- Gösterim: 904
Botulinum toksin klinik pratikte en yaygın kullanılan biyolojik toksin. Kas sinir kavşağında asetilkolin salınımının engelleneyerek kasın fonksiyonlarını zayıflatır yada geçici olarak ortadan kaldırmakta. Botox uygulamaları dinamik yüz kırışıklarında cerrahi olmayan tedaviler arasında tanımlanır ve kişisel imaja yönelik estetik talepleri yüksek oranlarda iyileştirmekte.
Yüzde kırışıklıklar ve doku sarkmalarından kaynaklanan olumsuz görünümünü azaltmak ve daha etkin sonuçlar için ameliyatsız teknikler kombine kullanılmakta. Bu amaçla botox yüzün aynı ve farklı bölgelerinde çeşitli enerjileri kullanan sistemler(lazerler, radipfrekans ve ultrasound...vb) ile birlikte uygulanabilmekte. Ancak tedavileri birleştirmeye yönelik optimal bir strateji maalesef tartışmalı. Enerji kullanan sistemlerin dokuda ısı-termal etkilerinin botulinum toksin aktivitesi üzerine etkilerini çok net bilmiyoruz. Bu nedenle uygulama pratiğinde botox ile diğer uygulamalar arasında 1 haftalık bir güvenlik zamanı verilmekte.
Minimal invazif bir tedavi olan mikroiğne fraksiyonel radyofrekans (MFR) son yıllarda hızla gelişmekte. Bu tedavi; deri yüzeyi epidermisten dermise mikroiğneler ile mikro delikler oluşturulması, mikroiğnelerden deri içerisine radyofrekans uygulanması şeklinde özetlenebilir. Uygulama sırasında mikroiğnelerin cilt üzerindeki mekanik mikrohasarları, radyofrekansın dokuda ısı hasarı derinin yeniden yapılanmasını ve yeni kolajenlerin üretimini tetikler. Aynı zamanda hemen sonrasında deriye uygulanan topikal ürünlerin deri yoluyla emilimide artmakta. MFR günümüzde cilt gençleştirme, akne vulgaris, akne izleri, cerrahi yara izlerinde klinik etkinlikleri ile kullanılmakta.
MFR nin botoxun klinik cevabı üzerinde olumsuz etkileri, birikte kulanımı yada botox sonrasında ne zaman MFR nin güvenle uygulanabilirliği tartışılmakta.
2022 yılında yapılan bir çalışma J Cosmetic Dermatology dergisinde 2023 yılında "Does microneedle fractional radiofrequency system inactivate botulinum toxin type A?" konu başlığı ile yayınlanmış. Göz çevresi kaz ayaklarında 3 grup hasta oluşturulmuş. 1. grup hastalarda sadece botox uygulanmış, 2. grup hastalarda botox hemen sonra MFR yapılmış ve 3. grup hastalarda botoxtan 1 hafta sonra MFR uygulanmış. Tüm hastalarda botulinum toksinin kaz ayaklarındaki etkinlikleri 4. haftada değerlendirilerek karşılaştırılmış.
Fare deneyleri yapılmış. Bu deneylerde fare kaslarına botox uygulanmış, 1, 2,3 ve 7 gün sonra aynı kasa MFR uygulanmış. Fare deneylerinde botox sonrası MFR uygulama zamanı ile ile botox etkinliği karşılaştırılmış.
Yapılan her iki çalışmada elde edilen kanıtlar, MFR tedavisinin BoNT/A'nın toksik etkileri üzerinde bazı antagonistik etkileri olduğunu ve bu etkinin 3 gün sonra ortadan kalkabileceğini göstermekte.
Botulinum nörotoksini- toplam 150-kDa'lık bir polipeptit; 100-kDa'lık ağır zincir ve 50 kDa lık hafif zincir poplipeptidlerin ısıya duyarlı disülfür ve kovalent olmayan bağlar ile bağlı bir yapı oluşturduğunu biliyoruz. Saf BoNT/A beyaz toz kristal toz formunda ve suda çözünür. Ancak stabilitiesi zayıf; ısı, mekanik kuvvet ve oksijen ile kolaylıkla bozunmakta. 37°C'de botulinum toksin optimal biyolojik aktiviteye sahip iken 85°C'de 5 dakika hızla etkisiz hale gelmekte.
Mikroiğne fraksiyonel radyofrekans uygulanması sırasında mikroiğnelerin ucunda sıcaklık 55–65 °C derecelere ulaşmakta. Bu ısı dermiste hızla ısı birikim bölgeleri oluşturmakta. Buna bağlı olarak dermiste inflamasyon gelişerek eritem, ödem ve yanma hissi gibi lokal reaksiyonlar gelişmekte. Bu reaksiyonlar uygulama sonrası 2-3 gün boyunca sürmekte. Özellikle ödemin BoNT/A toksinini sulandırabileceği düşünülmekte. Ayrıca dokuda ödemin gelişimi tokisinin hedefenen kasa olan ulaşımını geciktirmekte(ödem kaynaklı dokular arası mesafe artışı).
MFR nin ısı birikimleri ve inflamasyonun neden olduğu ödem etkisi ile ve BoNT/A etkinliğini zayıflatabileceği düşünülmekte.
Bu nedenle dokuda ısı ortaya çıkaran enerji sistemleri ile BoNT/A enjeksiyonunları bir lanada birlikte kullanımı düşünülüyor ise optimal etkinlik için klinik uygulamada aralarında en az 3 gün olmalıdır( ideal sürenin 1 hafta olası gerektiği düşünülmekte).