- Gösterim: 4343
Yüzün alt kısmı ile aşağıda resimde mavi çerçeve ile sınırlandırılan alan tanımlanmakta(Burun ile üst dudak geçiş sınırını berlileen subnasale ile çene en alt noktası olan menton arasındaki alan).
Yüz alt kısmı orta ve üst alan ile uyum ve harmoni içerisinde olmalıdır.
Bu estetik alanı kemik, çiğneme ve mimik kasları, yüzeysel ve derin yağ dokusu, deri ve destek dokular oluşturmakta. Bu dokulardaki yapısal ve sonradan gelişen değişimler yüzn alt kısmının estetik görünümünü etkilemekte. Yaşlanma sürecinde yağ dokusunda kayıplar, destek dokuların zayıflaması ile yüz orta ve alt kısım dokularının yer çekimi ile aşağı hareketi, kemikle dokunun aşınması ve deri elstikeyte kayıları gelişmekte.
Yüz alt kısmını bir kemik yapımız oluşturmakta; alt çene kemiği-mandibula. At nalı şeklinde olan mandibulanın sağ ve sol gövde-body bölümleri önde ortada birleşerek çeneyi oluşturmakta. Mandibula gövdesi arkada mandibular açıyı oluşturacak şekilde yukarı uzanarak tempoeromandibular eklemi oluşturcak sağ ve sol ramus parçalarına sahiptir. Mandibula köşesi ile çene arasında yer alan mandibula hattı üzerinde kaslar, yağ dokusu, ydestek ve deri dokusu ile Jaw line oluşturmakta.
Mandibulanın kemiksel 3 boyutlu yapısında anatomik ölçülerine bakıldığında;
Mandibulanın yapısı ve anatomik ölçüleri cinsiyete ve ırklarar göre değişkenlik göstermekte buda yüz alt kısmının estetik yapısını etkilemekte. Örneğin bigonial genişlik kadınlarda ortalama 105–109 mm bazı ırıklarda ve kadınlarda 118–125 mm kadar daha geniştir.Mandibula alt sınırı yüzün lat sınırını belirlemekte ve estetik olarak "jawline" olarak tanımlanmakta.
Mnadibulanın body ile ramus arasında oluşan açılanma yani mandibular açı son derece önemidir. Bu açı özellikle yüze önden bakıldığında yüzün oval görünümünü etkilemekte(ovel yüz estetik olarak daha çekici ve genç yüz olarak algılanmakta). Bu açı erkeklerde 128 kadınlarda 126 derece olarak hasaplanmıştır.
Bu açının azalması daha kare bir yüz görünümüne neden olurken bu açının artması daha oval bir yüze neden olmakta.
Jawline ve buna bağlı yüz alt kısmının görseliğinin estetik problemlerinde(V line estetik yaklaşımlarında) mandibula yaklaşımları 2 türlü olmakta;
Mandibular kemik cerrahisi ile V line yaratılması
Çok zayıf jawline kontruların protezler ile desteklenmesi
mandibula cerrahisi yada protez uygulamları öncesi hastanın klinik bulguları, antropometrik ölçümleri ve radyolojik cephalogramı son derece önemlidir.
Özellikle profil görünümde mandibula konturları yüz alt kımsının kontrularını belirlemekte
Mandibulanın ağız kapalı iken üst çene kemiği olan maxilla ile ilişkisi son derce önemlidir. mandibula ve maxillaya ati alt ve üst dişlerin ağız kapalı iken ilişkisi ve üst ile alt diş arklarının ilişkisi son derece önemlidir. Ağızın kapalı iken mandibula ve maxillanın teması oklüzyon olara tanımlanır. Oklüzyonun normlarına göre bir sınıflama kullanılmakta.
Angle maloklüzyon sınıflamasında I de mandibula ve maxilla ve dişlerin normal kapanışı yüzün profilden normal ve düz bir hat oluştrımasına neden olmakta.
Angle maloklüzyon sınıflamasında II de mandibula ve alt dişler maxilla ve üst dişlere göre daha geride kapanmakta. Yüzün profilde çene geride ve yüz konveks bir hat oluşturmakta.
Angle maloklüzyon sınıflamasında III de mandibula ve alt dişler maxilla ve üst dişlere göre daha önde kapanmakta ve yüzün profilde çene önde ve yüz konkav bir oluşturmakta.
Yüz alt kımsının konturlarında mandibula üzerinde yer alan masseter kası, yüzesel ve derin yağ dokusu, deri ve deri altı destek dokularda belirleyicidir.
Yüz alt bölümünün yağ dokusu-Jaw line Yağ dokusu
Yüz alt bölgesi-mandibular alanda yağ dousunun 4 kompartımandan oluştuğu gösterilmiştir.
- Mandibula üzerinde derinin hemen altında yüzün yüzeysel yağ dokusu devam etmekte. Bu yağ dokusu yüzün alt kısmında anatomik tanımlar almakta.
- Mandibula üzerinde derin yağ dokusu sadece bu sınırına ulaşabilen "buccal fat" dir.
- Mandibula alt sınırında mandibular septum yer almakta. Bu septumun altında yer alan yüzeysel yağ dokusu submandibular yağ dokusu olarak tanımlanmakta.Boyun ön kısmını kaplayan platysmal kas fiberleri yukarı uzanatak bu septumla ile karışarak mandibulanın ön sınırına yerleşmekte.
- Parotis bezi ve masseter kasını örten fasya üzerine yer alan yağ dokusu
Yüz alt kısmındaki bağlar ligamentler
Mandibula alt sınırı boyunca uzanan fibröz yapıda mandibular septum bulunmakta.
Depressor angui oris kasının kasının hemen gerisinde masseter kasının 25 mm önünde manadibuladan balayarak deriye uzanan mandibular ligamnet bulunmakta.
Yüz alt bölümünün kas yapısı
Yüz alt kısmının çene kısmında balıca 3 kas gurubu görmekteyiz.
- Orbicularis Oris Kası; ağızı çevreleyen bu kas dudakların kapanmasını sağlarken ağız çevresi kırşıklıkların oluşmasını sağlamakta.
- depressor anguli oris kası-DAO; mandibulada jawdan başlayarak yukarı dışa çapraz olarak ağız köşesine ulaşmakta. Altta playsmal kas, ağız köşesinde orbicularis oris ve risorius kas fiberleri ile karışmakta. Ağız köşesinin aşağı çekilmesini sağlamakta.
- depressor labii inferior-DLI; mandibuladan başlayan bu kas gurubu yukarı alt dudakta sonlanmakta. Alt dudağın aşağı çekilmesini sağlamakta.
- mental kas; mandibuladan başlayarak çeneyi önden kapatarak alt dudağın altında deride sonlanmakta. Alt dudağın yukarı ve dışa hareketini sağlamakta. Çenede ederi üzerinde dimple ve kırışıklıkların oluşmasın aneden olmakta. Bu kasın aşırı gelişimi “witch chin” neden olmakta.
Bu üç kas altta platysmal kas üstte orbicularis oris kası ile komşuluk göstemekte.
Masseter kası; yüzeysel ve derin iki katmanfan oluşan bu kasın yüzeysel bölümü zygomatic arkın ön 2/3 ünden başlamakta mandibular köşe ve mandibular ramusun alt kımsına uzanmakta. Derin bölümü zygomatic arkın 1/3 arka kısmının alt sınırından mandibular ramusun üst kımsına ulaşmakta. Masseter kası arkada parotis bezini örtmekte ön sınırı buccinator kasını tanımlar. Parotid bezinin kanalı (Stensen duct) masseter kasını geçerek önde buccinator kası delerek 2. molar diş hizasında ağoz boşluğuna açılmakta.için botulinum toksin uygulaması ve özellile kasın kasın medial kısmının çıkarılması uygulaması yapılabilir.
Yüz alt bölümünün damarsal yapısı
mandibula köşesinin 3 cm ön kımsında mandibula üzerinde "facial arter" yer almakta. Bunun dışında bu alanda inferior lip arter, superior lip artery, angular arter görmektezi. Bu arterler komşu aynı sismde venler yer almakta.
Yüz alt bölümünün sinirsel duyumu
mandibula 2. premolar diş hizasında mental foramen yer almakta ve bu formanden mental duysal sinirler ve damarlar çıkmakta. Bu duysal sinirler çene ve prejowl sulcus duyusunu almakta. Burası sonderece ağrıldır.
Yüz alt bölümünde önemli estetik alanlar
Melomental Fold
Ağız köşesinde sağ ve solda çeneye doğru inen katlantılardır. Bu katlantı yüzeyden derine doğru deri, yüzeysel yağ dokusu, platysmal kasın fiberleri, deri yağ dokusu, DAO kası ve mandibula.
Jawline
Çene ile mandibula köşesi arasında uzanan hat. Bu hat üzrindeki dokular yüzeyden derine doğru deri, yüzeysel yağ tabakası, platysma kasının fiberleri, derin yağ dokusu ve mandibula kemiği
Jowl
labiomental katlantının jawline hattında mandibular ligament bulunmakta. Bu ligament mandibuladan deriye uzanmakta ve bu noktanın sabit-daha az hareketli olmasını sağlamakta. Bunun gerisindeki yanak ve jol dokuları yaşlanma ve yaısal olarak bu nokta gerisinde aşırı doku dolgunluğuna neden olmakta. Bu alan gıdı-jowl olarak tanımlanmakta. Bu alanda estetik değişimler yüzün yaşlanma sürecinde belkide ilk değişimlerin olduğu alandır.
Bu alanın anatomisine yakından bakıldığında;
Mandibula alt sınırında fibröz yapıda mandibular septum bulunmakta ve bu mandibuladan deriye doğru uzanmakta. Bu sırada bu alandaki yağ dokusunu yukarda Jowl yağ dokusu aşağıda ise submandibular yağ dokusu. Bu anatomik yapılarda; yağ doku kompartımanlarının pozisyon değişimi, tüm yumuşak dokuların zayıflaması yada mandibular septumun zayıfaması ile Jowl deformitesi gelişmekte. Superior ve inferior jowl yağ dokusunun atrofisi erken yaşlarda jowl defromitesine neden olabilir.
Jowl alanın klinik değelendirmesi önemli. Bu alanda deri ince, üzerindeki yağ dokusu atrofik ve mandibular septumun zayıflığı ile Jowl defromitesi gelişmiş olabilir yada bu alanda yağ dokusu alrtıı ile Jowl defromitesi gelişmiş olabilir.
Jowl defromtesinin nedeninin saptanması yapılacak tedevinin belirlenmesinis sağlamakta;
Premasseter sapace
Jowl bölgesine yapılabilecek liposakşın uygulamları bu alanın belirginliği azaltabilmekte ancak istenilen esetik sonuç ancak SMAS dokularda yapılabilecek yüz germe işlemleri ile başarılabilmektedir(yüz germe cerrahisi yada loop thread uygulamları ile).
Kulak ön kısmında masseter kası yüzün orta ve alt kısmını oluşturacak şekilde yer almakta. Bu kas üzerinde deriye kadar yumuşak doku ve anatomik yapıların dağılımına bakıldığında bu alanın belirgin 2 alana ayrıldığını görmekteyiz.
- Üst alanda facial sinirin zygomatik dalları, parotis bezinin aksesuar lobu, bu bezin kanalı, facial sinirin üst buccal gövdesi yer almakta.
- Alt alanda ise üst alandaki gibi hiçbir damarsal, sinirsel yada yapısal bir doku bulunmamakta. Bu nedenle bu alan anatomik bir boşluk olarak düşünülmüş ve "premaseter space olarak tanımlanmıştır. Bu boşuk üzerinde platysma kası ile ilişkili SMAS zeminde masseter kasının alt bölümü ve fasyası yer almakta.
Bu boşluğun arka kısmında kulak önünde SMAS daha yoğun bir yapı oluşturmakta bu yapı platysma auricular fasya-PAF olarak tanımlanmakta.
Masseter fasyadan deriye doğru uzanan masseteric cutaneous ligamentler bu boşluğun üst ön köşesinde yer almakta.
Bu boşluğun ön alt köşesinde mandibular ligament yer almakta.
Bu boşluğun alt sınırını jawline ve üzerindeki mambranöz doku oluşturmakta.
Bu boşluğun ön kısmında buccal yağ dokusu devam etmekte.
Yukarda temsili resimlerde gösterildiği gibi premasseter boşluk eşkenar dörtgen şeklinde(40-50mm genişliği). Yüksekliği anatomik lokasyonu yaş ile değişmekte. Yaşlanam sürecinde masseteric ligamentlerin zayıflaması ile platysma ve deriye olan fiksasyonları azalmakta. Bu premassfer boşluk üzerindeki dokuların(yüz alt arka bölümüm) aşağı ve içer yer değiştrimesine neden olmakta. Buda jowl gelişimine neden olmakta. Buccal yağın yaşlanma ile aşağı ve içer yer değişimi yüzün alt ön kımsında aşırı dolgunluğa, labiomental katlantıya ve jowl belirginliğini arttırmakta.
Premasseter boşluğun ön kısmının anatomisi önemlidir. Bu alan masseter ligamenti ile ağız köşesinde kalan yüzün alt ön kısmıdır. Bu alanda zeminde buccinator kas ve fasyası bulunmakta. Bu alanda "masticator space-boşuk" tanımlanmış bunun içerisinde buccal fat bulunmakta.
Prejowl sulcus
Çenenin gerisinde hemen jowl başladığı alanda gelişen katlantı. Bu alanda dokular yüzeyden derine doğru deri, yüzeysel yağ dokusu, platysmal kasın fiberleri, deri yağ dokusu, DAO kası ve mandibula.
Çene
Mandibulanın sağ ve sol bölümünün oratada birleşmesi ortaya çıkan yüz alt kısmının önemli anatomik alanı. Bu alanda dokular yüzeyden derine doğru deri, yüzeysel yağ dokusu, mental kas, derin yağ dokusu ve çene kemiinden oluşmakta.
Çene altı katlantısı-Submental sulcus
Çenenin altında etnik özellikler, yaş ve cinsiyete bağlı olarak bir katlantı oluşmakta. Bu sağ ve solda mandibular ligamentin çene altında deriye uzanan ve birbiriniz çaprazlayan bağlarından oluşmakta.
Bu alanda mandibuladan başlayan fibröz bağlar derin subplatysmal yağ dokusunu, platysma, deri altı yağ dokusunu geçerek deriye ulaşmakta. Kilo alma ve yaşlanma sürecinde double chin deformitesi gelişmekte.