Klinik belirtiler irritant kontakt dermatitisin alt guruplarına göre değişmektedir. Bunlar;

Akut İrritan Kontakt Dermatit

Kuvvetli tek bir irritan veya kostik maddeye veya bir seri küçük fiziksel ve kimyasal temas maddelerine maruz kalma sonucu meydana gelir. Bu durum deride akut bir inflamatuvar reaksiyona neden olur. Hastaların şikayetleri genellikle yanma, batma hissidir. Deri lezyonları çok keskin sınırlı olup kontaktanın temas ettiği bölge ile sınırlanmıştır. Hakim olan deri görüntüsü kızarıklık, ödem ve reaksiyonun daha şiddetli olduğu olgularda vezikül/bül gibi sulantılı lezyonlar ile nekroz gibi derin yaralardır. Akut irritan cevabın hızı genellikle sebep olan ajanın kuvvetine bağlıdır. Özellikle kuvvetli alkaliler ve asitler birkaç dakika içinde bir toksik reaksiyona yol açarlar. Meydana gelen deri reaksiyonları, eğer nekroz gelişmemişse, irritan maddenin etkisi ortadan kalktıktan kısa bir süre sonra iyileşir.

Akut iritankontakt dermatitis yapan kimyasallar;

• Konsantre asitler; sülfürik, nitrik, hidroklorik, kormik ve hidroflurik asit
• Güçlü alkaliler; kalsiyum, sodyum, potasyum hidroksit, sodyum ve potasyum siyanid
• Organik ve inorganik tuzlar; dikromatlar, arsenik tuzları
• Solvent ve gazlar; akrilonitril, etilen oksid, karbon disulfid, mustin

Geç Tip Akut İrritan Kontakt Dermatit

Kontakt madde ile temastan 8-24 saat, daha geç sürelerde karşımıza çıkabilen bir irritan kontakt dermatit şeklidir. Antralin, bis (2 kloroetil) sulfit, epiklorhidrin gibi çok sayıda potent kimyasal maddelerin etkisi ile meydana gelir. Klinik görünüm ve semptomlar akut irritan kontakt dermatitteki gibidir.

İrritan Reaksiyon

Potent olmayan irritanların etkisi ile genellikle ilk birkaç ay içinde ortaya çıkan bir irritan kontakt dermatit şeklidir. Lezyonlar çok keskin sınırlı olmayıp eritem ve ragatlarla seyreder. Hastalarda yanma, batma ve ağrı yakınması vardır. Hastalığın seyri iyi olmakla birlikte tekrarlayan irritan reaksiyonlar gerçek bir irritan kontakt dermatite dönüşebilir.

Kronik veya Kümülatif İrritan Kontakt Dermatit

İKD’in en sık görülen klinik formudur. Güçlü etkisi olmayan kontakt maddelerin ve çeşitli fiziksel faktörlerin tekrarlayıcı bir biçimde deri üzerine etkisi sonucunda meydana gelirler. Kimyasallların uzun süreli ve birikim etkisi ile gelişen irritan kontakt dermatitin oluş mekanizmasında özellikle derinin en üst tabakası olan stratum korneumun bariyer fonksiyonunda zayıflama veya bozulma rol oynar. Lezyonlar genellikle elde görülür.genellikle kızarıklık, kepeklenme, deride soyulma, çatlamalar ve deride sonradan gelişen kalınlaşma olmaktadır. Su toplayan yaralar daha çok akut iritan kontakt dermatitiste görülmektedir. Tanı hasta hikayesi, muayene ve yama testi ile konur.

Kronik irritan kontakt dermatitis yapan kimyasallar

• Su, cilt ve saç temizleme ürünleri, deterjanlar, organik solventler, zatıf asit ve alkaliler, sabunlar,
• Kuru hava, sıcaklık, tozlardır.