Tırnak mantar hastalıklarında klinik ön tanı sonrasında kesin tanı için çeşitli laboratuvar ve görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır.

Dermoskopi

El dermoskopisi ile farklı onikomikozlarda farklı klinik bulgular gözlenebilir. Dermoskopi, mantar tanısı dışında klinik ayırıcı tanıda da yardımcı olmaktadır. Kesin tanı için elde edilen bu ön tanının mutlaka mantar direkt araması ve mantar kültürü çalışmaları ile desteklenmesi gerekir.

Dermoskopik muayenede tırnak plağının ve çevre dokuların incelenmesi önemlidir. Onikomikozlarda belirlenen tanısal dermoskopik kriterler şunlardır:

• Distalden Proksimale Uzanan Bantlar: Tırnak plağında, onikolizis (tırnak ayrılması) sınırından başlayarak, uzunlamasına, sarı-beyaz renkte, tırnak proksimaline doğru uzanan bantların varlığı. Bu bantlar çevresinde normal tırnak rengi görünmektedir. Bu bantlar, mantar kaynaklı hiperkeratozisten (aşırı kalınlaşma) kaynaklanmakta ve mantarın tırnak altında proksimale yayıldığının göstergesidir.

• Dermatofitoma: Tırnak plağında mantar etkenlerinin çoğaldıkları, düzensiz, yuvarlak, sarı-turuncu alanlar (dermatofitoma olarak tanımlanır) görülebilir.

• Tırnak Ucu: Tırnak ucu dermoskopisinde, tırnak altında hiperkeratotik alanlar görülebilir.

Direkt Mikroskopi

Onikomikoz ön tanısı düşünülen tırnaktan, özellikle tırnak altında hiperkeratotik alandan lam üzerine örnekler alınır.

• Sonra üzerine %10–30 potasyum hidroksit (KOH) damlatılarak mikroskopta mantarlara ait hifa ve sporlar görülmeye çalışılır. Bu yöntem, hızlı sonuç vermesi nedeniyle sıklıkla tercih edilir.

Kültür

Kültür, mantar etkeninin türünü belirlemek için altın standart yöntemdir.

• Onikomikoz düşünülen tırnaktan özellikle tırnak altındaki hiperkeratotik alandan örnekler alınır.

• Örnekler, Sabouraud agar besi yerinde $26\text{ °C}$'de mantar etkenlerinin çoğalması için inkübe edilir. Onikomikoz etkenleri bu besi alanında farklı morfolojik çoğalma göstermektedir.

• Besi ortamına eklenen kloramfenikol, streptomisin ve penisilin gibi antibiyotikler bakterilerin çoğalmasını engellemektedir. Ancak sikloheksimit (actidione) kullanılmamalıdır, zira bazı mantar etkenlerinin çoğalmasını baskılamaktadır.

Biyopsi ile Histopatolojik İnceleme

• Çok nadir yapılan bir uygulamadır.

• Tırnak ve çevre dokuları içerisine alacak şekilde lokal anestezi ile alınan doku örneği incelenir. Genellikle ayırıcı tanıya yardımcı olmak için kullanılır.

Moleküler Tanı

• Onikomikoz ön tanısı konulan tırnaktan alınan örneklerde mantar etkenlerine ait DNA ve/veya RNA örneklerinin araştırılmasıdır.

• Sıklıkla Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntem, hızlı ve yüksek hassasiyetli sonuçlar sağlayabilir.