Tırnak-Patella Sendromu (NPS), kalıtsal oniko-osteodisplazi olarak da bilinir. Nadir görülen bu multisistemik hastalıkta, klasik bir klinik dörtlü (tetrad) olarak; tırnak displazisi, patella (diz kapağı) hipoplazisi veya yokluğu, iliak boynuz varlığı ve dirsek deformiteleri görülmektedir. Ayrıca göz, böbrek ve nörolojik sistemlerin tutulumu da ortaya çıkabilir.

Tanı ve Görülme Sıklığı

NPS, karakteristik fiziksel muayene ve radyolojik görüntüleme bulgularıyla klinik olarak teşhis edilebilir. Tanı doğrulamasında ise genetik testler ve hatta böbrek biyopsisi yardımcı olmaktadır. Hastalığın prognozu genellikle iyi olsa da, ciddi komplikasyonlar mevcuttur ve bu nedenle tedavi önerileri sunulmuştur.

NPS'nin görülme sıklığı $50.000$'de $1$ olarak bildirilmiştir. Ancak, sendromun genetik temeli ve klinik görünümdeki önemli değişkenlikler nedeniyle bu rakamın güvenilirliği şüphelidir. Ailelerde tanı, doğumda konulabilmesine rağmen nesiller boyunca teşhis edilememesi yaygındır ve bu durum, hastalığın gerçek görülme sıklığına ilişkin belirsizliği artırmaktadır.

Klinik Belirtiler

1. Tırnak Bulguları

Tırnak değişiklikleri, NPS'li hastaların %98'inde mevcuttur ve el tırnaklarının yokluğu, hipoplazisi veya distrofisinden oluşur.

• Belirtiler genellikle başparmak tırnaklarının iç kısımlarında görülür ve diğer parmaklara doğru azalır.

• Sıklıkla iki elde ve simetrik yerleşim gösterir. Ayak tırnakları nadiren etkilenir.

• Tırnaklar; yok ya da kısa, dar, kaşık şeklinde, yumuşak ve çabuk kırılan yapıdadır.

• En önemli bulgu, tırnaktaki lunulanın üçgen şeklinde olmasıdır.

2. Kas ve İskelet Deformiteleri

• Distrofik kas hastalığına benzeyen azalmış üst ve alt ekstremite kas kütlesi görülebilir.

• Patellalar (diz kapakları) yoktur, hipoplastiktir veya düzensizdir. Sıklıkla süperolateral (yukarı-yana) doğru subluksasyon (kısmi çıkık) gösterirler.

• Kuğu boynu deformitesi (PIP eklemlerin hiperekstansiyonu ile birlikte DIP eklemlerin fleksiyonu) paterni görülebilir.

• DIP eklemleri üzerindeki normal deri kıvrımlarının kaybı görülebilir ve bu, NPS için hassas bir bulgudur.

• Distal femurun yanı sıra, diz fleksiyonu ve ekstansiyonundan sorumlu birincil kaslarda da anormallikler görülebilir.

• Kolda radius kemiğinin dirsek eklem bölümünün küçük olması ve kolay çıkması görülür.

• İliak boynuz adı verilen iki taraflı, simetrik kemiksi uzantılar, vakaların yaklaşık %70'inde mevcuttur ve NPS için patognomoniktir (hastalığa özgü).

• Dirsek ekleminde, ekstansiyon, pronasyon ve supinasyon hareket açıklığında sınırlılık; ayrıca cilt kontraktürleri ve pterjium adı verilen yüzeysel zarlar görülebilir.

• Kalça ve omurganın kemik mineral yoğunluğu hafifçe azalmış olsa da, hastalar uzun kemik kırıkları açısından yüksek risk altındadır.

Diğer Sistem Bulguları

Böbrek Tutulumu

• NPS'li hastaların %30-60'ında bildirilmiştir.

• Hastalığın şiddeti, mortaliteyi etkileyen baskın faktördür çünkü böbrek yetmezliğine ilerleme, hastaların %10'una kadar varan oranda hızlı gerçekleşebilir.

Oftalmolojik (Göz) Bulguları

• En sık görülenler, etkilenmeyen popülasyona göre daha erken ortaya çıkan açık açılı glokom ve oküler hipertansiyondur; bunlar tarama ile tedavi edilebilir.

• Lester işareti adı verilen iris çevresindeki koyulaşmış bir pigmentasyon bölgesi tanımlanmıştır, ancak bu bulgu spesifik değildir.

Nörolojik Semptomlar

• Yaygın semptomlar arasında uyuşma, karıncalanma ve nöropatik ağrı yer alır.

• Bu durum, proksimal uzuvdan ziyade distal uzvu daha fazla etkiler.

Kalıtım

Tırnak-Patella Sendromu (NPS), kromozom 9q34.1'deki LMXB1 geninin heterozigot fonksiyon kaybı mutasyonundan kaynaklanan otozomal dominant bir hastalıktır. LMXB1, birden fazla önemli embriyolojik gelişimde rol oynayan bir transkripsiyon faktörünü kodlar.

NPS oldukça penatrandır (belirtilerini gösterir), ancak durumun değişken klinik belirtilerine katkıda bulunan aileler arası ve aile içi değişkenlik mevcuttur.