Şarbon “Bacillus anthracis’in” oluşturduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Bu mikrop kapsülü bulunan ve sporları toprakta 20 yıldan fazla canlı kalabilen bir bakteridir. Sporları infekte hayvanların sindirim sisteminde bulunur. Ana bulaşma yolu sporlarla direkt temas veya solunum yolu ile olur.

Şarbon esas olarak ot yiyen hayvanların hastalığıdır. Şarbon genellikle hayvancılık veya hayvansal ürünlerle uğraşan meslek gruplarında daha sık görülür. Hastalık, yün, deri, et, vb gibi, hasta hayvanlara ya da onların ürünleri ile temas sonucu insanlara bulaşır. İnsanın bu infeksiyona karşı direnci normalde yüksektir. Sporların deriye bulaşmasında minör travma veya daha önceden bulunan bir deri lezyonu kolaylaştırıcı rol alır.

Şarbon genel olarak 3 klinik formda karşımıza çıkar. Bunlar deri, solunum yolları ve sisndirim sistemi şarbonudur.

Şarbona bağlı sepsis ve menenjit ise primer deri lezyonundan kan ve lenf yolu ile basillerin yayılımı sonucu nadiren gelişebilen formlardır.

Deri şarbonu tüm vakaların %95 ini oluşturur.

Hastalığın bulaştıktan sonra klinik belirtilerin başlangıç süresi 2 ile 7 gündür.

Deri şarbonunda lezyon sporların deriye ilk giriş yerinde oluşur. Bu bölgeler genellikle travmaya daha çok maruz kalan yüz, boyun, el ve ayaklar gibi açık alanlardır. Tek lezyon olabileceği gibi lezyon sayısı birden fazlada olabilir.

Sporların bulaşmasından 1 ile 5 gün sonra deriden kabarık papüler bir lezyon gelişir. Bunu ödemli bir zeminde gelişen su toplamalı büllöz bir lezyon izler. Bül yırtılarak kanamalı yara kabukaları gelişmektedir. Lezyon etrafında bazen küçük su toplamalarıda gelişmektedir. Lezyonlar genellikle ağrısızdır.

Derideki lezyonda çok sayıda basil bulunması infeksiyonun kan yolu ile yayılarak sistemik hale gelmesine yol açar. Tedavisiz kalan ilerlemiş vakalarda halsizlik, yüksek ateş, toksemi ve ölüm görülebilir. İleri derecede ödem bulunması veya toksemi gelişimi kötü prognozu gösterir. Ancak erken ve uygun tedavi ile bütün hastalar tam olarak iyileşirler.

Deri şarbonunu aşı ve antibiyotik tedavisi bulunmadığı zamanlarda %10-40 arasında ölümcül seyredebilen bir hastalıktı.

Ancak günümüzde erken tedavi ve uygun antibiyoterapi ile hastaların hemen hemen hepsinde %100 iyileşme sağlanır. Deri şarbonu tedavi ile %80-90 vakada kendi kendini sınırlayan ve
herhangi bir komplikasyon gelişmeden veya sikatris dokusu ile iyileşebilen bir hastalıktır.

Deri şarbonunun ayırıcı tanısında stafilokok infeksiyonu, ektima gangrenosum, ülseroglandüler tularemi, nekrotik Herpes simpleks, kedi ısırığı hastalığı, blastomikoz ve sporotrikoz yer alır.

Tanı lezyondan alınan örneklerin mikroskopisinde basillerin görülmesi ile veya kültürde Bacillus anthracis’ in izole edilmesi ile konur.

Lezyon kenarından alınan punch biyopsi işlemi de tanıya yardımcı olabilir.

Bacillus anthracis için geliştirilen PCR sistemleri rutin kullanımda pahalı ve özel laboratuar ortamı gerektirdiğinden tavsiye edilmemektedir.

Hafif ve orta şiddetteki komplikasyon yapmamış vakalarda önerilen tedavi süresi 3-7 gündür. Genellikle tedavi başlangıcından ortalama 7-10 gün sonra lezyon geriler.