı" denilmektedir. Aktinik keratozların skuamöz hücreli karsinomaya (SCC) ilerleme oranı, yılda %0,025 ila %16 arasında değişmektedir. Bu kanser öncüsü lezyonların elimine edilmesi skuamöz hücreli karsinom gelişme riskini azaltacaktır. Bu nedenle aktinik keratozun görüldüğü an tedavi edilmesi gerekmektedir.

Fotokoruma

UV radyasyonu bir tümör başlatıcısı ve cilt kanserine dönüşümü destekleyicisi olduğundan aktinik keratoziste ilk adım sıkı güneş korumasıdır. Seçilen güneş kremleri; lipozomal DNA-fotoliyaz içermeli ve yüksek UVA ile UVB koruma filtreleri içermelidir. UV hasarına bağlı gelişen DNA değişikliklerini DNA-fotoliyaz onarmaktadır. DNA-fotoliyaz içeren güneş kremleri klinik olarak aktinik keratoziste iyileştirici, sayılarının azaltılması ve fotodinamik tedaviler sonrası koruyucu amaçlı kullanılmaktadır.

Aktinik keratozun başlıca nedeni UV ışığına maruziyet olduğu için öncelikle şapka, giysiler veya güneşten koruyucular kullanılmalıdır. Çocuklarda güneş yanığının olmaması için dikkat edilmelidir.

Topikal 5-FlorourasiI (5-FU)

Topikal 5-FU hücrenin DNA sentezini inhibe ederek etki gösterir. Topikal %5 fluorourasil çoklu aktinik keratozis lezyonları için tercih edilmektedir. Yüksek riskli hastalarda topikal 5-FU ile SCC gelişimine karşı koruyucu tedaviler sağlanmaktadır. Yüksek riskli hastalarda 1 ay boyunca günde iki kez %5 5-FU kullanılır. Bu tedavi yılda iki veya üç kez yapılabilir. Ayrıca fotohasalı yaşlanmış ciltlerde estetik görünümünü de iyileştirebilmektedir. Tedavi sırasında uygulama alanında ciltte ağrı, kaşıntı, yanma gelişmektedir. Bu beklenen etkiler olarak hastaya anlatılmalı, yara gelişmediği zaman tedavi edici etkinin azaldığı hastaya söylenmelidir. Tedavi edilen bölgeler güneş ışığından korunmalıdır; tedavinin kış aylarında yapılması daha uygundur. Topikal 5-FU’nun irritasyon yapma riski yüksek olduğu için ağız ve göz çevrelerine uygulanmamalıdır. Ayrıca topikal 5-FU melazma ve akne rosasea gibi klinik tabloları şiddetlendirebilir.

Fotodinamik Tedavi (PDT)

Fotodinamik terapi, aktinik keratozis lezyonları alanına fotoduyarlılaştırıcı bir maddenin uygulanması, bu maddenin ışıkla aktivasyonu, aktivasyon sonrası reaktif oksijen türlerinin salınımı ve bunların dokuda hasar yapması prensibine dayanmaktadır. Fotoduyarlandırıcı madde olarak 5-aminolevulinic acid (5-ALA) ve 5-ethylaminolevulinatesolüsyonu kullanılmaktadır. Bunları içeren solüsyonlar aktinik keratoz alanlarına oklüzyon ile 3 saat, oklüzyonsuz 14-18 saat kalacak şekilde uygulanmaktadır. Daha sonra görünür spektrumlu gün ışığı, mavi veya kırmızı ışık uygulanmaktadır. Geleneksel PDT'nin en önemli yan etkisi, özellikle yüz ve kafa derisinde yapılan tedavilerde lezyonlarda ağrıdır ve bu, işlemden sonra birkaç saat sürebilir. Daha etkili bir PDT tedavisi için lezyonlarda hiperkeratozu azaltmak amacıyla PDT'den 5-7 gün önce %30-40 üre veya %10 salisilik asit gibi kimyasal keratolitikler kullanılabilir. Hiperkeratozis için mekanik tedaviler uygulanabilir (%95'lik alkolle gazlı bezle aşındırılma, mikrodermabrazyon kullanımı, aşındırıcı pedlerin (zımpara kağıdı) kullanımı gibi). Ancak bu işlemler sırasında ciltte kanama oluşmamasına dikkat edilmelidir. Kanama fotoduyarlılaştırıcı maddeyi ciltte uzaklaştırabilir ya da ışığın hemoglobin tarafından emilmesine neden olabilir.

İmikimod

İmikuimod, aktinik keratoziste etkili bir immünoterapidir. Bir bağışıklık tepkisi değiştiricisi olan imikuimod toll benzeri reseptör 7 aracılığıyla bağışıklık hücrelerini aktive ederek interferon alfa, interferon gama ve interlökin 12 gibi sitokinlerin salınımı ile Th 1 lenfositlerin bağışıklık tepkisini destekler. Haftada 3 gece olmak üzere 4 hafta boyunca aralıklı tedavisi önerilmekle birlikte 12 günlük kesintisiz imiquimod %5 tedavisi önerilmektedir.

Topikal %3′lük Diklofenak Sodyum

Diklofenaklı hiyaluronik asit jelin etki mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Aktinik keratozdaki etkinin anjiogenezin azalması yoluyla olduğu belirtilmiştir.

Topikal %1′lik Kolşisin Jel

Kolşisin hücre çoğalmasını engelemektedir.

Tretinoin

Retinoidler kronik güneş hasarına bağlı deri yaşlanması ve buna bağlı değişimlerin giderilmesinde başarılı sonuçlar sağlamaktadır.

Aktinik keratozis lezyonlarına dönük tedaviler

• Küretaj (direkt cerrahi küretaj, elektrokoter ve kriyotedavi sonrası) küretaj aktinik keratoz için kullanılan tedavilerin %80′ini oluşturmaktadır. Küretaj metodunda lokal anestezi gerekir.
• Kriyoterapi; Aktinik keratoz için kullanılan yaygın bir tedavi şeklidir. Sıvı azot (-195.8°C), uygulandığı bölgede deri sıcaklığını -50°C’ye düşürerek atipik hücreleri parçalamaktadır. Sprey şeklinde veya bir pamuk uç yardımı ile uygulanabilir. 15-30 saniye tedavi için yeterlidir. Kriyoterapi ile iyileşme oranları %98.8 olarak bildirilmektedir. Başlıca avantajı uygulama esnasında lokal anesteziye gereksinim duyulmamasıdır.
• Cerrahi; sıklıkla tercih edilmemektedir. Aktinik keratozis ile SCC gibi kanser arasında tanısal şüphe olduğunda patolojik değerlendirme için tercih edilmektedir. 
• Kimyasal peeling; tek başlarına veya kombinasyon halinde, kontrollü cilt hasarı oluşturmak için kullanılır. 
• Lazer; CO2 yada erbium lazer kullanılmakta.  

Sistemik tedaviler

Tüm tedavilerden cevap alınmadığında yada yaygın aktinik keratoziste tercih edilmelidir.

• Asitretinin; seçilmiş vakalarda oral retinoidler; asitretin ve isotretinoin kullanılmakta.
• Polypodium leucotomos içeren nutrikosmetikler güneşe maruz kalmaya karşı daha iyi tolerans sağlar ve minimum eritemal dozu (MED) artırır. Sistemik destek amaçlı kullanılan nutrikosmetikler, güneş duyarlılığı olanlarda güneşten korunmaya yardımcı olarak açık hava aktiviteleri yapan hastalarda mükemmel bir seçenek olabili.
• Oral nikotinamid; nikotinamid, B3 vitamininin (niasin) aktif formudur. DNA onarımı için gerekli olan adenozin trifosfat için bir kofaktördür. Oral nikotinamidin günde iki kez 500 mg etkili olduğu bulunmuştur.