Gebelik ve emzirme sürecinde ortaya çıkan yada devam eden aknede nasıl bir yol izlenmesi gerektiği ve tedavi seçimleri son derece tartışmalı. Özelikle anne ve çocuk sağlığı açısından akne tedavisinde kullanılan ilaçların güvenliği ile ilgili bilgilerimiz çok sınırlı. Aknede kulanılan ilaçların klinik çalışmaları maalesef gebelik ve emzime döneminde yapılmadığı için ve hayvan çalışmalarından elde edildiği için güvenliklerinin % 100 bahsedilmesi mümkün değil. Akne tedavilerine dönük bu endişeler gebe ve emziren kadınlarda sıklıkla daha az etkili tedavilerin verilmesine ya da hiç tedavi uygulanmamasına yol açmakta. 

Doğurganlık çağındaki akneli kadınlarda tedavi seçimlerinde çocuk sahibi olma planları sorgulanmalı ve gebelik ve emzirenler için güvenli olacak şekilde ayarlanmalıdır. 

Gebelikte Akne ve Tedavi

Gebeliğin fizyolojik sürecinde androjen düzeylerinde yükselme sonucu deride sebum artışı, yeni akne lezyonlarının çıkması veya var olan aknenin kötüleşmesi gibi poblemler yaşanmakta. Gebelik dönemi aknesinde kullanılabilecek ilaçların gövenliği tartışmalı.

ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) gebelikte kulanılabilecek ilaçlar için aşağıdaki gibi risk kategorileri tanımlamakta.

Bu kategoriler gebelik, emzirme ve doğurganlık çağındaki kadın ve erkeklerde ilaçların kullanımı açısından ayrıntılı bilgi içermemeleri nedeniyle zaman içinde değiştirilerek "Gebelik ve Emzirme Etiketleme Nihai Kuralı" kullanımaya başlandı. Gebelikte risk tanımlaması;  risk yok, düşük, orta, yüksek ve yetersiz bilgi şeklinde sınıflandırılmaya başlandı. İlaçların prospektüslerinde bu risk tanımlaması ve detayları, insan sütünde ilaç mevcudiyeti, emzirilen çocukta ilacın etkileri, ilacın süt üretimine etkileri gibi bilgilier, klinik değerlendirme ve risk özeti bilgileri, doğurganlık çağındaki kadın ve erkek bölümü,  gebelik testi, kontrasepsiyon ve infertilite ile ilgili bilgiler bölüm başlıkları halinde bulunmakta. 

Akne tedevileri topikal ve sistemik kullanılan ilaçlar şeklinde guruplandırıldığında gebelikteki kategorileri;

• Topikal retinoidler; özellikle de tazaroten sistemik emilimleri düşük olsa da teratojen oldukları için gebelikte kullanılmamalıdırlar.
• Benzoil peroksit (BPO) gebelikte sınırlı alanda kullanılabilir. 
• Topikal antibiyotikler; eritromisin, klindamisin ve metronidazol ile ilgili az bilgi bulunmakla birlikte gebelikte fetüse etkilieri yoktur ve gebelikte kullanımı güvenli kabul edilmektedir.
• Topikal salisilik asit; kısa süreli ve sınırlı alana uygulanırsa fetal risk oluşturmamaktadır.
• Topikal azelaik asit FDA tarafından güvenli kabul edilmektedir.
• Topikal dapson; sistemik emilimleri düşük olsa da teratojen oldukları için gebelikte kullanılmamalıdırlar.
• Sistemik antibiyotikler; tetrasiklin, doksisiklin ve minosiklin kemik ve diş yan etkileri nedeniyle gebelikte önerilmez.
• Sistemik trimetoprim (TMP) ; folik asit metabolizmasını etkileyerek ilk trimesterde nöral tüp defektleri, yarık damak ve dudak ile kardiyovasküler ve üriner sistem malformasyonlarına neden olabileceği; sülfonamidler de peripartum dönemde kullanıldığında yenidoğanda kernikterusa neden olabilecekleri için kesinklikle kullanılmamalıdır. 
• Gebelikte sistemik eritromisin ve azitromisin sistemik antibiyotik olarak tercih edilebilse de monoterapi olarak önerilmez.
• Gebelikte amoksisilin ve sefaleksin akne tedavisi uygulanan gebe hastalarda adjuvan tedavi olarak tercih edilecek antibiyotiklerdendir.
• Spironolakton gebelikte erkek fetüste feminizasyona neden olabileceği için kontrendikedir.
• Sistemik izotretinoin gebelik kategorisi X olduğu için gebelikte ya da gebelik planlayan kadın hastalarda kontrendikedir.

Emzirme Döneminde Akne ve Tedavisi

Gebelik sonlanması ile birlikte değişen hormonal süreç akne gelişiminde ana neden olarak görünmekte. Bu dönemde kullanılabilecek topikal ve sistemik akne ilaçlarının süte geçme riskleri nedeni ile çocuk açısından risklerinin bilirnmesi son derece önemlidir. Bu amaçla emzirme döneminde ilaç kullanımı Amerikan Pediatri Akademisi ve Amerikan Ulusal Tıp Kütüphanesi tarafından "ilaçlar ve emzirme veri tabanı" oluşturulmuş ve sürekli yenilenmekte.

Emzirme döneminde topikal ve sistemik akne tedavileri ve riskleri

• Topikal retinoidlerden adapalen, tretinoin ve tazarotenin anne sütü için sınıflandrılmamış gurubunda. Ancak adapalen vücutta geniş yüzeylere uygulanmadığı takdirde sistemik emilimi düşük miktarda olacağı için emzirme döneminde kullanılabilir. Tretinoin sentetik A vitamini olduğu için ve normalde anne sütünde bulunabilmek. Bu nedenle topikal uygulama sonrası sistemik emilim düşük miktarda olacağı için emzirme döneminde kullanımı güvenli kabul edilmekte. Tazaroten topikal olarak vücutta geniş yüzeylere uygulanmadığı takdirde sistemik emilimi çok düşük miktarda olacağı için emzirme döneminde kullanımı orta düzeyde güvenlidir.
• Topikal benzoil peroksit-BPO’nun emilerek insan sütüne geçip geçmediği bilinmemektedir. Ancak emzirme döneminde kullanılmaya ugun olduğu bildirilmekte.
• Topikal salisilik asit emzirme döneminde kesinlikle kullanılmamalıdır. 
• Topikal eritromisin, metronidazol ve klindamisinin anne sütüne geçip geçmediği bilinmemektedir. Ancak bunlar topikal olarak emzirme döneminde güvenlidir ve kullanılabilir.
• Topikal olarak uygulanan azelaik asit anne sütüne minimal düzeyde geçmekte ve emziren annelerde kullanımı güvenlidir.
• Topikal dapson anne sütüne geçmekte. Topikal dapson akne tedavisinde emzirme sırasında kullanılmamalıdır. 
• Sistemik tetrasiklin, doksisiklin ve minosiklin anne sütüne geçmekte. Ancak anne sütünde kalsiyuma güçlü bir şekilde bağlandığı için infant maruziyeti düşük oranda gerçekleşmekte ve emzirme döneminde kısa süreli (<3 hafta) kullanımı güvenli kabul edilmektedir.
• Sistemik trimetoprim (TMP) ve sülfametoksazol (SMX) anne sütüne geçer. Bebek prematür, glukoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliği ya da ciddi sarılığa sahip değilse emzirme döneminde TMP-SMX kullanımı güvenli kabul edilmektedir.
• Sistemik eritromisin ve azitromisin anne sütüne geçer ancak emziren annelerde güvenli kabul edilmektedir. Ancak son çalışmalarda eritromisin doğum sonrası ilk 1 yıl hipertrofik pilor stenozuna neden olabileceği için kullanılmamalıdır.
• Sistemik amoksisilin ve sefaleksin infant için minimal risk taşıdığı için emzirme sırasında akne tedavisinde güvenli destek tedavi olarak kullanılabilirler.
• Doğuk kontrol ilaçları emzirme döneminde akne tedavisinde kullanılmamalıdır.
• Sistemik spironolakton infant için minimal risk taşıdığı için emzirme sırasında kullanılabilir.
• Sistemik izotretinoinin emzirme sırasında kesinlikle kullanılmamalıdır.

Gebelik ve emzirme döneminde akne kliniğinde kozmetikler ve kişisel bakım ürünlerinin içerikleri yukarıda risk tanımlaması içeren ürünler açısından mutlaka kontrol edilmelidir.