Liken planopilaris (LPP) başta saçlı deri olmak üzere saç follilküllerini etkileyen kronik seyirli, otoimmiü süreçte gelişen, saçlı deride kalıcı saç dökülmesi yapan tedavisi zor bir saçlı deri hastalığıdır. Sıklıkla kadınlarda orta yaşta görülmektedir. Saçlı deri içerisinde tek yada çok sayıda plaklar halinde ortaya çıkmakta ve kenarlar doğru genişlemektedir. Hastalarda kaşıntı, ağrı ve saç dökülmesi ortak şikayetler arasındadır.

Deride bu değişimler derinin immünolojik sisteminden kaynaklanmaktadır. Otoimmün süreçte deride gelişen inflamasyonun T-helper lenfositlerinde, interleukinler gibi sitokinlerinden kaynaklandığını biliyoruz. LPP de bu patolojiler nedeni ile tedavisinde asıl hedef deride inflamasyonun baskılanmasıdır.

LPP de topikal çok sayıda tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Ancak bunlar çoğu zaman yetersiz olmakta hastalığın yeni aktif dönemlerini engellememektedir.

Son yıllarda bir çok deri hastalığında olduğu gibi LPP de ultraviyole(UV) ışınımı kullanılmaktadır. Bunlar fototedaviler başlığı altında toplanmaktadır.

Foto tedavilerde klinik ve teknolojik gelişmeler ışığında farklı tedaviler geliştirilmiştir. Bunlardan dar bant UVB 311 nm klinik olarak en yaygın kullanılanıdır.

Dar bant UVB 311 nm sedef hastalığında çok etkili olmakla birlikte 25-30 seans gibi uzun tedaviler gerektirmektedir. Bu tedavilerin en büyük dezavantajları LPP yerleştiği saçlı deri dışında tüm vücudun(hastalıklı olmayan alanlarında) UVB ye maruz kalmasıdır. Bu tedavilerde saçların yoğunluğundan dolayı saçlı deriye yeteri kadar ışık ulaşmamaktadır. Bu nedenle hasta toleransı için UVB nin etkin dozları altında kullanılması zorunluluğudur.

Son çalışmalarda 308-nm dalga boyu UVB ön plana çıkmaktadır.

Bu dalga boyu excimer lazer yada 308 nm lambalar ile sağlanmaktadır. Yeni sistemlerde 308 nm dar bant UVB ergonomik yapıları ile sadece LPP saçlı deri bölgesine uygulanmaktadır. Bu sağlam deriyi koruyacak şekilde daha etki dozların kullanılabilmesi anlamına gelmektedir. Karşılaştırılmalı çalışmalarında 308 nm dar bant UVB nin 311 nm kadar etkin olduğu gösterilmiştir. Ayrıca hastaların maruz kaldıkları toplam UVB dozları 308 nm daha düşüktür ve tedavi seans sayıları daha azdır.

Klinik çalışmalarda 308 nm dar bant UVB nin lazer ve lamba kaynaklarının klinik etkinlikleri aynı bulunmuştur. Lamba kaynaklı 308 nm dar bant UVB nin daha ekonomik olması ve hasta maliyetleri nedeni ile günümüzde excimer lazerlere göre daha fazla tercih edilmektedir. Excimer lazerde xenon-chloride gazı kullanılarak 308-nm dalga boyu elde edilmektedir.

Lamba kaynaklı dar bant 308 nm UVB için 2 sistem kullanılmaktadır.

Her iki sistemde UVB 30 nanosn pulse ve her iki pulse arası 250 Hz olacak şekilde çalışmaktadır.

Her iki sistemde uygulamadan önce hastanın ışık duyarlılığının ve duyarlılık arttırıcı ilaçlar yada besin katkı maddeleri kullanmaması istenmektedir.

Tedavi seanslarından önce kullanılacak dozların belirlenmesi için “minimal eritem dozu(MED)” saptanmaktadır. Bu hastanın normal bir deri bölgesinde eğer açık tenli ise 100, 200, 300, 400, 500 ve 600 mJ cm2 koyu tenli ise 150, 200, 300, 500, 700 ve 900 mJ cm2 olacak şekilde 6 adet alana yapılan teste uygulamasıdır. Test alanını hastanın 24 saat güneşe göstermesi istenmez. 1 gün sonra test alanına bakılarak eritemin en az oluştuğu uygulama dozu seçilir.

LPP de kullanılan başlangıç ve devam dozları diğer deri hastalıklarına göre daha düşük tutulmaktadır. Sıklıkla haftada 2 kez 1 MED ile başlanmaktadır. Buna ek olarak topikal kortizon tedaileri desteler sağlamaktadır.

Uygulama sırasında; uygulama alanında güneş yanığına benzer yan etkiler yaşanabilmektedir. Bunlar kızarma-eritem, su toplaması, kabuklanma ve deride renk koyulaşması-hiperpigmentasyondur.