- Gösterim: 2285
Melanoma’da risk faktörleri yani melanom gelişme riski yüksek olan kişilerin özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Güneşe hassas, açık tenli cilt tipine sahip olmak, güneşte bronzlaşmak yerine kızarma ve yanıkların gelişmesi.
- Mesleki ve sosyal alışkanlıklar nedeni ile güneşe fazla maruz kalmak; açık alanda çalışanlar ve açık alan spor aktivitesi yapanlar.
- Yıl içerisinde fazla güneşlenmeyen ancak yazın ve hafta sonları kontrolsüz fazla güneş altında kalanlar
- Sık sık 2. dereceye varan güneş yanıklarının gelişmesi; özellikle çocukluk döneminde güneş yanığı yaşayanlar
- Solaryum kullananlar
- Ekvatora yakın yaşam alanları.
- Tedavi amaçlı uzun seanslar fototedavi görenler
- Vücudunda erişkin veya çocukluğundan itibaren çillerin olması
- Sürekli yapısal değişim gösteren benlere sahip olmak
- Xeroderma pigmentosum gibi DNA hasarı iyileştirme bozukluğu olan hastalıklar
- Ailesel atipik ben sendromu (FAMM)
- Çok fazla sayıda ve yaygın nevüs – benlere sahip olmak
- 5 den fazla atipik (veya displastik) nevüslere sahip olmak
- 50 den normal nevüse sahip olmak % 10-15 oranında arttırmaktadır.
- Dev konjenital nevüse sahip olmak; %5-40 oranında arttırmaktadır.
- Çapı 5 mm den büyük benlerin varlığı. 20 cm den büyük olması ömür boyu melanom görülme riskini % 5-20 oranında arttırmaktadır.
- Daha önce bir başka melanoma sahip olmak; ikinci MM gelişme riski % 3-6 oranındadır.
- Bilinçli olarak çok bronzlaşanlar
- İmmünosüpresif - immün sistemi baskılayan tedavi altında olmak
- Birinci derece yakınlarında MM teşhisi olması; Malign melanom hastalarının % 5 ile 10’unda ailesinde bir başka kişide aynı hastalık vardır. Ailesinde
- malign melanom olan kişilerin diğer normal insanlara göre 2.2 kez daha fazla oranda malign melanoma yakalanma riski taşırlar.
- Mavi gözlü, açık veya kırmızı renkli saç ve ten rengi soluk olan kişilerin malign melanoma yakalanma riski diğerlerine göre daha yüksektir. Saç rengi,
- göz renginden daha önemli bir risk faktörüdür.
- Yüksek sosyoekonomik düzey ve yaşam alışkanlıkları
Akılda kalıcı olması açısından MMRISK (Malin Melanom RİSK) akrostişi geliştirilmiştir:
- M: “Moles”: Atipik ben ( Displastik nevüs ) (5 den fazla olması),
- M: “Moles”: Nomal benler (50 den fazla olması),
- R: “Red hair and freckling”: Kızıl saç ve çillenmeye eğilim,
- I: “Inability to tan”: Kolay bronzlaşamama: Deri fototip I/ II,
- S: “Sunburn”: Güneş yanığı: Özellikle 14 yaşından önce ciddi güneş yanığı,
- K :”Kindred”: Ailesel melanom öyküsü.
Bu riskleri taşıyan kişiler hayat boyu yakından takip edilmelidir.
Doğumsal değişim gösteren veya sonradan çıkış ama değişim içerisinde olan bir nevüs melanoma için en önemli risk faktörüdür. Bu nedenle tüm benlerin kişisel takibi ve yılda 2 kez dermatolog tarafından tüm vücut ben değerlendirmesinin yapılması son derece önemlidir.