Allerjik kontakt dermatitis(AKD) kişinin önceden duyarlı olduğu maddenin deriye temasından sonra gelişen egzama reaksiyonudur. AKD özellikle mesleki allerjenlerle geliştiğinde, el ve yüz yerleşimi ile yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Tüm kontakt dermatitlerin %20’sini oluştururlar.

Allerjenle karşılaşan herkeste AKD gelişmeyebilir. AKD gelişliminde etkili olduğu belirlenen faktörler şunlardır.

• Genetik faktörler: AKD’li kişlilerin çocuklarında ve kardeşlerinde görülme olasılığı daha fazladır.
  
  
• Primer duyarlanma ve tolerans gelişlimi: Alerjenle ilk karşılaşma ile kişide duyarlanma yada allerjene karşı tolerans gelişebilir.
  
  
• Yaş, cinsiyet ve ırk: Yaşlılarda ve yenidoğanda AKD daha az görülür. Bu, her iki yaş grubunda alerjen maddelerle temasın az olması ile ilişlkili olabilir. Allerjene karşı gelişen allerjik reaksiyonlarda cinsiyet farkı yoktur. Ancak cinsiyet allerjenlerin türleri arasında farlara neden olmaktadır. Kadınlarda adet dönemi, gebelik ve doğum kontrol hapı kullanımı AKD gelişim riskini arttırabilmektedir. AKD beyaz ırkta daha fazla görülmektedir.
  
  
• Bölgesel faktörler: Göz kapakları, genital alan ve koltuk altı gibi derinin ince olduğu bölgeler allerjene çok duyarlı, avuç içi, ayak tabanı ve saçlı deri gibi derinin kalın olduğu bölgeler daha az duyarlıdır. Deri bütünlüğünün bozulduğu tüm durumlarda AKD daha sık görülmektedir.
  
  
• Eşlik eden hastalıklar; tüm immün yetmezlik durumlarında ve lenfoma, mikozis fungoides, sarkoidoz, lepramatöz lepra, atopik dermatit ve psoriasis gibi hastalıklar varlığında kişlinin allerjik ve temas duyarlılığı azalmaktadır.
  
  
• Kimyasal faktörler: Glukokortikoidler, siklosporin, azatiyopurin, UVB ve PUVA allerjik kontakt dermatiti güçlü olarak baskılar. Pentoksifilinin baskılayıcı etkisi daha azdır. Antihistaminikler ve sodyum kromoglikatın AKD üzerine etkili olmadığı düşünülmekle birlikte tanı testleri sırasında tüm ilaçlar kesilmelidir.
  
  
• Çevresel faktörler: Yüksek ısı ve nem temas duyarlılığını arttırmaktadır.
  
  
• Alerjenler: AKD’e neden olabilen alerjen sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Bugün için bilinen 3000’e yakın alerjen vardır. Allerjenin duyarlandırma yeteneği, konsantrasyonu, temas sıklığı ve süresi ile deriden emilme yeteneği AKD etkilemektedir.

AKD neden olan madde aslında tek başına allerjen değildir. Bunlara hapten denilmektedir. Bunlar deride epidermis hücre zarındaki yüzey proteinleri ile birleşerek antijenik uyarı yapma yeteneği kazanırlar.