İdrar ve safra ile vücuttan atılımları ana boşaltım sistemleri olmakla birlikte metal ve bileşiklerinin önemli bir kısmı deri-deri ekleri olan yağ ve ter bezlerinden de atılmaktadır.

Genel bir kural olarak, sülfhidyl grupları için özel bir yatkınlık gösteren metallerin(dolayısı ile keratine özel ilgisi olan metaller ) deri, saç, tırnak, ter ve kulak kiri ile atıldıklarını biliyoruz. Böylece deri hemostazda detokisifikasyon ile de önemli bir oynamaktadır.

Metaller ve iyonların deriden kayıplarının değerlendirmesi temel beslenme, çevresel toksinlere maruziyet ve hastalıkların değerlendirilmesinde yararlı olabilmektedir. deri bu amaçla daha rahat analizlerde kullanılmaktadır. Saç, trınak ve ter için değerlndirmeler sınırlıdır. Örneğin terde metallerin analizi vücudun metal düzeyinde kullanılamaz. Çünkü bir çok esansiyel metaller vücutta dokularda depolanmaktadır.

Örneğin, bakır ve demir, belirli koşullarda ter veya deskuamasyon(derinin dökülmesi) yoluyla aşırı derecede ortadan vücuttan atılabilir(böbreğin hemostazı dışında). Bu özel durumlarda arttığında demik ve bakır eksiklğğine bağlı kansızlık ve felç gibi durumlara yol açabilir.

Deriden deskuamasyon yolu ile bir çok metal atılmakta. Bunlar epidermisin yenilenmesi ve epidermisteki normal metal oranları ile karşılaştırılarak değerlendirilir. deiden metallerin ölçümü nötron aktivasyon analiz yöntemleri ile yapılmaktadır. Deriden günlük kalsiyum ve potasyum kaybı ihmal eidlebilir gibi görünsede günlük demir atılımı idraradaki değerin 1/4 üne, bakır, kobalt ve çinko ise 1/10 una kadar ulaşabilmektedir. 

Bazı durumlarda saçtaki metal içeriği organizmanın beslenme yada çevresel koşullarla metallere maruziyeti hakkında aylar hatta yılları gösterecek şekilde bir kayıt teşkil emektedir. Saçlar için çeşitli modern analitik yöntemler kullanılmakta. Bu yöntemler ile sodyum, potasyum, kalsiyum ve çinko gibi elementeler 1 ppm den düşük yada yüzlerce ppm seviyelerinde değerleri ölçülebilmektedir.

Saç analizi ile ilgili bazı sorunlar ortaya çıkmakta. Kötü beslenmiş organizmada, saç büyümesi belirgin olarak yavaşlamakta, metallerin plazma seviyeleri düşük olsada saçte normal görünmektedir. Ayrıca metallerin saçın uzunlumasına ve kesitlerinde farklı yerleşim gösterdiği bilinmetedir. Genel olarak, kan ve saç kök matrisinden kaynaklanan yapılar saçın dış ve iç kılıf hücreleriyle saçta radyal veya uzunlamasına yerleşirler. 

Saçlarda metaller üzerinde yapılan çalışmalarda metal içeriğinin; saçın büyüme evreleri, kişinin yaşı ve cinsiyeti, kadınlarda gebelik durumu, saçlı deriden örneğin alındığı anatomik alan, saç follükül uzunluğu gibi faktörlere bağlı olduğu gösterilmiştir.

Metallerin saçın yapısında bulunan keratine bağlanma potansiyelleri araştırılmış ve en yüksek oranda Al, sonra azalarak sırası ile Cd, Cu, Pb ve Zn olarak bulunmuştur.

Saç analizleri günümüzde daha çok ağır metallerin; Pd, Cd, As ve Hg gibi ölçülmesi üzerine yapılmaktadır. 

Ter, idrar ve dışkı sonrası en büyük bedensel salgı. Aynı zamanda mineraller ve diğer maddelerin dengesini koruyarak metabolizmada önemli bir yol oynamaktadır. Bunların dışında detoksifikasyonu sağlar. Terde metallerin ölçünleri yaılmış. Bunun için bir çok yöntem kullanılmış. Ancak terin çevresel nem ve ısı oranından etkilenmesi, kas aktivitesi, cilt sıcaklığı ve farmakolojik uyarılardan etkilenmesi bazı sorunları ortaya çıkarmıştır. Sıklıkla ter değerlendirmelerinde koltuk altı teri kullanılmakta. ter ölçümleri fizyolojik fiziksel ve ila uyruları ile terden yapılmakta.

Terde sodyum oaranları değerlendirilmiş ve 50 mmol/l altında olması az, 50-70 mmol/l olması normal ve 70mmol/l fazla olması artmış olarak değerlendirilmekte.

Tırnaklar α ketarin yapısında. Keratine yüksek afinite gösteren metallerin tırnakta birikmesi nedeni ile tırnakların 3-6 aylık uzama süresi ile organizmanın uzun süreli maruz kaldığı metallerin değerlendirilmesinde anlamlıdır. Ayak tırnakları analizlerde daha sık kullanılmakta(el tırnakları ve saçlar dış kaynaklı metal kontaminasyonuna daha fazla maruz kaldıkları için). Mesleki nedenli Pb, Cr, Ni, vanadium ve Mn ölçümleri ayak tırnaklarında yapılabilmektedir.

Dış kulak yolundan salgılanan cerumen içerisinde metallerin ölçümleri yapılabilmekte. As, Au, Cd, Cr, Fe, In, Pb, Pt, Sb, Sn, Sr, Ti  ve Tl gibi. Kulak kanalı daha az çevresel kontaminasyona tabi olduğu için, cerumen analizi mesleki maruz kalınan metallerin değerlendirilmesinde potansiyel olarak daha yararlı gözükmektedir.


Adres: Esentepe Mah. Cevizli D 100 Güney Yanyol Lapishan 25/2 Soğanlık, Kartal / İSTANBUL
GSM: 0532 624 21 27
Bu sitedeki bilgiler doktor ya da eczacıya danışmanın yerine geçmez. Sitedeki bilgi, yorum ve görüntüler kişileri bilgilendirme amaçlı olup, tanı ve tedaviye yönlendirme amaçlı değildir.



© 2020 Hakan Buzoğlu. All Rights Reserved.
ByFlash Web Agency