- Gösterim: 4275
Bu gurup alopesilerde saç folliküllerinde ve saçlı deride fibrozis ve skar gelişmemekte yani, kalıcı saç katyıpları olmamakta. Nonskatrisyel Alopesi diffüz-yaygın ve lokal olabilmektedir.
Diffüz Non-Skatrisyel Alopesiler
Saç yaşam siklusunu etkileyen faktörler saçları anagen ve telogen evrede fazla dökülmesine neden olmaktadır.
1. Anagen Effluvium
Saç siklusunun angen evresinde çok sayıda saç dökülmektedir. Angen evrede dernmal papillada matrix hücreleri ile saç kılıfındaki hücreler yüksek bölüme ve çoğalma evresindedir Bu evrende bunun ani durması saçın dökülmesine neden olmaktadır. Distrofik anagen saç morfolojik olarak saçın sonlanması koniktir ve saç dışında kıl şaftı gözlenmez.
Anagen Effluvium'un 2 formu tanımanmıştır;
- Dystrophic anagen effluvium: Sıklıkla nedenler; antineoplastic ilaçlar (chemotherapy-induced alopecia), radyasyon, çevresel ve mesleki kimyasal maddeler (toxic alopecia) ve alopecia areata dır. Bir kaç gün ile hafta içerisinde dökülme olmaktadır.Ağır metllerde keratin arasındaki sulfur bağlarını kırmaktadır. thallium, mercury, arsenic, copper, cadmium ve bismuth gibi. En fazla maruz kalma riski bakırdadır. Alopecia areata nın diffüz formundada Dystrophic Anagen Effluvium ortaya çıkmaktadır.
- Loose anagen hair: Çocuklarda sıklıkla gözlenmektedir pull tsetinde ele kolay gelen yoğun anagen dökülme mevcuttur. Pull test arısızdır. Yaşla birlikte düzelmektedir. Bazen erişkinlik yaşına kadar uzayabilmektedir. Geç yaşta başlayan Loose anagen hair AIDS ile birlikte olabilmektedir. %80 den fazla oarada angen pull test dökülmesi mevcuttur.
2. Telogen Effluvium
Saçlı deride telogen evre %20 üzerine çıktığında club formunda saçlar atılmaktadır. Saç danstisite normaldir. Hastaların % 30 unda özellike kadınlarda saçlı deride ağrı ve duyu artışları vardır. Saçların taranması daha belirgin hele getirmektedir. Akut dmnemde günlük saç dökülmesi 200-300 lere çıkmaktadır. Pull testi 10 un üzerinde ve telogen saçlar içermektedir. Trichogramda teleogen oranı % 20 lerin üzerindedir.
Dermatoscopyde kısa telogen saçlar gözlenmektedr.3-6 cm
Telogen saçlarda değigmente bulb var.
Telogen Effluvium'un 2 klinik formu tanımlanmıştır;
- Akut Telogen Effluvium: Yapan nedenden 3 ay sonra içerisinde ortaya çıkmaktadır ve 6 aydan uzun sürmez.
Ateşli hastalıklar, doğum, psikolojik yoğun stress cerrahi travmalar sonrası kan kayıpları sert ve kontrlsüz dietler yapan nedenler arasındadır.
Saç kaybı % 50 den azdır. Tüm saçl deride azalma yanında incelme söz konusudur ve bitemporal geri eçkilme gözlenmektedir.Bir sure sonra saç yoğunluğu eski haline gelmektedir.
Hastada altta yatan neden bilinmiyor ise demir, tam kan tiroid fonksyonları sys testleri ve otoantikorlar bakılmalıdır. İalç kullanımı OCS ve bunların kesilmesi sorgulanmalı ve AGA yönünde değerlnedime yapılmalıdır.
Akurt ve korınik formu vardır.Kronik formu 6 aydan uzn sure formudur ve sıklıkla orta yaş üzerinde gözlenmektedir. Günlük saç dökülmesi 80-150 lerin altında ancak belirgin bir seyrekleşme mevcuttıur. Seyrekleşme alanında 3-6 cm yen saçlar gözlenmektedir. Kornik formunda frototemporal gerileme olmaktadır.Kronik formunda trichodyna gözlenmektedir. - Kronik Telogen Effluvium: 6 aydan daha uzun süren telogen effuliımdur. Altta yatan demir eksiklii, diet bozuklukları(protein-kalori malnutrisyonu, çinko eksikliği) tiroid hastalıkları, metabolic hastalıklar(böbrek ve karaciğer hastalıkları ve maliniteler), SLE, HIV, ilaçlar olabilimektedir.
Son çalışmalar düşük serum ferritin seviyesi (≥20 μg/l) ile saç dökülmesi rasında direkt bir işki bulunmamaıştır.
Klinik olara bitemporal geri çekilme pozitif pull test vardır. Hasta büyük saç yumaklrını toplayabilir.
Dökülme mevsimler ile ratıp azalbilir.
Saçın siklusuna gore telogen effulium 5 alt kategoriye ayrılmaktadır;
- Hızlı anagen geçiş; patolojiye bağlı olarak anagen evredeki saçlar hızla telogen evreye girmektedir. Bu en sık gözlenen telogen effulium formudur. Sıklıkla stress, ilaçlar, UV , kilo kaybı, sigara içimi, s ve ateşli durumlar sonrasında gözlenmektedir. Patolojiden sonraki 3-4 ayda gözlenmektedir.
- Gecikmeli anagen geçiş; anagen evre normalden uzamış ve bunlar telojene geçtiğinde hızla dökülmektedir. Örneğin gebelik sonrası gelişen telogen effulium nu tiptir.
- Hızlı telogen evreden çıkış; Burada saçlar telogen evreden hızla anegen evreye grmekte buda dökülmelere neden olmaktadır. Minoxidil tedeavileri sonrası gelişen dökülmelerde olduğu gbi
- Uzamış teleojen evre; burada saçlar telojen evrede olması gerekenden fazla kalamkta ve anagen evreye geçerken dökülmektedir. Uzamış gün ışığı yada kısalmış gün ışığında fizyolojik mevsimsel telogen dökülme olmaktadır.
- Kısa anagen evre; Sıklıkla AGA da olmaktadır.
Diffuz Non-Skatrisyel Alopesi'de Ayırı Tanı
- Androgenetic Alopecia
- Female Pattern Hair Loss
- Psychogenic Pseudoeffluvium; hastada fizyolojik bir dökülme ar ancak hastanın saç dökülme korkusu ile bu belşrtiler ile gelmektedir.
- Alopeciaphobia
- Telogen Mania; açşırı saç fırçalamayla kendisini göstermektedir.
- Trichotillomania
- Delusion of Alopecia/Body Dysmorphic Disorder
- Alopecia Areata
düşünülmelidir.
Diffuz Non-Skatrisyel Alopesi'de Tedavi
- Alta yatan neden ile birlikte saç siklusu tekrar düzenlenmelidir.
- Topikal minoxidil kullanılabilir.
- Topikal yada sistemik kortikosteroidler, minoxidil, diete pantothenic acid, biotin, L-cystine, medicinal yeast ve pantothenic acid kompleksi (“CYP-complex”) kullanılabilir.
- Diffüz alopeside saçların grileşmesi cys tine metabolizmasına bağlıdır.
- Özellikle L cysitine ve B vit kompleksleri son derce anlamlıdır.
Lokal Non-Skatrisyel Alopesiler
1. Alopesi Areata (Saç Kıran)
En çok her iki cinsten genç ve orta yaşlı erişkinlerde görülür. Çoğu vaka kendiliğinden iyileşir; yani gelip geçicidir ve özel bir tedavi gerektirmez. Bu hastalığın nedeni tam olarak bilinmese de, bu saç dökülmesinden, yalnızca saçları etkileyen bir otoimmün süreç sorumlu tutulmaktadır. Hastalarda genellikle madeni para büyüklüğünde, yani 2.5 santimetre
çapında bir veya daha fazla dairesel alanda saç dökülmesi görülür.
2. Trichotillomania
Saçarın tekrarlayan koparma lışkanlığı ile ortaya çıkmaktadır. Kadınlarda ve çocuklarda daha fazladır. Çocuklarda anne uyumsuzluğı suçlanmaktadır. Telojenler kolay çekilmekte anajenler ise krılmaktadır. Bu needle alopesik alanlada zunlukları değişken 2.5-3 cm arasında saçlar gözlenmektedir. Saçlı deri dışında kaş ve kiriklerde olabilmektedir. Saçlarda oyna alışkanlığı telefonda tv seyrederken olmakta. Sıklıkla frontotemporal alanda olmaktadır. Bazı hastalarda koparılan saçların yenilme alışkanlığıda olabilmektedir. Buna Trichophagy denilmektedir. Alışkanlık bırakıldığında saçlar normale dönmektedir.
3. Traksiyonel (Çekme) Alopesi
Mekanik çekmeye bağlı gelişmektedir. Sıklıkla aşırı yapılan saç sitillerine, kaza, kaşıntılı saçlı deri hastalıklarına ve kompulsif psikolojik hastalıklara bağıdır. Mekanik olanlar; kaza yada stil amaçlı olabilmektedir. Saçın topuz yapılması, tarama ve fırçalama, saç bantları, tokalar, bugidiler yapabilmektedir. Saçların aşırı ve sert taranması da nedenler arasındadır.
Kaza sonucu aşırı çekme saçlı deride inflmasyonda yapmaktadır.
Özellikle saç topuzu ve saçların yandan bağlanması saç sınırnda dökülmelere ve buralarda vellus tarzında kıllrın görünmesine neden olmaktadır.
Mekanik saçların çekilmesi zamanla saçlı deride inflamasyona neden olmatadır.
Kimyasalların kulanımı kliniği daha zorlaştırmaktadır.
Tekrarlayan sürtünme saçların kırılma ve dökülmelerine neden olmaktadır. Saç bantları, pretibial alanda dökülmeler yapmaktadır.
Örneğin break danse yapanlarda sokak dansçılarında saç vertexinde bu tip sürtünmeye bağlı dökülmeler olmaktadır.
Saç bandları kullanan kadınlarda % 50 den fazla gerginlik baş ağrısı olmaktadır. Dökülen saçların çevreside saç şaftında kırılma ve dökülmeler gözlenmektedir.Yüz germe oprerasyonları sonraı dökülmeler olabilmektedir.
4. Postoperatif Occipital Alopesi
Nonsakr alopesi uzun süren operasyon sonrası gelişmektedir. Hipertermi ile yapılan uzun süren kardiak operasyonlar, obstetric cerrahiler sonrasında uzun sure occipital lana basınç uygulamanması geçici iskemi ile saçları dökmektedir. Operasyondan birkaç gün sonra hızla dökülme olmaktadır.