- Gösterim: 13708
Dudaklar, yüzün alt üçte birinde yer almakta ve yüzün genel estetik algısını belirlemede son derece önemlidir. Ayrıca, yüz ifadelerini ve duyguları iletmede önemli bir rol oynamaktadır. İdeal yüz oranlarında yatay üçte birlik bölümlerin göreceli yüksekliğinin etnik farklılıklar gösterdiği bilinmektedir. Doğu Asyalılarda, orta üçte birlik bölüm genellikle üst üçte birlik bölümden daha büyüktür. Batı ırklarında, Kafkasyalılarda, alt üçte birlik bölüm, üst ve orta üçte birlik bölümlerden daha büyüktür. Dudaklar, yüzün alt üçte birlik bölümünde yer alarak bu alanı kapladığı için yüz için ideal dudakların boyutu önemlidir. Yüzün alt üçte biri tekrar bölündüğünde, üst üçte birlikte üst dudak, orta üçte birlikte alt dudak ve son olarak alt üçte birlikte çene konumlanmaktadır.
Dudaklarda ideal yüz oranlarında dikey beşte birlik bölümleri içerisinde konumlanmalıdır.
Dudaklar yüzün 1/3 alt kısmında üstte burun tabanı, yanlarda nazolabial kıvrımlar ve altta labiomental kıvrım arasında yüzün orta jhattına göre yüz simetirisi ile uyumlu konumlanmalıdır. Üst dudak burun tabanı, iki nazolabial kıvrım ve üst dudağın pembe, vermilyon alt sınırıyla sınırlanan bölgeyi kapsar. Alt dudak, alt dudağın pembe, vermilyon üst sınırı, ağız köşeleri, oral komissürler ve labiomental kıvrıma kadar alanı tanımlar. Batı ırklarında kadınlarda estetik olarak çekici dudaklarda yüzery alanı yüzün alt üçte birinin %9,5'i olduğu düşünülmektedir.
Dudağın eststeik analizinde anatomik ve estetik alnlara özel noktalari, landmarklar ve özel terimler kullanılmaktadır.
- en, en canthion; gözlerin iç köşeleri
- Zy, zygomatic; yüz orta geniliğinin ölçümlerinde kullanılan zygomatik çıkıntıların en belirgin olduğu noktalar.
- sn, subnasale; burun üst dudak geçişini belirleyen nokta,
- al, ala; burun kanatlarının en geniş ve dış noktaları, sağ alR ve sol ise alL olaraktanımlanır.
- sbal; üst dudakta sağ ve sol filtrum çıkıntılarının burun alt kısmında sonlanma noktaları sağda sbalR ve solda ise sbalL olarak tanımlanır.
- ls, labeale superior; üst dudak başalangıç noktası, cupid bow V çizgisinin alt noktası
- IsR ve IsL; sağ ve sol filtrum çıkıntılarının üst dudakta başlangıç noktaları, cupid bow V çizgisinin üst noktaları
- ch, chelion; ağız köşeleri
- li, labiale inferior; orta hatta alt dudak sınırı
- sl; alt dudak altındaki alan
- pg, pogonion; orta hatta çenenin en ön noktası
- gn;gnation; orta hatta çenede pogonion ve mentonun orta noktası
- st, stomion; üst ve alt dudakların birleşme hattı
- lf, labiale fissura, üsy ve alt dudalar kapandığuında arada oluşan boşluk
Bu landmarklar arasında üst ve alt dudaklarda yükseklikler ölçülmekte
Bu değerler üzerinden oranlar hesaplanmakta.
- Orta hatta üst ve alt dudakların yüksekliklerinin oranları; ls-st / li-st bu oranın 1:1 olması morfolojik olarak istenirken eststeik olarak çekici kadın dudaklarında alt dudağın yüksekliğinin alt dudaktan biraz yüksek olması istenir. Altın oran, dudak estetik değerlendirlmeleride kullanılmıştır. Üst ve alt dudakların vermilion alanları altın orana göre 1:1.6 olmalıdır. Batı Kafkasyalı kadınlarda 1:2'lik üst ve alt dudak oranınları altın oranı destekleyen en çekici oran olarak tanımlanmaktadır. Üst ve alt dudak oranları ırksal doğal farklılıklar göstermektedir. uzak doğu ırklarında kadınlarda bu oaranlar 1:1.25 ile 1:1.11 arasında değişirken Batı Kafkasyalı kadınlarda 1:1.43 oranları ortalam değerleri bulunmuştur. Dudak boyutu tercihleride ırklarar göre değişiklik göstermektedir. Asyalıların Kafkasyalılara göre daha küçük dudakları tercih ettiği, Hispaniklerin ise daha büyük dudakları tercih ettiği görülmektedir. Afro-Amerikanların doğal olarak daha dolgun dudakları vardır.
- Üst dudak filtral sağ ve sol yükseklik oranı; lsR-st / IsL-st bu oaranın 1.1 olması üst dudağın simetrinin değerlendirilmesinde kullanılır.
- Üst dudak filtral yükseliklerin alt dudak yüksekliğine oranları; lsR-st / IiL-st ve lsL-st / Ii-st
Üst dudak ve fltrumda ölçümleri yapılmakta;
Dudakların morfolojik değerlendirmesi ve estetik analizlerinde kullanılan bazı alanlar tanımlanmıştır
- Cupid bow; Aşk tanrısının yayı olarakta bilirnir, üst dudakta V şeklinde alan
- Philtral column; üst dudakta cupid bow V sinin iki ucundan buruna uzanan filtral tümsekler. Filtrum için ideal boyut olarak 10–11 mm genişlik ve 12–15 mm uzunluklar tanımlanmıştır. Yaşlanmayla birlikte üst dudak ile birlikte filtrum uzar ve üst dudakların vermilyon alanı incelir. Bu uzama üsreci filtral uzunluğu 18–20 mm'ye kadar çıkarılabilmektedir.
- Philtral dimple; cupid bowda filtral columnlar arasında doğal olarak oluşan hafif çukurluk alan.
- Vermilion; üst ve alt dudakta dudağın kırmızı alanlar, üst ve alt dudak vermilion sınırında deriden daha açık beyaza yakın ince bantlat bulunmakta.
- Mentolabila katlantı; alt dudak çene geçişinde oluşan katlantı
Dudakların anatomik yapılanması içerisinde farklı açılanmalarda tanımlanmıştır.
Dudakların yüzün profil değerlendirmesinde kullanılan anatomik alanlar ise
- nasolabial katlantı
- burun ucu
- subnasale
- üst dudağın en üst ve ön noktas
- stomion; ağız kapalı iken üst ve alt dudakların birleşme noktası
- Alt dudağın en alt ve önde olan kısmı
- ağız köşesi
- labiomental katlantı, Alt dudak çene arasındaki katlantı
- pogonion, çenede yumuşak dokunun en önde kalan kısmı
- menton; çenenin alt kenarı
- Ricketts E çizgisi; pogonion ile burun ucu arasında çizilen çizgi
Dudakların profilden normalden çok fazla önde olması "dudakların protüzyonu" olarak tanımlanırken daha fazla geride olması " dudakların retrüzyonu" olarak tanımlanmaktadır. Dudak sarkması daha çok alt dudağın öne ve aşağı sarkması olarak tanımlanmaktadır.
Dudakların yüzün profil değerlendirmesinde iki açı oluşmakta,
Nazolabial açı, burun kolumellası, subnasale ve üst dudakların en ön noktası arasındaki açı olarak tanımlanır. Yüz analizlerinde özellikle estetik algıda çekicilik algısında ön plana çıkan önemli bir açıdır. Bu açı, dudakların ve burun ucunun pozisyonuna göre şekillendiği için dudakların burun ile değerlendirilmesinde önemlidir. İdeal nazolabial açı erkeklerde 93,4–98,5 ve kadınlarda 95,5–100,1 olarak tanımlanmıştır. Özellikle rinoplasti estetik cerrahileri ve dudak dolgu uygulamalarında erkeklerde 93,9–97,3 ve kadınlarda 96,8–100,2 değerlerinin sağlanması istenmektedir.
Labiomental açı, alt dudaktan çene yumuşak dokusuna geçiş sırasında oluşmaktadır. Yüzün profilden alt dudakların en ön noktası, sublabiale ve çenenin en belirgin orta hat noktası, pogonion arasında oluşan açıdır. Bu açının 107–118 derece olması, yüzün estetik olarak çekici algısını sağlamaktadır. Bu açı, dudaklar ve çene tarafından oluşturulduğu için dudakların çenenin estetik değerlendirmesini sağlamaktadır. Bu nedenle özellikle çene ve dudak dolgularında dikkat edilmesi gereken bir açıdır. Örneğin, kısa ve profilde geriye doğru olan bir çenesi olan bir kişide daha belirgin bir dudak dolgu uygulaması, zayıf çene görselliğini daha fazla ön plana çıkaracaktır. Dudak dolgusu, alt yüzün genel oranlarını iyileştirmek için çene dolguları ile birlikte uygulanabilmektedir.
Estetik olarak mükemmel dudaklar tanımlanırken, üst ve alt dudakların vermilion alanı, ağız köşeleri ile birlikte M, M ve W şeklinde bir harmonik şekil oluşturdukları görülmektedir.
Üst dudakta M nin en tepe noktaları B ve B1 "philtral column" ile devam etmektedir. M nin orta noktası A ve B-A-B1 oluşumu "cupid bow" tanımlamakta. B ve B 1 tepe noktaları A noktasından 3-5 mm yukarıda olmalıdır. B ve B1 tepe noktasından sonra üst dudak vermilion kenarı ağız köşesine doğru hafif bir eğimle devam etmekte, ağız köşesi hizasında nerede ise hafif düzleşmektedir. B -B1 tepe noktalarının yükseliği 12 mm dir. Üst dudağın orta alanındaki volümetrik yoğunluk dudaklar kapalı iken oluşan M şeklinin E noktasına kadar devam etmekte. Orta hatta A-E mesafesi ortalam 7-8 mm dir. Alt dudak vermilionunda E-F mesafesi 10-12 mm dir. Alt dudakta D ve D1 de daha yoğun bir volüm içermektedir. Alt dudak vermilionun volümetrik D ve D1 arasındaki mesafesi 20 mm dir. Bu değerler ideal değerler değildir, ırksal faktörler, cinsiyet ve yüzün genel yapısı bunları değiştirebilmektedi.
Dudaklar yaşlanma süreci değişim göstermektedir. Yaşlanmayla birlikte, üst dudak ve filtrum uzamakta, filtrum belirginliği azalarak düzleşmekte. Eş zamanlı Cupid’ s bow silinmekte. Üst dudakların pembe alanı, vermilion azalmakta, profilde üst dudakların çıkıntısı kaybolmakta, üst dudaklar içe dönmekte. Ağız köşeleri belirgin olmakta ve aşağı doğru açılanmakta. Üst ve alt dudakta çizgilenmeler ortaya çıkmaktadır.