Vitiligo'da (Ala Hastalığı) Cerrahi Tedavi Uygulamaları

Yaşlılarda ve Çocuklarda Skabies

Yaşlılarda parazite karşı reaksiyon daha sessizdir. Tanı sıklıkla gözden kaçabilir ve şiddetli kaşıntı “senil pruritus”, kuru deri veya anksieteye bağlanabilir.Yaşlı hastalarda sırt tutulumu yaygındır. Permetrin krem tedavisi haftada bir tekrarlanmalıdır. Hasta tırnaklarını sık aralıklarla keserek kısaltılmalıdır.
Çocuklarda seboreik dermatitise benzer saçlı deri ve yüzde uyuz klinik tutulumu görülebilmektedir. 

Norveç Uyuzu (Crusted Scabies)


Norveç Uyuzu
Norveç Uyuzu
  • Norveç Uyuzu
  • Norveç Uyuzu
  • Norveç Uyuzu

    Norveç uyuzu ve yüz ile şaçlı deride yayılma
  • Norveç Uyuzu

    Norveç Uyuzu ve ellerdeki döküntüler.
  • Norveç Uyuzu
  • Norveç Uyuzu

Norveçte lepra-cüzzam hastasında ilk olarak klinik olarak tanımlandığı için Norveç uyuzu denilmiştir. Bu klinik form aşağıdaki gurup hastalarda  görülmekte.

  • İmmün sistemi yetmezliği(T hücre) olan kişilerde; HIV, lösemi ve lenfoma hastalarında
  • İmmün sistemi baskılanmış hastalarda
  • Deride duyarlılığın azaldığı durumlarda; lepra-cüzzam, tabes dorsalis gibi nörolojik hastalıklarda, syringomyeliada
  • kaşınamayan yada öz bakımı yeterszi kişilerde; yatalak ve yaşlı hastalarda, mental problemli hastalarda
  • Avustralya aborjinlerinde

El, ayak, saçlı deride aşırı derecede hiperkeratoze lezyonlar, tırnaklarda kalınlaşma vardır. Lezyonlarda sayısız sarkopt vardır. Skabisidlere cevap vermez, topik katran ve kortikosteroidler yararlıdır.

Büllöz Uyuz

genellikle ileri yaşlarda ve erkeklerde görülmekte. Bu hastalarda kaşıntılı su toplamaları-büller görülmekte. Büllerin oluşmasında bazı mekanizmalar ileri sürülmüştür; ikincil eklenen ve Staphylococcus bekterilerinin neden olabileceği, sarkopt nedenli oto antikor kaynaklı gibi.

Nodüler Skabies

Hipersensitiviteye bağlı olarak gelişen kalasik uyuz kliniğine ek olarrak ekzamatöz döküntüer ve eritemli nodüller görülmekte. Skabiesli hastaların %7-10’unda gelişir. Penis, yumurtalık derisi, koltuk altı, bilekler ve meme çevresinde sıklıkla bulunur. tedvi sonrasındada bunlar devam edebilmekte. Kaşıntı ve nodüller haftalar-aylar sürebilmektedir. 

Arpa Uyuzu

Pediculoides ventricosus’un ekten olduğu ve hububat taşıyanlarda veya hububatla ilgili işler yapan kimselerde görülen bir hastalıktır. Klinik olarak kaşıntılı eritemli papüler, bazen veziküler lezyonlar meydana gelir. Hastalık kendiliğinden 4-5 günde iyileşir. Tedavi olarak tuzlu su ile banyo yapmak veya deniz suyuna girip çıkmak yeterli olur.

Hayvan Uyuzları

Kedi, köpek, at, koyun ve vahşi hayvanlarda görülen uyuzun insanlara geçmesiyle meydana gelir. Etken deride yaşamaz. İnsandan insana geçiş olmaz. Klinik belirti olarak hayvanla temas eden bölgelerde veya parazitin girdiği bölgelerde ödemli kaşıntılı papüller (ürtikere benzer) meydana gelir. Hastalık genellikle asimetrik bir yerleşim gösterir. Tedavi olarak dıştan kükürtlü sulu pudralar ve sistemik antihistaminikler kullanılır.


 

Yakınmaları olsun olmasın ailedeki tüm bireyler aynı anda tedaviye alınmalıdırlar. Tedavisi çok zor olmasa da uğraştırıcıdır ve titiz bir uygulama gerektirir. Hastalık bir aile enfeksiyonu olduğundan, ailedeki diğer fertlerin de aynı şekilde tedaviye alınması gerekmektedir.

Hastalık etkenleri olan sarkoptlar deri döküntüleri ile birlikte bulaştırma riski olan tüm giysiler, iç çamaşır, nevresim ve yatak çarşaflarında bulunabilmekte. Bunların ortak kulanımı sırasında bulaştırıcıkları gösterilmiştir. Bu nedenle hastanın ilaçlar ile tedavisi ile birlikte bunlarda bulunabilecek sarkoptların eliminasyonu son derece önemlidir.

Bunun için etkili 3 yöntemden birisini uygulayabiliriz. Derin dondurucu-Bozdolabı, çamaşır makiması-kurutucu ve ağzı kapalı bir poşette bekletme.

  

Ev eşyalarının silinmesi yeterlidir. Dezenfektan kullanımına gerek yoktur ve evde ilaçlama yapılması gerekmemektedir.

Tedavi sonrasında; kullanılan ilacın irritasyonuna veya ölü parazitin kalıntılarının yol açtığı hipersensitiviteye bağlı olarak, kaşıntı bir kaç gün daha devam etmektedir. Bu unutulmamalıdır. kaşıntının devam etmesi hastalığın devam ettiği anlamına gelmemelidir. Tedavide kullanılan çeşitli ilaçlar vardır.

  1. Permethrin %1 ve 5 krem, losyon ve şampuan (Zalvor, Kwellada, Nix): Toksisitesi az, sarkopta etkisi güçlüdür. Etken maddeye karşı son yıllarda sarkoptların geliştiridiği direnç nedeni ile ideal kullanım şekli ile kullanılmalıdır. Akşam bir duştan cilt kurulanır, 2 yaşın altındakilere saçlı deri, yüz ve kulaklar dahil edilecek şekilde, 2 yaşın üstündekilerde çene sınırının altından tüm vücuda kaşınmayan yerler dahil uygulanır. Çıkarılan çamaşır ve giysiler tekrar giyilir. 12 saat sonra duş alınır(bu süre içerisinde ellerin yıkanmaması istenir, eğer yıkanmak zorunda kalındı ise ilaç eller tekrar sürülür). Eskiden bu süre 8 saat iken direnç nedeni ile 12 saate uzatılmıştır. Duş sonrası temiz çamaşır ve giysiler giyilir. Kullanılmış giysi, çamaşır ve mobilya-eşyaların dekontaminasyonu-dezenfeksiyonu yapılır. Bu tedavi prtokolü 1 hafta sonra tekrarlanmalıdır. iki aylıktan küçük bebeklerde ve gebelerde kullanılmamalıdır. 

  2. Piretrin %1 losyon ve şampuan (Kwell-P): Krizantem bitkisinin yaprağından elde edilen doğal ilaçlardır. Permetrin gibi uygulanır.

  3. Benzil benzoat %12.5 ve 25 losyon ve şampuan (Scabin, Benzogale):uygulama permetrine benzer ancak 3 gün üst üstü yıkanmadan uygulanır. 4. gün banyp yapılması gerekmekte.

  4. Gama benzen heksaklorid %1 sol. (Kwell): Nörotoksik etkilerinden dolayı Türkiye’de kullanımdan kalkmış olup yurtdışında halen kullanılmaktadır.

  5. Kükürtlü merhem (Vazelin içerisinde %6-12’lik hazırlatılır veya Pomad Wilkinson): Toksisitesi olmadığından bebeklerde ve gebelerde tercih edilir. Kokusu ve kirliliği istenmeyen tarafıdır. Kese yapıldıktan sonra ovalanarak banyo yapılmadan 3 gece üstüste uygulanır. Dördünce gece banyo yapılır, eşyalar dezenfekte edilir.

  6. Crotamiton krem (Eurax): Etkisi çok güçlü değil, toksisitesi az. Türkiye’de preparatı yoktur.
  7. Ivermectin(ziver 3 mg tablet): kiloya göre doz 200 mikrogram/kg tek doz olarak mutlaka aç karnına verilmekte.1 hafta sonra aynı doz tekrarlanmakta.
  8. Lindane : % 1 lik formu tüm vücuda uygulanır ve 8 saat sonra yıkanır. Ancak sistemik toksit etkileri nedeni ile tercih edilmemelidir. Gebe ve emziren kadınlarda ve 2 yaşın altındaki çocuklarda kullanılmamalıdır. Nörotoksik ve aplastik anemi yapması ile ilgili klinik sunumlar bulunmaktadır.


İlk tedaviden sonra 2-4 hafta kadar kaşıntı azalarak devam edebilir. Tedavinin tekrar kararı doktorun kontrol muayene ile verilmelidir. İlave olarak antihistaminikler, topikal kortikosteroidler ve sekonder infeksiyon varsa antibiotikler verilebilir.

Dirençli olgularda doktro kontrolünde 1. gün permethrin + ivermectin, 7. gün permethrin + ivermectin ve 14. gün ivermectin prtokolünün kullanımı önerilmekte. 

Sekonder enfeksiyon varsa topikal ve sistemik antibiyotik verilmelidir.


Uyuz hastalığının tanısında kullanılan yöntemler ;

  • Deri kazıntı mikroskopisi; klinik belirti alanından deriden kazıntı alınarak hazırlanan preparatın mikroskopik değerlendirmesinde sarkopt, yumurta ve feçeslerin görülmesidir. Bunun için özellikle deri belirtilerinde tüneller ve vezikül perle klinik yapıları seçilir. Bunların üzerine minel yağlar damlatılır. Steril bir bistüri ile deri yüzey kazıtısı alınır. Bu mikroskop lamı üzerine ince bir tabaka halinde yayılır ve üzerine potasyum hidroksid damlatılarak birkaç dakika beklenir. Mikroskopik değerlendrime yapılır. Sarkopt, yumurta ve feçesler görüldüğünde tanı için son derece değerlidir. Ancak görülmemesi hastalığı ekarte etmek için yeterli değildir. Hastalık sırasında deri yüzeyinde sarkopt sayısının çok az olduğu unutulmamalıdır.
  • Deri biyopsisi; klinik belirti alanından deriden biyopsi alınarak hazırlanan preparatın mikroskopik değerlendirmesinde sarkopt, yumurta ve feçeslerin görülmesidir. 
  • Deri mürekkep testi-Burrow Ink Test (BIT); vezikül perle papüllerin üzerine mürekkep damlatılır sonra bu alkol ile silinir.  Mürekkep tünellere girerek bunların zigzaglar şeklinde çıplak gözle görünmesini sağlamakta. 
  • yapışkan bant tetsi; şüpheli deri alanına bant yapıştırılır, sonra bant çıkarılarak mikroskop lamı üzerine yapıştırılır. Direkt mikroskop altında değerlendirilir. Burada sarkopt, yumurta ve feçeslerin görülmesi tanı açısından önemlidir. 
  • Dermatoskopi; yukarda tanımlanan yöntemlere göre daha basit ve hızlı bir tanı yöntemidir. Dermoskopi ile sarkoptun kendisi(delta wing jet belirtisi) yumurtası ve feçesi görülmeye çalışılır. 
  • Enzyme-linked immunosorbent assay(ELISA) ile antikorların saptanması, henüz ülkemnizde tyapılmamakta.
  • İntradermal testler, ülkemizde yapılmamakta
  • "Sarcoptes scabiei var. hominiso" yani uyuz etkenine karşı gelişen antikroların nested-PCR kan testi ile saptanması. Uyuz hastalığında tanı açısından en doğru test olarak görülmekte,  ülkemizde yapılmamakta

Uyuz hastalığı kaşıntılı ve döküntülü cilt hastalıkları ile kolay karışabilmekte. Bunlar; Nörotik ekskoriasyonlar, ekzematöz dermatitler, vücut bitlenmesi, dermatitis herpetiformis, ilaç döküntüleri. Ayrıca glans penisi tutan lezyonlar (şankır scabiei) sifiliz şankırı ile karışabilir.


Bulaşma sonrası klinik belirtiler sıklıkla 3-6 hafta sonra ortaya çıkmakta. Ancak daha önce uyuz hastalığı geçirmiş kişilerde bu süre 1-2 gün kadar daha kısa olabilmektedir.

Tüm gün boyunca olmakla birlikte özellikle akşamları hatta yatakta artan bir kaşıntının varlığı son derece hastalık için tipiktir. Erişkinlerde sıklıkla el parmak araları, el ve ayak bilekleri, koltuk altı ve kasıkta, genital alanda kaşıntılı aşağıda tanımlanan lezyonlar gelişmekte.  

Sillon (Burrow, Tünel)

Sarkoptun deridekorneum içinde açtığı tünellerin dıştan görünümü tüneller şeklindendir. Bu 0.5 ile 1 cm uzunluğunda, deriden hafif kabarık, düz veya  zig zaglar gösteren ince hatlardan ibarettir.

Bu yolların sonunda genellikle küçük bir vezikül mevcuttur (vezikül perle), bu vezikülün içinde sarkopt bulunur. Tüneller en çok el parmak araları ve el yan taraflarında ve genital bölgede bulunurlar. Şüpheli bölgeye mürekkep uygulanıp yıkanırsa kolaylıkla görülebilir hale gelmektedir.


Gece Artan Kaşıntı

Sarkopt geceleri yatak içerisinde-sıcak ortamda hareket ettiğinden, hastalarda geceleri artan şiddetli bir kaşıntı görülür. Kaşıntının oluşmasında sarkoptun enzimleri veya dışkısına karşı gelişen immünolojik reakiyonlar da rol oynamaktadır.

Kaşıntı hastalar tarafından "hayatlarında yaşadıkları en sıkıcı kaşıntı" olarak ifade edilmekte. Kaşıntı sarkoptun kendisinden ve sarkopta karşı kişi tarafından geliştirilen immünolojik cevaba bağlı olarak ortaya çıkmakta. Bunu aşağıdak mekanizmalar ile yapmaktalar; 

  • derideki duysal nöronlar tarafından salgılanan TLR-3,4,7 aktive olmakta. 
  • sarkoptun feçesinde aktif enzimlerden proteazlar reseptör 2 yi aktive etmekte. Bunlar deri hücreleri olan keratinositlerdeki kaşıntı reseptörlerini aktive etmekte. 
  • klasik olarak uyuz hastalığında Th1/Th2 immün sistemin her ikiside aktive olmakta. Bunlar allerjik reaksiyondan, deri döküntülerinden, kaşıntıdan ve klinik formun gelişiminden sorumludur. Örneğin daha kabulklu yaralar ile syreden norveç uyuzunda Th2 allerjik reaksiyonda sorumludur. Th2 eosinofileri ve IgE yapımını aktive etmekte. Yaşlanma ile Th1 immünite azalmakta buda yaşlıarda daha kabuklu uyuz klinik formunu açıklamakta. 

 

Deri Döküntüleri

Kaşıntı ve sarkoptun neden olduğu reaksiyonlar sonucu ve araya giren ikincil enfeksiyonlara da bağlı olarak deride farklı formlarda lezyonlar meydana gelir. Bunlar kaşıntı izleri, sarkopta bağlı gelişen küçük su toplamlarının-vezikül perle kaşıntı ile patlaması ile oluşan erozyon, papül, püstül, kurut ve likenifikasyon gibi belirtilerdir.

Simetrik Yerleşim

Hastalık deride simetrik bir yerleşim gösterir. Derideki bu yerleşim teşhis açısından önemlidir. Lokalizasyon bölgelerini şöyle sıralayabiliriz: el parmak araları, el bileği, dirsek, koltuk altı ön duvarı, bel kuşak bölgesi, kalça, diz, iç ve dış bilek alanları, kadınlarda meme başı ve çevresi, erkeklerde  penis özel yerleşim bölgelerindendir. Çocuklarda bunlara ilave olarak yüz, el içi ve ayak tabanlarında da yerleşebilir.Yetişkinlerde yüz, saçlı deri ve sırtta kürek kemiği orta alanı bölge tutulmaz.

Aile Enfeksiyonunun Olması

Her insanda hastalığa yakalanma olasılığı aynıdır; fakat, aynı ev içerisinde çok sayıda insanın yaşadığı, yatılı misafirliğin sık olduğu kesimlerde yayılma daha hızlı olur.




yol tarifi

dermatoloji randevu
dermatoloji doktor cevapliyor

Adres: Esentepe Mah. Cevizli D 100 Güney Yanyol Lapishan 25/2 Soğanlık, Kartal / İSTANBUL
GSM: 0532 624 21 27
Bu sitedeki bilgiler doktor ya da eczacıya danışmanın yerine geçmez. Sitedeki bilgi, yorum ve görüntüler kişileri bilgilendirme amaçlı olup, tanı ve tedaviye yönlendirme amaçlı değildir.



© 2020 Hakan Buzoğlu. All Rights Reserved.
ByFlash Web Agency