Ektopik tırnak veya Onikoheterotopi, nadir görülen bir klinik durumdur. Tırnak dokusunun normal tırnak ünitesinden farklı bir yerde gelişmesi bu şekilde adlandırılır.

Genellikle doğuştan görülür; edinilmiş türü ise çok nadirdir. Edinilmiş türde, travma sonrası matriksin bölünmesi ve bu matriksin tırnak yatağı dışında bir alanda yeni tırnak oluşturması görülebilir.

Hastalığın nasıl geliştiği tam olarak net değildir. Kesin patogenezi bilinmemekle birlikte; germ hücrelerinin ektopik varlığı, rudimenter veya gizli polidaktilinin tırnağı ve onikositlerin travmatik transferi ve aşılanması gibi çeşitli hipotezler öne sürülmüştür.

Bunlar, genellikle asemptomatik olan klasik tırnak ünitelerinden farklı olarak, tırnak benzeri bir çıkıntı şeklinde ortaya çıkarlar. Çoğunlukla el ve ayak parmaklarının dorsal yüzü etkilenir.

Ektopik tırnak, bir tırnağın küçük bir çıkıntısı veya tam tırnak malformasyonu olarak ortaya çıkabilir. Genellikle asemptomatiktirler, ancak ağrı, kaşıntı ve şişlikle de ilişkili olabilirler.

Doğuştan gelen çeşidi, çoğunlukla 5. parmağın iç yüzeyini (palmar yüzünü) etkiler; diğer parmaklar ise daha az sıklıkla etkilenir. Travma sonrası ektopik tırnak ise çoğunlukla el ve ayak parmağının üst yüzeyini (dorsal yüzünü) etkiler.

Ektopik tırnak için dikey, yatay ve çevresel büyüme dâhil olmak üzere çeşitli büyüme desenleri tanımlanmıştır. Bazen, ektopik tırnak matrisinin periosteuma teması nedeniyle bu durumla ilişkili kemik deformitesi bulunabilir. Bu temas, intramembranöz kemikleşmeyi engelleyerek alttaki kemiğin hipoplazisine ve incelmesine neden olur.

Ektopik Tırnak İlişkileri ve Tedavisi

Birçok rapor, ektopik tırnağın; konjenital palmar tırnak sendromu, Pierre Robin sendromu ve kromozom 6'nın uzun kolunun sapması olan hastalar gibi konjenital hastalıklarla ilişkisini göstermektedir. Bu durum, ailevi bir eğilim veya genetik kalıtım olasılığını ortaya koymaktadır.

Travma sonrası ektopik tırnak, akut yaralanma (tek bir ezici yaralanma olarak tanımlanır) veya kronik yaralanma (tekrarlanan küçük yaralanmalar olarak tanımlanır) nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu yaralanmalar, germinal matriksin bölünmesine ve cilde implantasyonuna yol açar.

Ektopik tırnakla karıştırılabilecek diğer durumlar arasında rudimenter polidaktili, yabancı cisim, hamartom, yarık tırnak deformitesi ve kutanöz boynuz vb. bulunur.

Türü ne olursa olsun, ektopik tırnağın standart tedavisi, tırnak matrisi de dâhil olmak üzere tırnak ünitesinin tamamen cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Kısmi çıkarma, sıklıkla aynı hastalığın tekrarlamasına yol açar. Ektopik tırnağın matriksiyle birlikte tamamen çıkarılması, normal tırnağın matriksinin korunması, nüksün önlenmesi ve kozmetik görünümün korunması açısından önemlidir. Ektopik tırnağın tedavisine başlamadan önce, ilkel polidaktilinin varlığı röntgenle ekarte edilmelidir.