İritan kontakt dermatit(İKD), deride hasar oluşturan birçok maddeye karşı gelişen, önceden duyarlanma gerektirmeyen ve alerjik mekanizmaların rol oynamadığı kabul edilen bir temas egzamasıdır. Deri belirtileri gelişmeden önce kimyasal maddenin temasından kısa bir süre sonra yanma ve batma hissi gelişmektedir. Sıklıkla eller ve yüzde gözlenmektedir.

Kontakt dermatitlerin %80’ni İKD den kaynaklanmaktadır. Endüstriyel toplumlarda İKD meslek hastalıklarının %30'unu oluşturmaktadır. Erkeklerde % 5-9 ve kadınlarda % 13-15 oranında gözlenmektedir.

Hastalığın nedenleri arasında çevresel (ekzojen) faktörlerin yanı sıra kişisel (endojen) faktörlerin de rolü vardır. İrritan kontakt dermatit oluşumunu etkileyen ekzojen faktörler irritan maddenin dozuna; fiziksel ve kimyasal özelliklerine; temas süresine (akut, tekrarlayan, uzun süreli); eşlik eden fiziksel ve kimyasal diğer irritanların varlığına; nem, sıcaklık, oklüzyon gibi çevresel faktörlere bağlıdır. Endojen faktörler; Kişisel özellikler (yaş, ırk cinsiyet), etkilenen deri bölgesi, eşlik eden hastalıkların (atopik ekzema, seboreik ekzema, iktiyozis, albinizm ve vitiligo) varlığı ve İmmunolojik mekanizmalardır.

İrritan kontakt dermatitisi tanısı için;

Özellikle el ile kollarda ve yüzde yerleşim gösteren egzamaların dermatolojik açıdan tanısının konulması kolay olmaktadır. Ancak egzamanın endojen yada eksojen ayrımı, eksojen olanlarda yani kontakt egzmalarda klinik tipinin belirlenmesi biraz detaylı klinik değerlendirme ve tanı amaçlı testlerin yapılmasını gerektirmektedir.

Allerjik kontakt egzamada tanı amaçlı Patch-yama testleri yapılmaktadır. Bu test % 70-80 oranında spesifik testlerdir. Bu testin amacı allerjen maddenin belirlenmesidr. Bu amaçla allerjen madde değişik konsantrasyonlarda deriye uygulanmakta ve uygulama alanında bu maddenin reaksiyonu değerlendirilmektedir.