Böcek ısırıkları kaşıntı, ağrı ve şişmeye neden olmaktadır. Son yıllarda bu belirtilerin azaltılması için kısa süreli yoğunlaştırılmış ısı, hipertermi tedavileri kullanılmakta. Pille çalışan yada akıllı telefonla kontrol edilen tıbbi cihazların bu amaçla geliştirildiğini görmekteyiz(heat it, bite away gibi). Hipertermi tedavisinin etkinliğine ilişkin bilimsel kanıtlar yetersiz olmakla birlikte bu uygulamların tüm böcek türlerinde (sivrisinekler, at sinekleri, arılar ve eşek arıları) kaşıntı ve ağrının önemli ölçüde engellendiği ifade edilmekte. Özellikle sivrisinek ısırığı kaynaklı kaşıntılarda şikayetleri hafiflettiği ileri sürülmekte.

Böcek ısırıkları ya da sokmaları sonrası kısa süreli ve hafif kaşıntılı cilt döküntüleri, yanmalar veya ağrı gelişirken şiddetli alerjik reaksiyonları olan kişilerde yaşamı tehdit eden reaksiyonlar ortaya çıkabilmektedir. Ülkemizde arılar, eşek arıları, at sinekleri, sivrisinekler, tahta kurusu, bitler, pireler dahil olmak üzere çok sayıda ısıran veya sokan böcek bulunmaktadır. Arı sokmalarına karşı alerjik reaksiyonlar nadir gelişirken klinik olarak en önemlisidir. Alerjik reaksiyonlar, böcek sokmalarına bağlı aşırı duyarlılık reaksiyonlarının yaygınlığı %0,4 ile %3,3 arasında değişir. Böcek sokmaları genellikle zehir içeren böcek iğnelerinin çıkarılması, soğutma ve topikal ilaçlarla tedavi edilir. En yaygın olanları topikal kortizonlar ve topikal/sistemik antihistaminiklerdir. Aşırı duyarlılık reaksiyonları, akut anafilakside epinefrin acil tedavi olarak tercih edilmektedir. Soğan, limon, tükürük, sirke veya çay ağacı yağı gibi çeşitli tedaviler etkili olduklarına dair kanıt olmamasına rağmen kullanılmaktadır. Sinek sokmaları genel olarak çok daha sık görülmektedir. Küresel ısınmanın getirdiği iklim değişiklikleri böceklerin mevsimsel ve coğrafi dağılımını değiştirirken böcek ısırıkları ve sokmalarına bağlı reaksiyonların artması beklenmektedir.

Böcek ısırıkları ve sokmalarına karşı reaksiyonlar, ısırık veya sokma sırasında böceğin cilde ilettiği maddeler tarafından tetiklenir. Örneğin, sivrisinekler beslenirken kan akışını sağlamak için tükürük salgılarını cilde enjekte eder, bu da cildimizde anında bir reaksiyona neden olur. Arı türleri sokmalarında ise cilde kimyasal bir zehir geçişi olur. Bu zehir içerisindeki melittin, mastoparan ve fosfolipaz A2 gibi çeşitli proteinler ciltte doğrudan duyusal nöronları aktive ederek ağrı, yanma ve kaşıntı hissine neden olurken ciltte mast hücrelerinde direkt (immünoglobulin E'den bağımsız olarak) histamin ve triptaz salınımına yol açarak cilt reaksiyonlarını başlatabilmektedir. Ciltte kaşıntı sinyalleri, cilt duysal nöronları tarafından algılanır ve kaşıntı/duyu hissinin işlenmesi için beyne iletilir.

Ciltte belirli reseptörler ile aracıların rol aldığı ve farklı hisler olan kaşıntı ve ağrı bu iletimde birbirleriyle etkileşim halindedir. Bu etkileşimde ısı gibi ağrılı bir uyaran, kaşıntı sinyalinin baskılanmasına neden olabilir. Çalışmalarda kısa süreli yüksek ısının histaminerjik ve histaminerjik olmayan kaşıntıyı bastırdığı gösterilmiştir. Böcek ısırması veya sokması sonrası yoğunlaştırılmış ısının (51 °C) 3-6 saniye cilde uygulanması kaşıntıyı azaltabilmektedir. Bu amaçla kullanımları oldukça pratik birkaç sistemin geliştirildiğini görmekteyiz. Bunlar CE sertifikalı IIa sınıfı tıbbi cihaz (vücuda uygulanmak üzere tasarlanmış, hasta ile tedavi amaçlı enerji alışverişinde bulunan non-invaziv cihaz) olarak tanımlanmışlardır.

  • Heat it®, akıllı telefonlar ile entegre, bir program arayüzü ile çalışan portatif bir cihazdır. Enerjisini akıllı telefondan almakta ve 47°C ile 51,5°C arasında ısı üreterek böcek ısırık alanına 4-9 saniye boyunca yoğunlaştırılmış ısı uygulamaktadır. Heat it® programı, tedavi için kullanıcıya söz konusu böcek ile ilgili bilgileri girmesini, uygulama alanını işaretlemesini, sokma veya ısırıktan sonra geçen tahmini süreyi girmesini, uygulama öncesi ve sonrası ağrı/kaşıntı skorlarını girmesini istemektedir. Bu veriler, kullanıcı onayı alındıktan sonra geri bildirimler ile toplanmakta ve işlenmektedir.

  • Bite Away® pille çalışan diğer bir portatif cihazdır. Mikroçip kontrollü çalışmakta, ucunda 38,5 mm² altın kaplı bir plakadan 3 veya 6 saniye boyunca maksimum 51°C sıcaklık vermektedir. Uygulayıcı 3 ya da 6 saniye kullanım süresini kendisi belirleyebilmektedir.

Bu her iki sistem, böcek ısırıkları/sokmaları sonrasında şişlik, ağrı ve kaşıntı için hızlı bir etkinlik göstermekte. Ciltte neredeyse ağrılı yoğunlaştırılmış ısının uygulaması belirtilerde hızlı bir iyileşmeye yol açmakta. Klinik şikayetler genellikle 10 dakika sonra kaybolmakta. Özellikle arı sokması olan hastalarda ağrı azalması ve sivrisinek ısırmalarında kaşıntı azalması oldukça belirgindir. Ciltte 51°C'ye kadar hızlı bir sıcaklık artışı, C- ve Aδ lifleri aracılığıyla geçici reseptör potansiyeli katyon kanalı alt ailesi V üyesi 1'in (TRPV1) aktivasyonuna yol açar. Böcek ısırıkları/sokmaları sonrasında kaşıntı ve ağrı tedavisinin alternatifleriyle karşılaştırıldığında, mevcut olan en hızlı tedavi seçeneği gibi görünmektedir.

Ancak bu sistemlerin böcek sokması ve ısırığı sonrası gelişebilecek alerjik aşırı duyarlılık reaksiyonları ve anaflaksiye karşı etkinlikleri bilinmemektedir.


Adres: Esentepe Mah. Cevizli D 100 Güney Yanyol Lapishan 25/2 Soğanlık, Kartal / İSTANBUL
GSM: 0532 624 21 27
Bu sitedeki bilgiler doktor ya da eczacıya danışmanın yerine geçmez. Sitedeki bilgi, yorum ve görüntüler kişileri bilgilendirme amaçlı olup, tanı ve tedaviye yönlendirme amaçlı değildir.



© 2020 Hakan Buzoğlu. All Rights Reserved.
ByFlash Web Agency