Kalp ve dolaşım sistemi hastalıklarına bağlı olarak tırnak değişimleri gözlenmektedir.

Doğumsal Kalp Hastalıkları ve Tırnak

Clubbing (Çomak Parmak)

• Kalp-damar hastalıkları içerisinde siyanozise (morarmaya) neden olanlar sıklıkla clubbing deformasyonuna neden olmaktadır.

• Doğumsal kalp ve damar hastalıkları içerisinde dolaşımın sağ-sol şant yaptığı durumlarda el ve ayak tırnaklarında clubbing gözlenmektedir.

Kalp Yetmezliği ve Tırnak

Kırmızı Lunula (Kırmızı Yarım Ay)

• Proksimal tırnak katlantısına basınç uygulandığında kaybolmayan bir kırmızılık, lunulada (yarım ay) gelişmektedir.

• Bu sıklıkla başparmak tırnağında gözlenmekte olup; koroner trombozlar, koroner aterosklerozlar, anjina, hipertansiyon, miyokart enfarktüsü ve romatizmal kalp hastalıklarında kırmızı lunula görülmektedir.

• Kırmızı lunula gelişiminde arteriyel kan dolaşımı artışı ve damarların genişlemesi gibi nedenler tanımlanmıştır.

Terry Tırnağı (Terry's Nails)

• Tırnakta total lökonişi (tamamen beyazlık) ve tırnak ucunda $0.5–3.0\text{ mm}$ genişlikte enlemesine kırmızı bir bant bulunmasıdır.

Sarı Tırnak Sendromu

• Miyokart enfarktüsleri, perikardit ve perikardiyal efüzyonlarda (kalp zarı etrafında sıvı birikmesi) görülmektedir.

Pakidermoperiostozis (Pachydermoperiostosis)

• Bu durum, clubbing ile ilişkilidir.

Bakteriyel Endokardit

Clubbing

• Kalp kapakçıklarının bakteriyel enfeksiyonu olan endokarditte %7–52 oranında clubbing bildirilmiştir.

Osler Nodülleri ve Janeway Lezyonları

• Osler nodülleri, küçük, kırmızı, gergin, sertliklerdir ve parmak uçlarında ve tırnak çevresinde ortaya çıkmakta. Bunlar saatler ve günler içerisinde gelişmektedir.

• Janeway lezyonları ise gergin olmayan hemorajik nodüllerdir ve el içi ve ayak tabanında görülmektedir.

• Her ikisi de septik mikro emboliye (küçük enfekte pıhtılara) bağlı gelişmektedir.

Emboliler

Splinter Hemoraji (Kıymık Tarzı Kanama)

• Kan ve kolesterol embolileri, tırnak yatağında splinter hemorajilere neden olmaktadır.

Dolaşım Bozuklukları

İskemi ve Gangren

• Parmakta arteriyel dolaşım değişikliklerinin kronik seyri, klinik olarak tırnakta değişimlere neden olmaktadır.

• Bu değişimler; tırnakta incelme, tırnakta yarılma (splinting), koilonişi (kaşık tırnak), lökonişi, Beau çizgileri (enlemesine çöküntüler) olurken, kan dolaşımının azalması tırnak kayıplarına (onikomadezis) yol açmaktadır.

• Akut gelişen iskemi, parmakta mavi renk değişimi ile gangrene dönüşebilir.

Tromboanjitis Obliterans (Buerger Hastalığı)

• Sıklıkla erkeklerde ve genç yaşlarda, sigara içimi ile klinik tablonun arttığı, parmaklarda iskemi ve gangren gelişen bir hastalıktır.

• Erken klinik dönemde ağrılı su toplama ve kızarıklık olmakta.

• Zamanla tırnakta splinter hemoraji gelişirken, geç klinik evrede bu alanlarda ülserasyon ve gangren gelişmektedir. Tırnak anormallikleri sıktır.

Venöz Yetmezlikler

• İskemik venöz trombüs (toplardamar pıhtısı) oluşumu, tırnak ve çevresinde iskemiye neden olmaktadır.

• Gebelik, hareketsizlik ve pıhtılaşma bozukluklarına bağlı olarak özellikle ayakta tırnak çevresi dokularda değişimler olmaktadır.

• Kronik venöz yetmezliklerde ise tırnaklarda, özellikle başparmak tırnağında kalınlaşma ve renk koyulaşması olmakta. Zamanla tırnak mantarları gelişmektedir.

• Eroin gibi uyuşturucu maddelerin damar yolu ile koldan kullanımında el parmak tırnaklarında clubbing bildirilmiştir.

Akrosiyanozis (Acrocyanosis)

• El ve ayak üstlerinde koyu mavi ya da siyanotik renk değişimi tipik olan bu klinik tabloda tırnak yatağı siyanotik ve kronik paronişi (tırnak çevresi iltihabı) gözlenmektedir.

• Çabuk kırılan tırnaklar, trakiyonşi (tırnak yüzeyinde pürüzlenme), splinter hemoraji, Beau çizgileri, onikolizis, subungual hiperkeratozis (tırnak altında kalınlaşma) gelişmektedir.

• Kapilleroskopi ile tanı daha rahat konulmakta. Bu muayenede hemorajiler, kapiller çevresi ödem ve sıklıkla trombüsler ile kapiller sayısında azalma gözlenmektedir.

Soğukla İlgili Değişimler

Soğuk Teması ve Donma

• Soğuk teması ile damarların daralmasıyla tırnak çevresi dokularda kan akımı azalacaktır.

• Deri sıcaklığı $15\text{ °C}$'ye düştüğünde deride aniden gelişen kızarıklık olur. Isı $0\text{ °C}$'nin altına düştüğünde ise deri beyazlaşarak solmakta, anestezi ile birlikte doku hasarı olmaktadır.

• Bu doku soğuk hasarı tırnak matrixinde (kökünde) olduğunda Beau çizgisi hatta tırnak düşmesi (onikomadezis) olabilir.

• Soğuğa uzun ve fazla maruz kalınması, parmak uç kemiklerinde osteolizise (kemik erimesi) neden olarak parmak uçta kısalmaya ve bu da tırnakların kısalmasına neden olmaktadır.

• Soğuk, parmak uçlarında gangrene neden olabilir.

Pernio (Chilblain / Soğuk Isırığı)

• Soğuğa karşı deride gelişen aşırı reaksiyonu tanımlamaktadır ve sıklıkla kadın, çocuk ve yaşlılarda görülmektedir.

• Sıklıkla soğuğa maruz kalınan ayak ve ellerde simetrik yerleşimli gergin kızarıklıklar olmaktadır.

• Klinik tablo bazen su toplamaları, peteşi ve hemoraji gibi doku altı kanamaları ile birlikte olabilir, hatta ülserler gelişebilmektedir.

Raynaud Fenomeni ve Hastalığı

• Raynaud fenomeni, altta başka bir hastalık olmaksızın parmaklarda soğuk ve strese bağlı olarak vazospazm (damar spazmı) gelişmesi durumudur.

• Raynaud hastalığı, aynı klinik tablonun altta yatan bir hastalığa (otoimmün hastalıklar, skleroderma vb.) bağlı olarak gelişmesidir.

• Ataklar sırasında ilk olarak damarlarda spazma bağlı olarak parmaklarda beyazlaşma, siyanozis ve son solarak aşırı kızarma (hiperemi) olmaktadır.

• Her iki elde çoklu parmak tutulumu görülmektedir. Dolaşımsal bu probleme bağlı olarak tırnaklarda incelme, koilonişi, kırılmalar, tırnak ucunda ayrılmalar, enlemesine lökonişi, splinter hemoraji, paronişi, dorsal ya da ventral pterygium, akroosteolizis ve gangren olabilir.

Diğer Damarsal Patolojiler

Eritromelalji (Erythromelalgia)

• El ve ayaklarda yanma-ağrı ile birlikte kızarma ve terleme artışıdır. Bu klinik tablo stres, egzersiz ve ısı artışı ile ortaya çıkmaktadır.

• Sıklıkla miyeloproliferatif kan hastalıkları ile birliktedir.

• Tam lökonişi, tırnaklarda sık görülen bulgular arasındadır.

Ainhum ve Psödoainhum

• Ainhum, sıklıkla ayakta $4$. parmakta kendiliğinden gelişen amputasyondur. Sıklıkla %75 oranında her iki ayakta görülmektedir. Kronik travma ve enfeksiyonlara ikincil olarak gelişmektedir.

• Psödoainhum ise Ainhum'a benzer ancak altta yatan neden, saç gibi fiziksel bir yapıya bağlı olarak dolaşımın durması ile oluşmaktadır.