Skabies, halk arasında uyuz ya da gidişik olarak da bilinen, paraziter cilt hastalıklarının en fazla görülenidir.

Sadece insan derisinde yaşayabilen ve çıplak gözle görülemeyen mite (akar) türünden bir artropod olan "$\text{Sarcoptes scabiei hominis}$"in yol açtığı bir deri enfestasyonudur (dişi sarkopt $0.2-0.3\text{ mm}$ boyutlarındadır).

Dünyanın her tarafında, her yaş ve cinste görülür. Kış ve sonbahar aylarında artışlar gösterir. Şiddetli kaşıntılı deri lezyonlarıyla karakterizedir. En önemli bulaşma yolu deriden deriye doğrudan temas ve cinsel ilişki ile olmaktadır. Ayrıca ortaklaşa kullanılan eşyalarla da bulaşma olabilir. Bu nedenle aile bireylerinde veya hastanın yakın temasta olduğu kişilerde de sıklıkla enfestasyon görülmektedir. Bulaşma için deri temasının $5$ dakikadan uzun olması gerekmektedir.

Etkenlerin bulaşmasından kaşıntının başlamasına kadar geçen süre ortalama $1$ aydır. Bu süre, hastalığın ilk atağındaki süredir. Hastalığın tekrarladığı kişilerde bu süre daha kısa sürede ortaya çıkmaktadır.

Deriye bulaşan erkek ve dişi sarkoptlar deri yüzeyinde çiftleştikten sonra erkek sarkopt ölür. Dişi sarkopt ise derinin en üst tabakası olan $\text{stratum corneum}$'a yerleşir ve bir aylık yaşam süresini burada tamamlar. Uyuz hastalığını yapan sarkoptun dişisidir. Bu bir aylık süre içerisinde dişi sarkopt deride günde $0.5-5\text{ mm}$ kadar uzunlukta açtığı tünelcikler ($\text{sillon}$) açarak içerisine $40-50$ yumurta bırakır ($4-6$ haftalık yaşam süreleri içerisinde). Bunlardan da $3-4$ gün içinde larvalar oluşur. Bu larvalardan da nimfler ve erişkin parazitler gelişir. Bunlar deri yüzeyine tekrar çıkarlar. Yumurtadan erişkin sarkopta yaşam döngüleri $14-21$ gündür. Yetişkin bir uyuz hastasının cildinde $15-25$ adet (ortalama $12$) sarkopt bulunur.

Sarkoptlar vücutta sebumdan (deri yağ salgısı) zengin vücut alanlarını sevmezler (saçlı deri, gövde üst kısmı gibi).

Sarkopt dış ortamda oda sıcaklığında $24-36$ saat hayatta kalabilir. Ortam soğudukça bu süre uzamaktadır.

Halk arasında uyuz hastalığının kişisel bakım ve temizlik eksikliğinden meydana geldiği gibi yanlış bir düşünce vardır. Hastalığa neden olan sarkopt temiz ortamda da üreyebildiği için temizlik ve bakım ile direkt ilişkili değildir. Ancak hastalığın kalabalık, toplu yaşanan ve düşük hijyenik koşullarda daha hızlı salgınlar yaptığı görülmektedir.

Hastalığın salgınlarına bakıldığında $15$ yıllık salgın dönemini, $15$ yıllık sakin bir dönemin izlediği görülmektedir.

Uyuz tedavi edilmez ise aylar sonra kendiliğinden iyileşebilir veya kronikleşerek (müzminleşerek) devam edebilir. Bu durum, hastalığın bulaşma ve salgınlar yapmasında önemlidir.