Açık alanda güneş aktiviteleri sonrası aşina olduğumuz, ciltte kırmızı, ağrılı ve şişlikle birlikte olan güneş yanıklarına hepimiz maruz kalmışızdır. Güneş ışınlarına korunmaksızın aşırı maruz kaldığımızda cildimizde bir inflamasyon fırtınası başlar. İnflamasyon, ciltte nitrik oksit sentaz salgısına neden olarak uzamasına ve doku hasarına yol açar. Sonuçta ağrılı, kırmızı ve şişmiş cilt belirtileri ortaya çıkarken; topikal steroidler, steroid olmayan anti-inflamatuarlar, aloe vera jeli veya rahatlama sağlayabilecek herhangi bir çareyi umutsuzca kullanmaya başlarız. Şikayetler dayanılmaz ise bir sağlık krumuna yada dermatoloğa baş vururuz. 

Son yıllarda daha basit ve daha etkili bir çözüm sunulmakta: Güneş yanığının başlangıcından sonraki birkaç saat içinde tek ve yüksek doz D3 vitamini kullanmak. Araştırmalar, 100.000–200.000 IU (1000 IU = 25 mikrogram) tek doz D3 vitamini dozunun ağızdan alınmasının güneş yanığına bağlı cilt bulgularını önemli ölçüde azaltabileceğini göstermektedir. Bazı durumlarda, ertesi gün güneşin tadını çıkarabilmeniz için güneş yanığı kaynaklı cilt bulgularını zamanında ortadan kaldırabilir.

Yüksek dozda D3 vitamini alınımı sonrası dolaşımda ve güneş yanığı olan ciltteki inaktif D3 vitamini seviyeleri artmaktadır. Cilt hücreleri olan keratinositler ve makrofajlar bunu aktif D vitamini formuna dönüştürmektedir. Bu aktif D3 vitamini, güneşe maruz kalma sonrası ciltte üretilen endojen retinoidlerle birleşerek, arginaz-1 ve otofaji belirteçlerini cilde salgılayan ve inflamasyonu baskılayan makrofajların farklılaşmasını destekler. Çift kör, plasebo kontrollü bir çalışmada bu şekilde kullanılmış ve cilt inflamasyonunun önemli ölçüde azaldığı gösterilmiştir. Ancak her güneş yanığı yaşayan hastada benzer faydalar gözlenmemiştir. En belirgin yanıtlar, serum D3 vitamini seviyeleri ilaç verildikten sonra kanlarında en çok yükselen kişilerde gözlemlenmiştir. Tek ve yüksek doz D vitamini verildikten sonra böbrekler doğası gereği buna veya diğer herhangi bir olumsuz reaksiyona karşı koruma sağladığı için serum kalsiyum veya fosfat seviyelerinde hiçbir değişiklik bildirilmemiştir.

Güneşe çıkmadan önce D3 vitamini almanın güneş yanığı gelişimi üzerine olan faydaları henüz net olmamakla birlikte, D3 vitamininin immünomodülatör etkileri bilindiği için güneş yanığı geliştikten sonra etkili olabileceği düşünülmektedir.

Güneş yanığı tedavisi için tek doz yüksek doz D3 vitamini hastalarda önerilebilir mi? Henüz değil, ancak anekdotsal ve etiket dışı kullanılmaktadır. Güneş yanığı için rutin klinik uygulamaya D3 vitaminini dahil etmeden önce, bu bulguları daha geniş ve daha çeşitli popülasyonlarda tekrarlayan daha fazla çalışmayı beklemek ihtiyatlı bir yoldur.

Satılan reçetesiz D3 vitamini tabletlerinin çoğu 1000–10.000 IU (25–250 mikrogram) dozlardadır. Aşırı güneşe maruz kaldıktan 1–12 saat sonra 100.000 IU'luk tek bir oral doz D vitamini kullanımı düşünüldüğünde bu da tek seferde birden fazla tablet alacağınız anlamına gelir. Bu çok gibi görünebilir ancak güvenlidir. Çalışmalar sonuçlandığında artık güneşli tatillere giderken güneş kreminin yanına D3 vitamini tabletlerimizi de alacağız.