Kaşlar, yüzdeki merkezi konumları nedeniyle yüzün ana çizgisi olarak da bilinir ve diğer yüz açıları ile konturları için bir referans olarak kullanılır. Yüz estetiğinde, güzellik/çekicilik algısında ve bireysel yüz ifadesinde gözler ile birlikte en önemli alan olduğunu biliyoruz. Kaşlar, gözler ile birlikte yüzün mimik ve duygu durumunu yansıtır. Kaşlar ve gözlerin yüz ifadesindeki anlamları için ... Yüzün estetik standartları cinsiyet, yaş ile ırksal ve etnik kökenlere göre değişim göstermektedir. Kaşların şekli, geometrisi ve ölçüleri cinsiyet, yaş ve yüz şekli ile uyumlu olmalıdır. Kaşlar, moda trendlerine bağlı olarak da hızla değişmektedir. Estetik açıdan kadınlarda güzel ve çekici kaş kriterleri 1970'lerde makyaj artisti Westmore tarafından tanımlandıktan sonra, yıllar boyunca çokça tartışılan bir konu olmuştur. Bu nedenle, yüz estetik analizlerinde kaşların estetik ve fonksiyonel yönleri, yüz şekilleri ile uyumu ve cinsiyetler arasındaki farklılıklar iyi değerlendirilmelidir. 

Kaş, yakın komşuluğu ile gözün anatomik ve estetik yapıları ile ilişkilidir. Aşağıda resimde bu yapılar basitçe tanımlanmıştır: 1a; iris, 1b; limbus, 2; sklera, 3; iç kantus (medial canthus - gözün iç köşesi), 4; dış kantus (lateral canthus - gözün dış köşesi), 5a; alt göz kapağı, 5b; alt göz kapağının serbest kenarı, 6a; üst göz kapağı, 6b; üst göz kapağının serbest kenarı, 7; üst göz kapağı katlantı çizgisi, 8a; kaşın iç kısmı, 8b; kaşın orta kısmı, 8c; kaşın dış kısmı (kaşın kuyruğu).

Kaşlar etnik özellikler, cinsiyet ve moda eğilimler ile değişmekle birlikte estetik olarak bazı standartlar belirlenmiştir. 

Kaşların yapısı, şekli ve yerleşimi

Kaşlar, göz çukurunun üst kemik yapısının orbital rim üzerinde hafif bir eğimle yerleşmektedir. Kaşın iç ve orta kısmı, dış kısmından daha kalındır. Erkeklerde kaşlar bu ideal yerleşimde ve hafif düzdür. Kadınlarda kaşlar, erkeklere göre hafif yukarıda yerleşmekte ve martı kanadı şeklinde daha açılı bir yapı göstermektedir. Kadınlarda kaşın dış kısmı, supraorbital rimin 10 mm üzerindedir. Kaşın iç kısmı ise dış kısmına göre 2 mm daha aşağıda yerleşmektedir.

Kaşın baş kısmı en iç kısmında yer alan 0.5–0.7 cm'lik alandır. Burada kaşlar daha ince ve açık renklidir. Kaşlar bu alanda daha dik ve hafif yukarı açılmaktadır. Gövde kısmı, baş ve kuyruk bölümü arasında yer alan 2.5 cm'lik bölümdür. Burada kaşlar daha kalın ve koyu renklidir. Bu bölümün üst parçasında kaşlar dışa ve aşağı açılmaktadır. Bu bölümün alt parçasında ise kaşlar dışa ve yukarı açılmaktadır. Bu açılmalar, gövdenin tam ortasında kaşların balık sırtı paternini oluşturmasına neden olmaktadır. Kaşın kuyruk kısmı en dışta yer alan 2 cm'lik bölümdür. Burada kaşlar ince ve daha açık renklidir. Bu bölümde kaş yoğunluğu azdır ve yaşla birlikte kalıcı kaş kayıplarının en fazla olduğu alandır.

Kaşların yapısal özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Kaşın uzunluğu; kaşın iç noktası ve dış noktası arasındaki mesafe "kaş uzunluğu" olarak değerlendirilmektedir. Kaşın iç noktası A ve kaşın dış noktası B arasındaki mesafe, kaş uzunluğu için ölçüm alanıdır. Bu uzunluk 6 cm ve üzeri ise "uzun kaş", 3.8 cm'den kısa ise "kısa kaş" olarak tanımlanmaktadır.

 

• Kaşın kalınlığı; kaş kalınlığı iç ve ortada dışa göre daha kalındır. 0.5 cm'den ince ise "çok ince kaş", 0.6 cm ise "ince kaş", 0.6-0.9 cm ise "orta kalınlıkta kaş" ve 0.9 cm'den kalın ise "kalın kaş" olarak tanımlanmaktadır.
• Kaşın iç kısmı, dış kısmına göre 2 mm daha aşağıda yerleşim göstermektedir. Kaşın iç ve dış köşeleri arasında 10–20° açı bulunmaktadır.
• Kaşın iç noktası, gözün iç köşesi ile aynı hizada, üst göz çukuru kemiğinin tam üzerinde ya da hafif altından başlamaktadır. Orta kısmı, üst göz çukuru kemiğinin tam üzerinde seyretmektedir. Dış kısmı, üst göz çukuru kemiğinin daha üstünde seyrederek burun kanadı ile göz dış köşesini birleştiren çizgide sonlanmaktadır.
• Yüze karşıdan bakıldığında kaş, gözün iç köşesinden 10 mm yukarıda konumlanmaktadır.
• Kaş ile üst göz kapağı katlantı çizgisi arası mesafe 1.6 cm'dir.
• Kaş ile göz pupili arasında ortalama mesafe 2.5 cm vardır. Kaşlar ile göz arasındaki mesafe önemlidir. Kaşlar gözlere yaklaştıkça gözler normalden daha büyük görünmektedir. Güneşin batarken ufuk çizgisinde görünürken çok büyük olarak algılanması gibi.

• Kaş ile saç ön çizgisi arasında mesafe 5–6 cm'dir. Erkeklerde ortalama 6 cm, kadınlarda 5 cm dir. 

• Saçlar günde 0.30-0.41 mm uzarken, kaşlar ancak bunun yarısı kadar uzamaktadır.
• Erkeklerde kaşlar hafif eğimli ancak açılanma göstermezken, kadınlarda kaş göz irisinin dış kenarı (limbus) hizasında hafif açılanma göstermektedir. Kadınlarda kaşın kavilenirken en yüksek olduğu nokta dış göz köşesi (lateral canthus) hizasıdır. Aslında bu nokta lateral limbus ve lateral canthus arasında bir yerdedir.
• Kaşın iç kısmı yaklaşık olarak iç göz köşesinden (medial canthus) başlamaktadır. 

Erkek ve kadınlarda kaşlarda yapısal ve şekilsel farklılıklar

Yüz üst bölümü ve kaşların özellikleri kadın ve erkek arasında farklılıklar, cinsiyet dismorfizmi göstermektedir. Erkeklerde ve kadınlarda yüz kemikleri farklıdır. Erkeklerin alın yüksekliği ve genişliği daha fazladır. Ortalama alın yüksekliği kadınlarda 5 cm, erkeklerde ise 6 cm olarak ölçülmüştür. Ayrıca, erkeklerde kaş arası glabella daha belirgindir ve göz çukuru üst sınırındaki kemik yapısı daha sırtlıdır. Bu da erkeklerde daha büyük bir glabella ve kaş çıkıntısı sağlamaktadır. Erkeklerin kaşları daha kalın, daha yoğun ve daha düz seyir gösterir. Kadın ve erkeklerde yüz şekillerine göre değişen farklı kaş formları görülmektedir.

 

Yaşlanma sürecinde kaşların düşmesi

Yaşlanma süreci kaş pozisyonunda ve şeklinde değişikliklere neden olur. Yaşlanma sürecinde kaşların düştüğünden bahsederiz. Ancak yapılan çalışmalar, gözün medial kantus ve orta göz bebeği çizgisi seviyesindeki kaş yüksekliğinin yaşlı hastalarda genç hastalardan daha yüksek olduğunu gösterirken, kaş tepe noktası ve kaş dış kısmı yaşla birlikte önemli azalmalar göstermektedir. Sıklıkla kaş iç kısmının yüksekliğinin sabitlenmesi veya yükselmesi olurken, kaş eğiminde azalma ve kaş dışlarında düşme olmaktadır. Bu durum sıklıkla 20-29 yaşlarda başlamakta ve 40-49 yaş arasında daha belirgin olmaktadır. Bunda, kaşları normal yerinde tutan alın, frontalis kasının kaşın dış kısmını destekleyememesi, yerçekimi etkisi ve göz çevresi kası olan orbicularis oculinin kaş dış kısmını aşağı doğru çekmesi rol oynamaktadır. Frontalis kasının dinlenme tonusu, orbicularis oculi ile sinerji içinde hareket eden corrugator supercilii hiperaktivitesi ve kaşın iç kısmında bulunan supraorbital ve supratrochlear sinirlerin kaş düşmesine direnmesi yardımcı olmaktadır. Botulinum Toksin Tip A'nın, botoksun uygunsuz uygulamaları da kaş dışının düşmesinde faktörler arasında tanımlanmaktadır.

Estetik olarak ideal kaş şekilleri

Yüzün şekline ve cinsiyete göre ideal kaş şekilleri belirlenmelidir.  Yüz şekileri hakkında daha detaylı bilgi için...

Kadınlarda Yüz Şekilleri ve İdeal kaşlar

• Oval yüzlerde alından çeneye kadar orantılı ve oval bir yüz formu gözlenir. Alın geniş ve elmacık kemikleri belirgindir. Bu yüz formlarında yumuşak kavisli ve çok belirgin olmayan kaş tepe noktası olan kaşlar idealdir. Kaşın tepe noktası, kişinin çekicilik algısına göre hafif düşük veya yüksek olabilir.

 

• Kalp şeklinde yüzlerde yüz alında en geniş ve çeneye doğru incelmektedir. Alın en belirgin alan ve çene ince ve uzundur. Bu yüz formlarında yumuşak kavisli ve yuvarlak kaşlar idealdir. Kişinin çekicilik algısına göre kaşlar hafif veya belirgin yuvarlak olabilir. 

• Diamond-elmas şeklinde köşeli yüzlerde yüz köşeli ve kemikli bir yapıya sahip olarak görünmektedir. Şakaklar ve elmecık kemikleri en geniş alandır. Bu yüz formlarında yumuşak kavisli ve yuvarlak kaşlar idealdir. Kaşın uzunluğuna şakakların genişliğine göre karar verilmelidir.Kişinin çekicilik algısına göre kaşlar hafif veya belirgin yuvarlak olabilir.

• Kare şeklinde yüzlerde yüz alın, elmacık kemikleri ve jaw line köşelerinde aynı genişliktedir. Jaw line köşeli ve belirgin görünmektedir. Bu yüz formlarında yüksek açılı kaşlar idealdir. Bu açının kararı jaw line bağlı olarak verilmelidir. Eğer çok belirgin ve köşeli bir jaw line var ise kaş daha yüksek açılı seçilmelidir.

• Yuvarlak şeklinde yüzlerde yüz genişliği ve uzunluğu aynı formdadır. Yanaklar en geniş ve belirgin alanlardır. Bu yüz formlarında yumuşak ancak belirgin kavisli kaşlar idealdir. Göz dış kısmının genişliğine göre kaş kuyruğunun düşüklüğü düzenlenmelidir.

• Uzun yüzlerde yüz alından çeneye kadar orantılı ve uzun bir formdadır. Alın dar ve çene en belirgin alanlardır. Bu yüz formlarında yumuşak ancak kavissiz hatta düze yakın kaşlar idealdir.

İdeal Kaşlar, kaşların dizaynı ve stilizasyonu

Kaşın iç noktası, gözün iç köşesi ile aynı hizada ve üst göz çukuru kemiğinin tam üzerinde ya da hafif altından başlamaktadır. Orta kısmı, üst göz çukuru kemiğinin tam üzerinde seyretmektedir. Dış kısmı, üst göz çukuru kemiğinin daha üstünde seyrederek burun kanadı ile göz dış köşesini birleştiren çizgide sonlanmaktadır. Yüze karşıdan bakıldığında kaş, gözün iç köşesinden 10 mm yukarıda olmalıdır.

 

İdeal kaş dizaynı için birçok yöntem geliştirilmiştir. Westmore'un kullandığı dizayn daha çok medikal çalışmalarda kullanılmaktadır. Lamas, Westmore yaklaşımını modifiye ederek kaşın arkını pupil ile dış limbus arasından belirlemektedir. Lamas ve Cook, kaşın arkının lateral kantusa yaklaştırılmasının yüze daha doğal bir görünüm verdiğini ifade etmektedir. Anastasia ise bunlardan farklı bir kaş dizaynı sunmaktadır. Onun kaş dizaynında nostril dikey hattı kaşın medialinde, burun ucu ile pupil hattı ark referansında, burun alar ile dış kantus kaşın dış sınırında referans alınmaktadır.

 

Westmore kaş ideal dizaynı uzun ve köşeli yüzleri desteklememektedir. Uzun yüzlerde düz kaş daha kabul edilebilir görünmektedir. Köşeli yüzlerde ise kaşın dış kısmının hafif açılanması daha uygun görünmektedir.

• Kaşın iç başlangıç noktası, mediali; kaşların iç başlangıç noktası burun kanadı ile iç kantusu birleştiren Al-En vertikal doğrusunda olmalıdır (A–B). Kaşın medial başlangıcında gözlerin iç kantusları arasındaki mesafe, intercanthal mesafe mutlaka dikkate alınmalıdır. Bu mesafe normal, artmış ya da azalmış olabilir. İntercanthal mesafe artmış ise kaş medial kantusun daha medialinde olmalı, bu mesafe azalmış ise kaş medial kantusun daha lateralinde yer almalıdır.
• Kaşın dış bitiş noktası, laterali; kaşların dış sonlanma noktası burun kanadı ile dış kantusu birleştiren Al-Ex doğrusu üzerinde olmalıdır (A–C).
• Kaşın iç ve dış kenarları aynı horizontal düzlemde olmalıdır (B-C).
• Kaşın yukarı açılanma noktası, apexi göz dış limbustan çizilen vertikal hatta olmalıdır (D-E). Burası kaşın 1/3 laterali ile medialinin birleşme noktasıdır. Estetik olarak çekici kadın imajında apex limbus değil dış kantusa hizasında olmalıdır. Peak noktası medial kaşın alt sınırından 13 mm yukarıda olmalıdır. Gençlerde kaş peak daha lateral, yaşlılarda daha mediale yakın olmalıdır.
• Kaşın kuyruk bölümü medial bölümüne göre hafif aşağıda konumlanabilir.

Westmore modelinde birkaç değişiklik önerilmiştir. Westmore'un ifade ettiği kaşın tepe noktası, idealize kaşlarda çok medial olarak yerleştirildiği için Westmore'un ideal kaşlarının 'şaşırmış' ve doğal olmayan bir görünüme yol açtığı düşünülmüştür. Westmore modelinde kaşların iç ve dış köşelerinin aynı düzlemde olması gerektiği kabul edilirken, kaş tepe noktasının burun kanadı ile gözün dış limbusunu birleştiren hattın (A-B) kaş hizasında C noktasında olması gerektiği ileri sürülmüştür. Ayrıca, kaş tepesinin medial kaş hizasından 8-10 mm daha yüksek bir açılanmasının estetik olarak daha güzel ve çekici olduğu vurgulanmaktadır.

Kaşın tepe noktasının yüzün şekline göre değişmesi gerektiği düşünülmektedir. Westmore'un önerdiği gibi, kaş tepe noktasının dış limbus hizasında olması oval ve yuvarlak yüzlerde estetik olarak çekici olurken, kare yüzlerde kaşın tepe noktasının Westmore'a göre daha dışarıda konumlu ve kavisli olması daha çekici algılanmaktadır. Bunlara karşın uzun yüzlerde daha düz bir kaş daha çekici olmaktadır. Kaş tepe noktasının konumunun çekicilik algısı yaşa göre de değişmektedir. Daha genç yüzlerde daha dışta konumlanmış kaş tepesi tercih edilirken, daha yaşlı yüzlerde daha içeride bir tepe tercih edilmektedir.